ในกายวิภาคศาสตร์ กระดูกเรเดียส (อังกฤษ: Radius, ภาษาละตินอ่านว่า ราดิอุส) หรือกระดูกปลายแขนด้านนิ้วหัวแม่มือ เป็นหนึ่งในกระดูกสองชิ้นที่เป็นแกนหลักของส่วนปลายแขน และเชื่อมต่อระหว่างข้อต่อสองจุดที่สำคัญ คือข้อศอก (elbow) และข้อมือ (wrist) กระดูกเรเดียสจะมีลักษณะเป็นแท่งยาวคล้ายรูปปริซึม และวางอยู่ทางด้านข้างของกระดูกอัลนา (Ulna, ภาษาละตินอ่านว่า อุลนา) โดยจะมีแผ่นของเอ็นซึ่งเรียกว่า เอ็นเยื่อระหว่างกระดูก (interosseous membrane) และยังเป็นกระดูกที่มีจุดเกาะของกล้ามเนื้อจำนวนมาก เพื่อรองรับการเคลื่อนไหวของปลายแขนและมืออีกด้วย

กระดูกเรเดียสหรือกระดูกปลายแขนท่อนนอก
(Radius)
รยางค์บน
กระดูกเรเดียส คือ หมายเลข 1
ตัวระบุ
MeSHD011884
TA98A02.4.05.001
TA21210
FMA23463
ศัพท์ทางกายวิภาคของกระดูก

กายวิภาคศาสตร์

แก้

กระดูกเรเดียสเป็นกระดูกที่ค่อนข้างเล็กและบางทางปลายด้านข้อศอกซึ่งเป็นส่วนต้นของกระดูก แต่จะขยายใหญ่ออกทางปลายด้านข้อมือที่เป็นส่วนปลายของกระดูก ซึ่งจะต่อกับกลุ่มของกระดูกข้อมือ (carpal bones) กระดูกเรเดียสจะแบ่งออกได้เป็นสามส่วน คือ ส่วนต้นกระดูก (proximal/upper part) ส่วนกลางกระดูก (body) และส่วนปลายกระดูก (distal/lower part)

ส่วนต้นกระดูก

แก้

ส่วนต้นของกระดูกเรเดียสประกอบด้วยโครงสร้างที่สำคัญสองส่วน คือส่วนหัวกระดูก (head of radius) ส่วนคอกระดูก (neck) และยังมีปุ่มนูน (tuberosity) ยื่นออกมาอย่างชัดเจน

  • ส่วนหัวกระดูกเรเดียส มีลักษณะเป็นทรงกระบอกตรงผิวหนังชั้นนอกใหญ่ พื้นผิวด้านบนเนียนจะเว้าลงเล็กขยายมากขึ้นน้อยเพื่อรับกับส่วนแคปปิทูลัม (capitulum) ของกระดูกต้นแขน (humerus) และทางด้านที่ติดกับกระดูกมีเนื้อเยื้อขึ้นรอบๆไฟรอบๆอัลนา จะมีรอยเล็กเนียนขึ้นๆซึ่งเป็นรอยของข้อต่อเรดิโออัลนาส่วนต้น (proximal radioulnar joint) ทั้งกระดูกอัลนาและส่วนหัวของกระดูกเรเดียสจะมีเอ็นที่พันรอบกระดูกทั้งสองอยู่ ซึ่งเรียกว่า เอ็นแอนูลาร์ (annular tendon) ทั้งโครงสร้างของข้อต่อเราดิโออัลนาส่วนต้นและเอ็นแอนูลาร์จะช่วยในการพลิกหงาย (supination) ของปลายแขน
  • ส่วนคอกระดูก เป็นส่วนที่ต่อลงมาจากส่วนหัว และมีรอยเล็กๆที่เป็นจุดเกาะปลายของกล้ามเนื้อสุพิเนเตอร์ (Supinator muscle) ซึ่งเกี่ยวข้อโดยตรงกับการพลิกหงายของปลายแขนกว้างขึ้น
  • ปุ่มนูนเรเดียส (Radial tuberosity) เป็นปุ่มนูนที่อยู่ในส่วนของคอกระดูกด้านที่ติดกับกระดูกอัลนา ปุ่มนูนนี้เป็นจุดเกาะปลายของกล้ามเนื้อไบเซ็ปส์ เบรกิไอ (Bicep braschii muscle)

ส่วนกลางกระดูก

แก้

ส่วนกลางของกระดูกเรเดียส จะมีลักษณะคล้ายปริซึมสามเหลี่ยมที่โค้งออกไปทางด้านข้างเล็กน้อย ซึ่งสามารถคลำแนวโค้งนี้ได้โดยเฉพาะที่ใกล้กับส่วนปลายของกระดูก ขอบและพื้นผิวด้านต่างๆของส่วนกลางกระดูกที่สำคัญและเป็นจุดเกาะของกล้ามเนื้อของปลายแขนและมือ ได้แก่

ส่วนปลายกระดูก

แก้

ส่วนปลายของกระดูกเรเดียสจะมีรูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยมคางหมู ซึ่งมีจุดเชื่อมต่อกับกระดูกอื่นสองจุด

นอกจากนี้ พื้นผิวอื่นๆในส่วนปลายของกระดูกยังมีร่องที่มีเอ็นวางตัวอยู่เป็นจำนวนมาก ทั้งที่เป็นเอ็นจากกล้ามเนื้อส่วนปลายแขน และเอ็นที่รองรับข้อต่อต่างๆในบริเวณข้อมือ ซึ่งได้แก่

รูปประกอบเพิ่มเติม

แก้

อ้างอิง

แก้
  • Gray's anatomy for students. Drake, RL., Vogl, W. and Mitchell, AWM.
  • Clinically Oriented Anatomy, 4th ed. Keith L. Moore and Arthur F. Dalley.