กรมสรรพาวุธทหารบก

กรมสรรพาวุธทหารบก (อักษรย่อ: สพ.ทบ.[32][33]; อังกฤษ: Ordnance Department) เป็นส่วนราชการของกองทัพบกไทย[34][35][36][37] ที่ดำเนินการซ่อมสร้างสิ่งอุปกรณ์สายสรรพาวุธ,[38][39][40] ยุทโธปกรณ์สายสรรพาวุธ[41][42] และการทำลายล้างวัตถุระเบิด[43][44] โดยมีเจ้ากรมสรรพาวุธทหารบกคนปัจจุบันคือพลโท นพรัตน์ นาคจันทึก[45] และรองเจ้ากรมสรรพาวุธทหารบกคือพลตรี มังกร ว่านเครือ​[46]

กรมสรรพาวุธทหารบก
กรมสรรพาวุธทหารบก
ประเทศ ไทย[1]
บทบาทซ่อมสร้างสิ่งอุปกรณ์สายสรรพาวุธ[2][3][4]
ซ่อมสร้างยุทโธปกรณ์สายพรรพาวุธ[5][6]
ซ่อมสร้างรถยนต์ทหาร[7]
การทำลายล้างวัตถุระเบิด[8][9]
ปฏิบัติการหุ่นยนต์อีโอดี[10][11][12]
รักษาความปลอดภัย[13]
ขึ้นกับกองบัญชาการ กรมสรรพาวุธทหารบก[14][15][16]
กองบัญชาการถนนทหาร แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร 10300[17]
คำขวัญดำรงไว้ซึ่งอำนาจการยิง และความคล่องแคล่วในการเคลื่อนที่
(Sustain Firepower and Mobility)
สีหน่วย    ส้ม–เขียวเข้ม[18]
วันสถาปนา20 สิงหาคม พ.ศ. 2445; 121 ปีก่อน (2445-08-20)[19]
ปฏิบัติการสำคัญเหตุการณ์ชิงตัวประกันในเทอร์มินอล 21 โคราช[20]
ผู้บังคับบัญชา
เจ้ากรมสรรพาวุธทหารบกพลโท​[21] นพรัตน์ นาคจันทึก
ผบ. สำคัญพระยาสโมสรสรรพการ[22]
พลโท ธารี วุฒิพานิช[23]
พลโท อาวุธ เอมวงศ์[24][25][26][27]
พลโท ศักดา ศิริรัตน์[28][29][30][31]
พลโท​ ศรชัย​ กาญจน​สูตร

กรมสรรพาวุธทหารบกยังมีบทบาทในพระราชพิธีต่าง ๆ อาทิ พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร[47][48][49] และพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562[50][51][52][53]

ประวัติ แก้

กิจการสรรพาวุธและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้เกิดขึ้นเป็นเวลาหลายร้อยปีก่อนที่จะมีการก่อตั้งกรมสรรพาวุธขึ้นในปี พ.ศ. 2445 โดยมีพระยาสโมสรสรรพการเป็นเจ้ากรมสรรพาวุธคนแรก[22]

ปี พ.ศ. 2560 กรมสรรพาวุธทหารบกเป็นผู้จัดซื้อรถรบทหารราบวีเอ็น-1 จากประเทศจีน[54][55] และปีเดียวกันนี้ กรมสรรพาวุธทหารบกได้ร่วมกับกรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ) พัฒนาซอฟต์แวร์ในห้องซิมูเลเตอร์ฝึกยิงปืน เพื่อจำลองสถานการณ์ปะทะคนร้ายให้มีความชำนาญยิ่งขึ้น[56]

เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2561 กรมสรรพาวุธทหารบกได้ร่วมให้คำแนะนำในการเก็บกู้ระเบิดยักษณ์สมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ที่พบใต้แม่น้ำ จังหวัดราชบุรี[57] ส่วนเดือนกันยายน ปีเดียวกันนี้ กรมสรรพาวุธทหารบกได้เป็นโจทก์ฟ้องบริษัทตัวแทนจำหน่ายจีที200 ที่มีพฤติการณ์ฉ้อโกง[58][59]

เดือนกันยายน พ.ศ. 2562 ทหารจากกรมสรรพาวุธทหารบกเข้าร่วมพิธีรับมอบยานลำเลียงพลทหารราบเอ็ม 1126 จากสหรัฐ[60] และปี พ.ศ. 2563 ได้มีการเผยแพร่เอกสารของกรมสรรพาวุธทหารบก ในโครงการจัดซื้อรถยานเกราะสไตรเกอร์ติดอาวุธ 50 คัน ซึ่งต่อมามีการชะลอโครงการ เพื่อตัดงบประมาณไปกู้วิกฤตการระบาดทั่วของไวรัสโคโรนาในประเทศไทย พ.ศ. 2563[61][62][63]

เหตุระเบิด แก้

กรมสรรพาวุธทหารบกเคยประสบเหตุร้ายจากแรงระเบิดเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2523 โดยเกิดเหตุคลังแสงระเบิดในโรงงานผลิตจรวด ที่กรมสรรพาวุธทหารบก เขตบางซื่อ แรงระเบิดรัศมีไกล 3 กิโลเมตร ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิต 38 คน (บางแหล่งระบุ 40 คน หรือมากกว่านั้น) และได้รับบาดเจ็บถึง 350 คน[64]

ส่วนเดือนมกราคม พ.ศ. 2555 ได้เกิดเหตุระเบิดที่กองคลังแสง กรมสรรพาวุธทหารบก อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ เนื่องด้วยสภาพอากาศที่ร้อนจัด ขณะอยู่ในขั้นตอนการตัดแยกระเบิด โดยเหตุการณ์ครั้งนี้ไม่มีผู้ใดได้รับบาดเจ็บ[65] และเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558 เกิดเหตุระเบิดที่กรมสรรพาวุธทหารบก เขตบางซื่อ โดยมีเจ้าหน้าที่ทหารรักษาการณ์ได้รับบาดเจ็บ 9 นาย ซึ่ง 1 ในนั้นมีอาการสาหัส[66][67]

การฝึก แก้

กำลังพลส่วนหนึ่งจากกรมสรรพาวุธทหารบกได้เข้าร่วมการฝึกหนุมาน การ์เดียน ร่วมกับกำลังพลกองทัพบกสหรัฐ เช่นในด้านการต่อต้านระเบิดแสวงเครื่อง[68][69]

ปฏิบัติการสำคัญ แก้

พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ แก้

เนื่องในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พ.ศ. 2560 กรมสรรพาวุธทหารบกได้นำวิศวกรรมยานยนต์มาปรับใช้กับพระมหาพิชัยราชรถ ซึ่งเป็นราชรถสำคัญตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1[70] ส่วนกำลังพลจากกรมสรรพาวุธทหารบก ได้มีส่วนในการสร้างราชรถปืนใหญ่,[71][72][73] ซ่อมส่วนที่เป็นโลหะและระบบช่วงล่างของราชรถน้อย[74] รวมถึงได้มีส่วนร่วมในการปฏิบัติหน้าที่พลฉุดชักราชรถ[75][76][77][78] ตลอดจนจัดฝึกซ้อมริ้วขบวนพระราชอิสริยยศ[79]

ภารกิจสหประชาชาติในเซาท์ซูดาน แก้

ห้วงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2561 – กรกฎาคม พ.ศ. 2562 กำลังพลจากกรมสรรพาวุธทหารบก ได้เป็นส่วนหนึ่งในกองร้อยทหารช่างเฉพาะกิจไทย/เซาท์ซูดาน เพื่อเข้าร่วมภารกิจสหประชาชาติในเซาท์ซูดาน[80]

พระราชพิธีบรมราชาภิเษก แก้

กรมสรรพาวุธทหารบกได้มีส่วนในการบูรณะซ่อมแซมยุทโธปกรณ์โบราณชนิดต่าง ๆ ที่ใช้ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562 และซ่อมบูรณะปืนใหญ่โบราณ รวมถึงจัดสร้างเครื่องประกอบต่าง ๆ[81][82] ตลอดจนให้การฝึกกำลังพลในริ้วขบวน[83][84][85][86]

หน่วยขึ้นตรง แก้

  • ศูนย์ซ่อมสร้างสิ่งอุปกรณ์สายสรรพาวุธ[87][88]
  • ศูนย์อุตสาหการสรรพาวุธ[89][90]
  • กองกำลังพลกรมสรรพาวุธทหารบก (กกพ.สพ.ทบ.)
  • กองส่งกำลังกรมสรรพาวุธทหารบก (กสล.สพ.ทบ.)
  • กองปลัดบัญชีกรมสรรพาวุธทหารบก
  • กองยุทธการและการข่าวกรมสรรพาวุธทหารบก (กยข.สพ.ทบ.)
  • กองโรงงานช่างแสงศูนย์อุตสาหการสรรพาวุธ (กชส.ศอ.สพ.ทบ.)[91]
  • กองโรงงานซ่อมสร้างยุทโธปกรณ์สายสรรพาวุธ (กรซย.)[92]
  • กองคลังยุทโธปกรณ์[93]
  • กองจัดหา[94]
  • โรงเรียนทหารสรรพาวุธทหารบก[95][96]
  • กองพันสรรพาวุธซ่อมบำรุงเขตหลัง[97][98]

กิจกรรมเพื่อสังคม แก้

พ.ศ. 2560 กรมสรรพาวุธทหารบกเป็นหนึ่งในกำลังที่ให้การช่วยเหลือประชาชนที่ประสบเหตุอุทกภัยในพื้นที่ภาคกลาง รวมถึงเขตอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา[99]

กรมสรรพาวุธทหารบกร่วมกับกรมราชทัณฑ์ จัดโครงการคืนคนดีสู่สังคม โดยคัดเลือกนักโทษในคดีอาวุธปืน เข้ารับการอบรมทักษะการผลิตอาวุธปืน เพื่อช่วยงานอุตสาหกรรมป้องกันประเทศ[100][101]

สิ่งสืบทอด แก้

กรมสรรพาวุธทหารบก มีพิพิธภัณฑ์ตั้งอยู่ภายในกรมคือพิพิธภัณฑ์ทหารสรรพาวุธ ซึ่งได้รับการก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2532 และไม่เก็บค่าเข้าชม แต่ให้แจ้งล่วงหน้า[102]

ส่วนเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2559 กรมสรรพาวุธทหารบกได้ส่งมอบรถย้ายยุทโธปกรณ์ที่ปลดระวางของกองทัพบก จำนวน 20 คัน เพื่อใช้สร้างปะการังเทียมใต้ทะเล[103]

รายพระนามและชื่อเจ้ากรมสรรพาวุธทหารบก แก้

  1. พระยาสโมสรสรรพการ (พ.ศ. 2445 - 2453)
  2. พลโท หม่อมเจ้าเสรฐศิริ กฤดากร (พ.ศ. 2453 - 2454)
  3. พลตรี หม่อมเจ้าบวรเดช กฤดากร (พ.ศ. 2455 - 2456)
  4. พลตรี พระยาจินดาจักรรัตน์ (เจิม อาวุธ) (พ.ศ. 2469 - 2475)
  5. พลตรี พระอาธรธุราวุธ (หม่อมหลวงอภิรุม ชุมสาย) (พ.ศ. 2476 - 2483)
  6. พลตรี วิเชียร สุตันนานนท์ (พ.ศ. 2487 - 2493)
  7. พลโท ขุนสถิตย์วิทยาศาสตร์ (ทองสุก นุตสถิตย์) (พ.ศ. 2495 - 2497)
  8. พลตรี จำรูญ วีณะคุปต์ (พ.ศ. 2497 - 2500)
  9. พลตรี พิสิฏฐ์ ฉายเหมือนวงศ์ (พ.ศ. 2500 - 2506)
  10. พลโท ทวิช เสนีวงศ์ ณ อยุธยา (พ.ศ. 2506 - 2515)
  11. พลโท กิตติ ดิสปัญญา (พ.ศ. 2515 - 2519)
  12. พลโท อำนาจ ดำริห์กาญจน์ (พ.ศ. 2519)
  13. พลโท ป่วน นิลศิริ (พ.ศ. 2519 - 2521)
  14. พลโท สท้าน ภิรมย์รัตน์ (พ.ศ. 2521 - 2523)
  15. พลโท ผจญ เกียรติประจักษ์ (พ.ศ. 2523 - 2524)
  16. พลโท องอาจ ศุภมาตย์ (พ.ศ. 2524 - 2527)
  17. พลโท อาณัติ สุภัทรพันธ์ (พ.ศ. 2527 - 2529)
  18. พลโท สมุทร นิลกุล (พ.ศ. 2529 - 2532)
  19. พลโท จรินทร์ สว่างวรรณ (พ.ศ. 2532 - 2535)
  20. พลโท สกล นุตสถิตย์ (พ.ศ. 2535 - 2536)
  21. พลโท ชลอ สิงห์สนธิ (พ.ศ. 2536 - 2537)
  22. พลโท อัมพร ศิริพันธ์ (พ.ศ. 2537 - 2539)
  23. พลโท สิริชัย ธัญญสิริ (พ.ศ. 2539 - 2543)
  24. พลโท เอื้อ แพโรจน์ (พ.ศ. 2543 - 2544)
  25. พลโท อากาศ วงษ์เกิด (พ.ศ. 2544 - 2545)
  26. พลโท วิชา เตชะวณิชย์ (พ.ศ. 2545 - 2547)
  27. พลโท พลัฏฐ์ เพ็ชรสดศิลป์ (พ.ศ. 2547)
  28. พลโท ประเสริฐ ประภักดี (พ.ศ. 2547 - 2548)
  29. พลโท วีรวิทย์ คูสำราญ (พ.ศ. 2548 - 2549)
  30. พลโท ธีระวัฒน์ บุณยะประดับ (พ.ศ. 2549 - 2550)
  31. พลโท คำนวณ เธียรประมุข (พ.ศ. 2550 - 2552)
  32. พลโท เอกชัย วัชรประทีป (พ.ศ. 2552 - 2553)
  33. พลโท จักรรัตน์ ธาราพิทักษ์ (พ.ศ. 2553 - 2554)
  34. พลโท เกริกชัย จันทร์สุวานิชย์ (พ.ศ. 2554 - 2557)
  35. พลโท ธารี วุฒิพานิช (พ.ศ. 2557 - 2559)
  36. พลโท อาวุธ เอมวงศ์ (พ.ศ. 2559 - 2560)
  37. พลโท ศักดา ศิริรัตน์ (พ.ศ. 2560 - 2562)
  38. พลโท ศรชัย กาญจนสูตร (พ.ศ. 2562 - ​2564)
  39. พลโท​ นพดล​ ศรีจันทร์​สุข​ (พ.ศ.​ 2564​ -​ 2565)​
  40. พลโท สุธา อดุลย์ฐานานุศักดิ์ (พ.ศ. 2565 - ปัจจุบัน)​

ยศทหารเป็นยศขณะดำรงตำแหน่งและในวงเล็บเป็นระยะเวลาที่ดำรงตำแหน่ง

บุคคลที่มีชื่อเสียง แก้

  • พลโท อาวุธ เอมวงศ์ – อดีตเจ้ากรมสรรพาวุธทหารบก[104][105][106]
  • พลตรี ธวัชชัย มาชมสมบูรณ์ – อดีตรองเจ้ากรมสรรพาวุธทหารบก[107]
  • ร้อยเอก ทรงกลด ชื่นชูผล (ผู้กองปูเค็ม) – อดีตข้าราขการกรมสรรพาวุธทหารบก ประจำจังหวัดพิษณุโลก[108]
  • พลเอก สิริชัย ธัญญสิริ อดีตปลัดกระทรวงกลาโหม[109]

ยุทโธปกรณ์ แก้

ยานพาหนะภาคพื้นดิน แก้

รุ่น ภาพ ประเภท ที่มา หมายเหตุ
สไตรเกอร์   รถลำเลียงพลหุ้มเกราะ   สหรัฐ กรมสรรพาวุธทหารบกเป็นหนึ่งในกำลังพลที่เข้ารับการฝึก[110]

อาวุธเล็ก แก้

ชื่อ ภาพ ประเภท ขนาดลำกล้อง ที่มา หมายเหตุ
อาร์พีจี-7[111]   อาร์พีจี[112] 950 มม.   สหภาพโซเวียต ได้มาจากผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ (ผกค.)

ยุทโธปกรณ์ในอดีต แก้

ยานพาหนะภาคพื้นดิน แก้

รุ่น ภาพ ประเภท ที่มา หมายเหตุ
เรอโน อูว์เออ เชอนีแย็ต   รถลำเลียงพลหุ้มเกราะ   ฝรั่งเศส  • กองทัพบกไทยยึดได้จากกรณีพิพาทอินโดจีน (สงครามฝรั่งเศส-ไทย) พ.ศ. 2483–2484[102]
 • ปัจจุบันแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ทหารสรรพาวุธ กรมสรรพาวุธทหารบก[102]

อาวุธ แก้

ชื่อ ภาพ ประเภท ขนาดลำกล้อง ที่มา หมายเหตุ
บราวนิง เอ4   ปืนกลขนาดกลาง ไม่ทราบ   สหรัฐ มีแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ทหารสรรพาวุธ กรมสรรพาวุธทหารบก[102]

อ้างอิง แก้

  1. ประมูลสีม่วงใต้เตาปูน-ราษฎร์บูรณะ รฟม.แบ่ง 6 สัญญา-บูมทำเล ‘ฝังธนบุรี’
  2. คุก 2 ปี 6 ด.! จ่าสิบโท กรมสรรพาวุธทหารบก เบียดบังยางโดยทุจริต-สั่งคืนของกลาง 17 เส้น
  3. สาธิตชักลาก
  4. ผบ.ทบ. เตรียมเป็น ปธ. 110 ปีกรมสรรพาวุธฯ
  5. ราชรถปืนใหญ่พิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ คืบหน้า 95% มอบกรมศิลป์ 1 พ.ค.
  6. กรมสรรพาวุธทหารบก ส่งมอบราชรถปืนใหญ่ พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ
  7. งงตาแตก! ตัวย่อข้างรถบัสทหารยาวเหยียด ล่าสุดคนโพสต์เฉลยแล้ว!
  8. 'EOD-ทหาร' กู้กระเป๋าต้องสงสัยหน้าตึกชิน 3 สุดท้ายไร้ระเบิด
  9. รอง ผวจ.ราชบุรี เล็งเสนอของบ 70 ล้านกู้ระเบิดสงครามโลกใต้น้ำแม่กลอง
  10. หุ่นยนต์อีโอดี ยุทโธปกรณ์ไทยใช้งานได้จริง
  11. ฟีโบ้ มจธ. พัฒนาหุ่นยนต์สำรวจพื้นที่เสี่ยงภัยเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการตรวจหาวัตถุระเบิด
  12. พัฒนาหุ่นยนต์เพิ่มประสิทธิภาพการตรวจหาวัตถุระเบิด
  13. ชายไทยชาวเบตงเข้ารับเกณฑ์ทหารคึกคัก ญาติแห่ให้กำลังใจล้นหลาม จนท.ตรึงกำลังเข้ม
  14. สอนครูฝึกท่าแบกหามพระราชยาน
  15. ฝึกสอนครูฝึก “ท่ามาตรฐาน” ริ้วขบวนในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
  16. กองทัพบก รับ “อัจฉริยะ” ยื่นใบเสร็จโกง 4 เรื่อง - MCOT.net[ลิงก์เสีย]
  17. ทบ.เชื่อทหารเกษียณยังดำรงตนเป็นพลเมืองที่ดี[ลิงก์เสีย]
  18. "สัญลักษณ์ - กองคลังแสง กรมสรรพาวุธทหารบก". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-05-13. สืบค้นเมื่อ 2020-09-24.
  19. ผบ.ทบ.เป็นปธ.งานวันสถาปนากรมสรรพาวุธทหารบก - Voice TV
  20. 'กมธ.ทหาร' ร่อนจม.ด่วนที่สุด เรียก 'บิ๊กแดง-ผู้ว่าฯ-มทภ.2' แจงเหตุกราดยิง
  21. [1]
  22. 22.0 22.1 "ประวัติ สพ.ทบ. - กรมสรรพาวุธทหารบก". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-07-01. สืบค้นเมื่อ 2020-09-24.
  23. ทบ.แจงบึ้มสรรพาวุธอุบัติเหตุขณะซ่อมเครื่องยิง RPG
  24. เปิดภาพ กำลังพลฝึกซ้อม 'ฉุดชักราชรถ' เสมือนจริง เคลื่อนพระบรมศพฯ
  25. 3 ภารกิจเกียรติยศ 'กรมสรรพาวุธทหารบก'
  26. เปิดฝึกกำลังพลฉุดชักราชรถ ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงฯ
  27. โปรดเกล้าฯแต่งตั้งนายทหารระดับสูง 798 รายแล้ว
  28. บวงสรวงกลองที่ใช้ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
  29. กรมสรรพาวุธฯ บวงสรวง ‘กลองมโหระทึก’ ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
  30. ประมวลภาพ "กรมสรรพาวุธทหารบก" ทำพิธีบวงสรวงกลองมโหระทึก
  31. โปรดเกล้าฯแต่งตั้งโยกย้ายนายทหารกลางปี 260 นาย
  32. เพจดังชี้ยานเกราะ 50 คัน แค่เสนอยังไม่ได้จัดซื้อ
  33. ทบ.เตรียมรับมือหั่นงบ 10% หวั่นโควิด-19 กระทบ ศก.3 ปี สั่งเข้มด่าน-ติดกล้อง
  34. ‘ทนายอัจฉริยะ’ บุก ทบ.ยื่นใบเสร็จโกง 4 เรื่อง แฉ ‘จ่าเจี๊ยบ-อดีต จก.สวัสดิการ’ เอี่ยวโครงการบ้านพัก
  35. ทบ.ร่วมจัดงานวันเด็ก ผู้ปกครองพาเด็กเที่ยวสนุกสนาน ตื่นตารถถัง-เครื่องบิน
  36. ขาหมูทิดเดช ประชานิเวศน์ 3 ขาหมูเสวย
  37. ทบ.เชื่อทหารเกษียณคงดำรงตนเป็นพลเมืองที่ดี พร้อมจัดพิธีเทิดเกียรติให้หน่วยหลัก
  38. ทบ.ทดสอบฉุดชักราชรถปืนใหญ่องค์จริง ที่ใช้ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ
  39. ซุ่มอนุมัติงบฯ 2.8 พันล้าน 'ทบ.' ขยายโรงงานผลิตกระสุนปืนตั้งเป้า 50 ล้านนัดต่อปี
  40. สมบัติของชาติล้ำค่าน่าชม! พิพิธภัณฑ์พระแสงปืนโบราณ ในพระบรมมหาราชวัง!!
  41. สรรพวุธทบ.ส่งมอบราชรถปืนใหญ่ - สยามรัฐ
  42. กรมสรรพาวุธทหารบกอัญเชิญราชรถให้กรมศิลป์แต่งลวดลายใช้ในงานพระราชพิธีพระบรมศพ ร.9
  43. "ระทึก! คลังแสงที่นครสวรรค์บึ้มสนั่น ทำประชาชนตื่นหนีตายวุ่น". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-01-28. สืบค้นเมื่อ 2020-09-24.
  44. สี่แยกโรงเรียนบ้านแคราย จ.สมุทรสาคร การจราจรในเวลาเร่งด่วนทั้งเช้าเย็นเป็นจราจล
  45. โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนายทหารกลางปี 2567 จำนวน 233 นาย | Thai PBS News ข่าวไทยพีบีเอส
  46. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 209 ง หน้า 25 วันที่ 30 สิงหาคม 2566
  47. กำลังพลกว่า 300 นาย ฝึกซ้อมอย่างหนัก ฉุดชักราชรถ ครั้งที่ 10
  48. กรมสรรพาวุธทหารบกคัดกำลังพลฉุดชักราชรถ
  49. กรมสรรพาวุธทหารบก เริ่มฝึก 20 ครูฝึกพลฉุดชักราชรถ
  50. กรมสรรพาวุธเปิดฝึกครูผู้สอนฝึกทหารร่วมขบวนพยุหยาตราฯ
  51. 5 ผบ.เหล่าทัพ ตรวจเยี่ยมซ้อมริ้วขบวนพยุหยาตราสถลมารค ‘บิ๊กแดง’ ร่วมซ้อมด้วย
  52. เริ่มซ้อมท่าริ้วขบวนบรมราชาภิเษก
  53. ซ้อมริ้วขบวนพระบรมราชอิสริยยศ พยุหยาตราสถลมารค
  54. ทบ.ยก 6 ข้อดี 'รถเกราะ VN-1 จีน' ย้ำใช้งานได้จริงคุ้มงบ 2.3 พันล้าน
  55. ทบ.เตรียมจัดซื้อ “รถเกราะล้อยาง VN1 8x8” จากจีน 30 คัน
  56. ดีเอสไอจับมือทหารสร้างห้องเรียนฝึกยิงปืน 'unit school' ฝีมือคนไทย
  57. ผู้ว่าฯ-ทหาร-การรถไฟฯถก กู้บึ้มยักษ์สงครามโลก 10 ก.ย.
  58. ยังมีอีก กรมสรรพาวุธ ฟ้อง เอวิเอฯ หลอกขายจีที 200 ศาลสั่งคุก 36 ปี กรรมการบริษัท
  59. จีที 200 เอาผิดแค่คนขายแต่คนซื้อลอยนวล?
  60. ทบ.ใช้งบกลาง 2.8 พันล้านซื้อ 'สไตรเกอร์'
  61. ยอมถอย "บิ๊กแดง" เลื่อนจัดซื้อรถสไตรเกอร์ 4.5 พันล้าน หั่นงบ 30% คืนคลัง
  62. "ทีมโฆษกทบ.เผยกองทัพยินดีปรับลดงบประมาณ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-01-13. สืบค้นเมื่อ 2020-09-24.
  63. ""ยานเกราะ" รบกับ "โควิด" ?". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-01-12. สืบค้นเมื่อ 2020-09-24.
  64. 16 พ.ย. 2523 คลังแสงบางซื่อ ระเบิดเละ ตายเกลื่อน
  65. โฆษก ทบ.เผยเหตุบึ้มคลังแสงที่นครสวรรค์จากอากาศร้อน, มทภ.2 ปัดข่าวเหตุปะทะ
  66. เกิดเหตุระเบิดภายในกรมสรรพาวุธทหารบกพบจนท.ทหารบาดเจ็บนับสิบ
  67. ด่วน! ระเบิดในกรมสรรพาวุธ เกียกกาย จนท.เจ็บ 9
  68. ฝึกผสมแลกเปลี่ยนประสบการณ์ทางทหาร
  69. ทบ.ไทย-สหรัฐฯ จัดฝึกผสม "หนุมาน การ์เดียน 2019" ที่สระแก้ว
  70. พระมหาพิชัยราชรถ ภารกิจรวมใจถวายในหลวงรัชกาลที่ ๙
  71. "กรมสรรพาวุธ ส่งมอบ 'ราชรถปืนใหญ่' ให้กรมศิลปากร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-08-10. สืบค้นเมื่อ 2020-09-24.
  72. กรมสรรพาวุธ จัดสร้างล้อประดับพระมหาพิชัยราชรถใหม่ครั้งแรก สวยงามสมพระเกียรติ
  73. กรมสรรพาวุธฯส่งมอบราชรถปืนใหญ่ให้กรมศิลป์แล้วเช้านี้
  74. "ช่างสิบหมู่-ทหารกรมสรรพาวุธ" เข้าถอดชิ้นส่วน เตรียมซ่อมแซมราชรถน้อย
  75. กรมสรรพาวุธฯ เตรียมฝึกพลฉุดชัก ใช้รถรยบ. น้ำหนักเท่าราชรถองค์จริงฝึกขับเคลื่อน
  76. ฝึกซ้อมพลฉุดราชรถ 3,000 คนในขบวน "พระบรมราชอิสริยยศ"
  77. ส่งมอบราชรถปืนใหญ่สง่างามสมพระเกียรติ
  78. ฝึกซ้อมฉุดชักราชรถในพระราชพิธีถวายพระเพลิง ร.9
  79. ประมวลภาพซ้อมใหญ่ 3 ริ้วขบวนพระราชอิสริยยศเสมือนจริง
  80. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ เซาท์ซูดาน
  81. คัดกำลังพล "พระราชพิธีบรมราชาภิเษก"
  82. กรมสรรพาวุธ คัดเลือกกำลังพลปฏิบัติหน้าที่ริ้วกระบวนพยุหยาตราทางสถลมารค
  83. กรมสรรพาวุธทหารบก จัดฝึกกำลังพลในริ้วขบวนบรมราชาภิเษก
  84. "นายกฯ" นำทีม "ขรก." ร่วมเดินซ้อมริ้วขบวนพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
  85. กรมพลาธิการทหารบก ซ้อมริ้วขบวน
  86. ซ้อมริ้วขบวนฯ รวมทุกเหล่าครั้งแรก-จังหวะเดิน 85 ก้าวต่อนาที
  87. โฆษกทบ.แจงคลิปชายพยายามไขรถในปั้มแค่เข้าใจผิด
  88. นายพลใหม่ (ต่อ)
  89. เตรียมส่งมอบล้อประดับพระมหาพิชัยราชรถ
  90. โปรดเกล้าฯแต่งตั้งโยกย้ายทหารระดับนายพล 298 ราย (หน้า 2)
  91. เสร็จแล้ว
  92. "กรมสรรพาวุธ" ฝึกซ้อมพลฉุดชักราชรถกว่า 300 นาย
  93. อาถรรพณ์ศาลเทพารักษ์ สมเด็จกรมพระราชวังบวร
  94. มุมข้าราชการ : อบรมผู้นำยุคใหม่
  95. เหนือเกล้าชาวไทย
  96. กรมสรรพาวุธทหารบกเปิดการฝึกพลฉุดชักราชรถในงานพระราชพิธีฯ
  97. กรมสรรพาวุธทหารบกซ้อมกำลังพลฉุดชักราชรถรวม
  98. ไล่ล่าลูกชายทหารคลั่งฆ่าพ่อ ดวลปืนกับตำรวจเจ็บสาหัส
  99. ผบ.ทบ.ตรวจแนวกั้นน้ำท่วม สั่งทหาร ระดมกำลังช่วยป้องอุทยานฯ อยุธยา
  100. ทบ.อบรม 16 นักโทษคดีอาวุธปืน สนับสนุนอุตสาหกรรมป้องกันประเทศ
  101. พบแล้ว 11 นักโทษ ต้องคดีผลิตปืนเถื่อน
  102. 102.0 102.1 102.2 102.3 พิพิธภัณฑ์ทหารสรรพาวุธ กรมสรรพาวุธทหารบก
  103. กรมสรรพาวุธทหารบกส่งมอบซากรถทหาร เพื่อนำสร้างปะการังเทียมใต้ทะเล[ลิงก์เสีย]
  104. บูรณะราชรถ ราชยาน พิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ
  105. งดงามยิ่งใหญ่สมพระเกียรติจอมทัพไทย “ราชรถปืนใหญ่” รัชกาลที่ 9
  106. สพ.ทบ.บวงสรวงขอขมาซ่อมแซม 'ราชรถ-พระยานมาศ' ชี้บูรณะเสร็จ มิ.ย.นี้
  107. โปรดเกล้าฯ โยกย้าย 935 นายทหาร ‘บิ๊กแดง’ ผงาดผบ.ทบ ‘บิ๊กณัฐ’ ปลัดกห. ‘พรพิพัฒน์’ ผบ.สูงสุด ‘ลือชัย’ แม่ทัพเรือ ‘บิ๊กต่าย’ ผบ.ทอ.
  108. เกมพิสดาร "ผู้กองปูเค็ม" ลับ-ลวง-เลอะ
  109. [2]
  110. จีนส่งถึงไทยแล้ว 38 รถเกราะ VN1 คัน - 11 รถถัง VT4 มูลค่า 4.3 พันล้าน
  111. ทบ.แจงบึ้มสรรพาวุธเป็นอุบัติเหตุ[ลิงก์เสีย]
  112. ตร.ทำแผนขโมยระเบิดอาร์พีจี กรมสรรพาวุธทหารบก จ.ลพบุรี

แหล่งข้อมูลอื่น แก้