Terminologia Anatomica

บทความนี้มีชื่อเป็นภาษาอื่น หรือใช้อักษรในภาษาอื่น เนื่องจากต้องการคงไว้ตามต้นฉบับ หรือไม่มีชื่อภาษาไทยที่เหมาะสม

Terminologia Anatomica (TA) เป็นมาตรฐานสากลของศัพทวิทยาทางกายวิภาคศาสตร์มนุษย์ ได้รับการพัฒนาขึ้นโดยสหพันธ์คณะกรรมการด้านศัพทวิทยาทางกายวิภาคศาสตร์ (FCAT) และสหพันธ์ระหว่างประเทศสมาคมนักกายวิภาคศาสตร์ (IFAA) และถูกเผยแพร่ในปี พ.ศ. 2541 โดยถูกใช้แทนที่มาตรฐาน Nomina Anatomica ที่เคยใช้มาก่อนหน้า Terminologia Anatomica ประกอบด้วยศัพทวิทยาของโครงสร้างทางกายวิภาคศาสตร์ประมาณ 7,500 มหกายวิภาคศาสตร์ของมนุษย์ ต่อมาในเดือนเมษายน พ.ศ. 2554 Terminologia Anatomica ถูกเผยแพร่ทางออนไลน์ โดยสหพันธ์คณะกรรมการระหว่างประเทศด้านศัพทวิทยาทางกายวิภาคศาสตร์ (FICAT) ซึ่งเป็นองค์กรที่เข้ารับหน้าที่สืบต่อจาก FCAT

ประเภทของโครงสร้างทางกายวิภาคศาสตร์

TA แบ่งโครงสร้างทางกายวิภาคศาสตร์ออกเป็นประเภทหลัก (มาตรฐานภาษาละตินเป็นข้อความในวงเล็บ) ดังนี้

A01: กายวิภาคศาสตร์ทั่วไป (anatomia generalis)

• ศัพท์ทั่วไป (anatomia generalissima)

1. ส่วนของร่างกายมนุษย์
2. ระนาบ เส้น และบริเวณ

A02: กระดูก (ossa)

• ศัพท์ทั่วไป

1. กะโหลกศีรษะ
2. กระดูกของกะโหลกศีรษะ
3. กระดูกสันหลัง
4. กระดูกของรยางค์บน
5. กระดูกของรยางค์ล่าง

A03: ข้อต่อ (juncturae)

• ศัพท์ทั่วไป

1. ข้อต่อของกะโหลกศีรษะ
2. ข้อกระดูกสันหลัง
3. ข้อต่ออก
4. ข้อต่อของเชิงกราน
5. ข้อต่อของรยางค์บน
6. ข้อต่อของรยางค์ล่าง

A04: กล้ามเนื้อ (musculi)

• ศัพท์ทั่วไป

1. กล้ามเนื้อของศีรษะ
2. กล้ามเนื้อของคอ
3. กล้ามเนื้อของหลัง
4. กล้ามเนื้อของอก
5. กล้ามเนื้อของท้อง
6. กล้ามเนื้อของรยางค์บน
7. กล้ามเนื้อของรยางค์ล่าง
8. ปลอกเอ็นกล้ามเนื้อและถุงไขข้อ

A05: ระบบทางเดินอาหาร (systema digestorium)

• ข้อมูล

1. ปาก
2. ช่องปากด้านใน
3. คอหอย
4. หลอดอาหาร
5. กระเพาะอาหาร
6. ลำไส้เล็ก
7. ลำไส้ใหญ่
8. ตับ, ถุงน้ำดี
9. ตับอ่อน

A06: ระบบหายใจ (systema respiratorium)

• ข้อมูล

1. จมูก
2. กล่องเสียง
3. ท่อลม (Trachea)
4. หลอดลม (Bronchi)
5. ปอด

A07: ช่องอก (cavitas thoracis)

ข้อมูลเพิ่มเติม: ช่องอก

A08: ระบบปัสสาวะ (systema urinarium)

• ข้อมูล

1. ไต
2. ท่อไต
3. กระเพาะปัสสาวะ
4. ท่อปัสสาวะหญิง
5. ท่อปัสสาวะชาย

A09: ระบบอวัยวะสืบพันธุ์ (systemata genitalia)

• ข้อมูล

1. อวัยวะเพศเพศหญิงภายใน
2. อวัยวะเพศเพศหญิงภายนอก
3. อวัยวะเพศเพศชายภายใน
4. อวัยวะเพศเพศชายภายนอก
5. ฝีเย็บ

A10: ระบบอวัยวะสืบพันธุ์ (systemata genitalia)

• ข้อมูล

A11: ต่อมไร้ท่อ (glandulae endocrinae)

• ข้อมูล

1. ต่อมใต้สมอง
2. ต่อมไพเนียล
3. ต่อมไทรอยด์
4. ต่อมพาราไทรอยด์
5. ต่อมหมวกไต
6. ไอส์เลตของตับอ่อน

A12: ระบบหัวใจหลอดเลือด (systema cardiovasculare)

• ข้อมูล

1. หัวใจ
2. หลอดเลือดแดง
3. หลอดเลือดดำ
4. ลำตัวหลอดน้ำเหลืองและท่อ

A13: ระบบน้ำเหลือง (systema lymphoideum)

• ข้อมูล

1. อวัยวะน้ำเหลืองขั้นต้น
2. อวัยวะน้ำเหลืองขั้นตาม
3. ปุ่มน้ำเหลืองบริเวณต่าง ๆ

A14: ระบบประสาท (systema nervosum)

• ศัพท์ทั่วไป

1. ระบบประสาทกลาง
   1. เยื่อหุ้มสมอง
   2. ไขสันหลัง
   3. สมอง
   4. ก้านสมองส่วนท้าย
   5. พอนส์
   6. สมองส่วนกลาง
   7. สมองน้อย
   8. ไดเอ็นเซฟาลอน
   9. สมองใหญ่
2. ระบบประสาทนอกส่วนกลาง
   1. ประสาทสมอง
   2. ประสาทไขสันหลัง
3. ระบบประสาทอิสระ

A15: อวัยวะประสาทสัมผัส (organa sensuum)

• ข้อมูล

1. อวัยวะรู้กลิ่น (จมูกและโครงสร้างที่เกี่ยวข้อง)
   ข้อมูลเพิ่มเติม: การดมกลิ่น
2. ตาและโครงสร้างที่เกี่ยวข้อง (ระบบการเห็น)
   ข้อมูลเพิ่มเติม: การรับรู้ทางสายตา
3. หู (ระบบการได้ยิน)
   ข้อมูลเพิ่มเติม: การได้ยิน
4. อวัยวะรับรู้รส (ลิ้นและโครงสร้างที่เกี่ยวข้อง)
   ข้อมูลเพิ่มเติม: การรับรู้รส

A16: ผิวหนัง (integumentum commune)

• ข้อมูล

• ผิวหนัง

1. เนื้อเยื่อใต้หนัง

ดูเพิ่ม

• Terminologia Embryologica
• แบบจำลองพื้นฐานของกายวิภาคศาสตร์
• ศัพท์วิทยาทางกายวิภาคศาสตร์

แหล่งข้อมูลอื่น

• Terminologia Anatomica on FIPAT site
• Terminología Anatómica en español, inglés y latín (Ed. Panamericana, versión oficial, aunque incompleta de forma gratuita).
• Japanese site เก็บถาวร 2021-01-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน at Keio University (Translation เก็บถาวร 2021-01-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน)
• Terminologia Anatomica available as an off-line outline file
• Understanding Anatomical Latin, explaining common medical/anatomical forms