เจ้าชายอัลเบิร์ต พระราชสวามี

เจ้าชายฟรันซ์ อัลแบร์ท เอากุสท์ คาร์ล เอ็มมานูเอิล แห่งซัคเซิน-โคบวร์ค-ซาลเฟ็ลท์ (เยอรมัน: Franz Albert August Karl Emanuel von Sachsen-Coburg-Saalfeld) หรือในอังกฤษเรียก เจ้าชายอัลเบิร์ต (อังกฤษ: Prince Albert) เป็นเจ้าชายเยอรมันซึ่งอภิเษกสมรสกับสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร จึงทำให้พระองค์ดำรงพระยศเป็น เจ้าชายพระราชสวามี อย่างเป็นทางการเพียงพระองค์เดียวในสหราชอาณาจักร

อัลเบิร์ตเเห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา
เจ้าชายพระราชสวามี
พระฉายาลักษณ์ฉายเมื่อเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1860
พระราชสวามีในสมเด็จพระราชินีนาถ แห่งสหราชอาณาจักร
ดำรงพระยศ	20 มิถุนายน 1837 – 14 ธันวาคม 1861
ก่อนหน้า	อาเดิลไฮท์แห่งซัคเซิน-ไมนิงเงิน (พระราชินี)
ถัดไป	อเล็กซานดราแห่งเดนมาร์ก (พระราชินี)
ประสูติ	26 สิงหาคม ค.ศ. 1819(1819-08-26) โคบวร์ค ซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา สมาพันธรัฐเยอรมัน
สิ้นพระชนม์	14 ธันวาคม ค.ศ. 1861(1861-12-14) (42 ปี) ปราสาทวินด์เซอร์ สหราชอาณาจักร
ฝังพระศพ	23 ธันวาคม 1861 โบสถ์น้อยเซนต์จอร์จ ปราสาทวินด์เซอร์ 18 ธันวาคม 1862 พระบรมราชานุสรณ์ที่ฟรอกมอร์ วินด์เซอร์ บาร์กเชอร์
พระชายา	สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย (สมรส 1840)
พระนามเต็ม ฟรันซ์ อัลแบร์ท เอากุสท์ คาร์ล เอ็มมานูเอิล
พระบุตร	เจ้าหญิงวิกตอเรีย พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 เจ้าหญิงอลิซ เจ้าชายอัลเฟรด เจ้าหญิงเฮเลนา เจ้าหญิงลูอิส เจ้าชายอาร์เธอร์ เจ้าชายลีโอโพลด์ เจ้าหญิงเบียทริซ
ราชวงศ์	ซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา
พระบิดา	แอนสท์ที่ 1 ดยุกแห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา
พระมารดา	เจ้าหญิงลูอีเซอแห่งซัคเซิน-โกทา-อัลเทินบวร์ค
ลายพระอภิไธย

ธรรมเนียมพระยศของ เจ้าชายอัลเบิร์ต พระราชสวามี
ตราประจำพระอิสริยยศ
ตราประจำพระองค์
การทูล	His Royal Highness (ใต้ฝ่าละอองพระบาท)
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	Your Royal Highness (พระพุทธเจ้าข้า/เพคะ)

ภายหลังจากการสวรรคตของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียในปีค.ศ. 1901 พระราชโอรสก็ขึ้นครองราชย์ต่อเป็นพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 โดยทรงเลือกที่จะใช้ชื่อราชวงศ์ตามฝ่ายพระบิดาคือราชวงศ์ซัคเซิน-โคบวร์ค-ซาลเฟลด์

ชีวิตในวัยเยาว์

เจ้าชายอัลเบิร์ตประสูติ ณ ปราสาทโรเซอเนา ใกล้กับเมืองโคบวร์ค (เมื่อก่อนอยู่ในดัชชีซัคเซินและปัจจุบันอยู่ในรัฐบาวาเรีย ประเทศเยอรมนี) โดยเป็นพระโอรสพระองค์ที่สองของแอนสท์ที่ 1 ดยุกแห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา กับพระชายาองค์แรกคือ เจ้าหญิงลูอีเซอแห่งซัคเซิน-โกทา-อัลเทินบวร์ค ในขณะที่เจ้าหญิงวิกตอเรียแห่งซัคเซิน-โคบวร์ค-ซาลเฟลด์ พระปิตุจฉาของเจ้าชายทรงอภิเษกสมรสกับเจ้าชายเอ็ดเวิร์ด ออกัสตัส ดยุกแห่งเคนต์ พระราชโอรสองค์ที่สี่ของพระเจ้าจอร์จที่ 3 แห่งสหราชอาณาจักร พระองค์เป็นพระชนนีในสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย ดังนั้นเจ้าชายอัลเบิร์ตและพระชายาในอนาคตจึงเป็นพระญาติชั้นที่หนึ่งและประสูติในปีเดียวกัน

เจ้าชายอัลเบิร์ตและเจ้าชายแอนสท์ พระเชษฐาทรงใช้ชีวิตวัยเยาว์ในความเป็นเพื่อนอันสนิทสนม ซึ่งได้รับผลร้ายจากชีวิตคู่ที่วุ่นวายและการแยกกันอยู่ในท้ายสุดของพระชนกและพระชนนี ทั้งสองพระองค์ทรงเทิดทูนพระชนนีซึ่งเสด็จลี้ภัยออกจากราชสำนักและทรงถูกห้ามไม่ให้พบกับพระโอรสทั้งสองอีก และก็ได้สิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคมะเร็งขณะมีพระชันษา 30 ปี ทั้งสองพระองค์ทรงได้รับการศึกษาที่ดี โดยทรงเข้าศึกษาที่มหาวิทยาลัยบอนน์เช่นเจ้าชายองค์อื่นๆ เจ้าชายอัลเบิร์ตทรงเลือกเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ เศรษฐกิจการเมืองและปรัชญา นอกจากนั้นพระองค์ยังศึกษาวิชาดนตรี การวาดภาพ และทรงพระปรีชาในวิชาพลศึกษา โดยเฉพาะการฟันดาบ

อภิเษกสมรส

พระสวามี และพระราชบุตรในสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย

ความคิดในเรื่องการอภิเษกสมรสระหว่างเจ้าชายอัลเบิร์ตกับเจ้าหญิงวิกตอเรีย พระญาติได้อยู่ในใจของพระเจ้าเลออปอลที่ 1 แห่งเบลเยียม พระราชมาตุลาของทั้งสองพระองค์ และดัชเชสแห่งเคนต์ พระชนนีของเจ้าหญิงวิกตอเรีย (พระเชษฐภคินีในกษัตริย์เลโอโพลด์) ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1836 ดยุกแห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทาพร้อมกับพระโอรสทั้งสองพระองค์เสด็จเยือนยังพระราชวังเคนซิงตัน ที่ซึ่งเจ้าหญิงวิกตอเรียแห่งเคนต์ (พระอิสริยยศขณะนั้น) ประทับอยู่ เพื่อการพบปะกับพระองค์

การเสด็จมาเยือนในครั้งนี้สร้างความไม่พอพระทัยแก่พระเจ้าวิลเลียมที่ 4 พระราชปิตุลาของเจ้าหญิงวิกตอเรีย ที่ไม่ทรงเห็นด้วยกับการเลือกคู่ของรัชทายาท และโปรดเจ้าชายอเล็กซานเดอร์ พระราชโอรสพระองค์ที่สองในพระเจ้าวิลเลิมที่ 2 แห่งเนเธอร์แลนด์

เดือนตุลาคม ปี 1839 หลังจากที่สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียครองราชย์แล้วได้ 2 ปีเศษ เจ้าชายอัลเบิร์ต พร้อมด้วยพระเชษฐา เจ้าชายแอนสท์ เสด็จเยือนอังกฤษอีกครั้งเพื่อตกลงครั้งสุดท้าย ทั้ง 2 พระองค์ทรงหมั้นกันเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม ค.ศ. 1839 สมเด็จพระราชินีนาถทรงร่างพระราชสาสน์แสดงพระราชประสงค์จะเสกสมรสถึงสภาเมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน ปีเดียวกันนั้น และในวันที่ 10 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1840 ทั้งสองก็เข้าพระราชพิธีอภิเษกสมรส ที่พระราชวังเซ้นท์เจมส์ ก่อนวันพระราชพิธี 4 วัน สมเด็จพระราชินีนาถมีพระบรมราชโองการสถาปนาพระคู่หมั้นให้ดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าชายแห่งสหราชอาณาจักร พร้อมทั้งทรงแต่งตั้งเป็นอภิรัฐมนตรีสภา อย่างไรก็ตามนายกรัฐมนตรีอังกฤษในขณะนั้น (ลอร์ดเมาเบิร์น) คัดค้านพระราชดำริที่จะพระราชทานพระอิสริยยศ สมเด็จพระราชาราชสวามี (King consort)

แต่ส่วนพระองค์เจ้าชายอัลเบิร์ตแล้ว พระองค์ไม่ทรงพระราชประสงค์พระอิสริยยศของทางฝั่งอังกฤษเลย เจ้าชายอัลเบิร์ตทรงบันทึกไว้ว่า "เหมือนกับเป็นการก้าวถอยหลัง สำหรับการเป็นเพียงดยุกแห่งซัคเซิน เรารู้สึกว่าตัวเราเองสูงส่งกว่าดยุกแห่งยอร์ก หรือดยุกแห่งเคนต์มากนัก พระอิสริยยศของพระองค์ในประเทศอังกฤษ รวมทั้งเครือจักรภพอื่นๆ (ตามพระบรมราชโองการของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย ลงวันที่ 6 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1840 สถาปนาพระองค์ให้ทรงเป็นเพียง) เจ้าชายอัลเบิร์ต (HRH the Prince Albert) เท่านั้น จนกระทั่งอีก 17 ปีต่อมาพระองค์จึงทรงได้รับการพระราชทานสถาปนาเป็น เจ้าชายพระราชสวามี (the Prince consort) แต่ตลอดชั่วพระชนม์ชีพนั้น พระองค์ทรงเป็นที่รู้จักในพระราชสมัญญาเจ้าชายพระราชสวามี ตลอดอยู่แล้ว

พระราชโอรส-ธิดา

พระนาม	พระราชสมภพ/ประสูติ	สวรรคต/สิ้นพระชนม์	หมายเหตุ
เจ้าหญิงวิกตอเรีย พระราชกุมารี	21 พฤศจิกายน 1840	5 สิงหาคม 1901	สมรสในปี 1858 กับ มกุฎราชกุมารฟรีดริชแห่งปรัสเซีย (ต่อมาคือจักรพรรดิฟรีดริชที่ 3 แห่งเยอรมนี) มีพระโอรส-ธิดา 8 พระองค์
เจ้าชายอัลเบิร์ต เอ็ดเวิร์ด เจ้าชายแห่งเวลส์ (พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7)	9 พฤศจิกายน 1841	6 พฤษภาคม 1910	สมรสในปี 1863 กับ เจ้าหญิงอเล็กซานดราแห่งเดนมาร์ก มีพระโอรส-ธิดา 6 พระองค์
เจ้าหญิงอลิซ	25 เมษายน 1843	14 ธันวาคม 1878	สมรสในปี 1862 กับ เจ้าชายหลุยส์, ต่อมา เจ้าชายลุดวิกที่ 4 แกรนด์ดยุกแห่งเฮ็สเซินและริมไรน์ มีพระโอรส-ธิดา 7 พระองค์
เจ้าชายอัลเฟรด ดยุกแห่งเอดินบะระ	6 สิงหาคม 1844	30 กรกฎาคม 1900	สมรสในปี 1874 กับ แกรนด์ดัชเชสมาเรีย อเล็กซานดรอฟนาแห่งรัสเซีย มีพระโอรส-ธิดา 6 พระองค์
เจ้าหญิงเฮเลนา	25 พฤษภาคม 1846	9 มิถุนายน 1923	สมรสในปี 1866 กับ เจ้าชายคริสเตียนแห่งชเลสวิช-ฮ็อลชไตน์ มีพระโอรส-ธิดา 6 พระองค์
เจ้าหญิงลูอีส	18 มีนาคม 1848	3 ธันวาคม 1939	สมรสในปี 1871 กับ จอห์น แคมป์เบลล์ ดยุกที่ 9 แห่งอาร์กายล์ ไม่มีพระโอรส-ธิดา
เจ้าชายอาร์เธอร์ ดยุกแห่งคอนน็อตและสแตรธเอิร์น	1 พฤษภาคม 1850	16 มกราคม 1942	สมรสในปี 1879 กับ เจ้าหญิงลูอีส มาร์กาเร็ตแห่งปรัสเซีย มีพระโอรส-ธิดา 3 พระองค์
เจ้าชายลีโอโพลด์ ดยุกแห่งออลบานี	7 เมษายน 1853	28 มีนาคม 1884	สมรสในปี 1882 กับ เจ้าหญิงเฮเลนแห่งวัลเด็คและเพือร์ม็อนท์ มีพระโอรส-ธิดา 2 พระองค์
เจ้าหญิงเบียทริซ	14 เมษายน 1857	26 ตุลาคม 1944	สมรสในปี 1885 กับ เจ้าชายเฮนรีแห่งบัทเทนแบร์ก มีพระโอรส-ธิดา 4 พระองค์

พระอิสริยยศ

ค.ศ. 1819 – 1826: เจ้าชายอัลแบร์ทแห่งซัคเซิน-โคบวร์ค-ซาลเฟลด์ ดยุกในซัคเซิน (His Serene Highness Prince Albert of Saxe-Coburg-Saalfield, Duke in Saxony) ค.ศ. 1826 – 1840: เจ้าชายอัลแบร์ทแห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา ดยุกในซัคเซิน (His Serene Highness Prince Albert of Saxe-Coburg and Gotha, Duke in Saxony) ค.ศ. 1840 – 1857: เจ้าชายอัลเบิร์ตแห่งสหราชอาณาจักร (His Royal Highness The Prince Albert) ค.ศ. 1857 – 1861: เจ้าชายอัลเบิร์ต พระราชสวามี (His Royal Highness The Prince Albert, Prince Consort)

ส่วนเกี่ยวข้อง

เจ้าชายอัลเบิร์ตเป็นที่รู้จักกันดีในพระราชสมัญญา "เสด็จตาแห่งยุโรป" (Grandfather of Europe) จากการเสกสมรสกับสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย พระองค์มีพระเจ้าลูกเธอ 9 พระองค์ และมีพระเจ้าหลานเธอ 42 พระองค์ ซึ่งบางพระองค์ได้เสด็จขึ้นเถลิงราชย์เช่น พระเจ้าจอร์จที่ 5 แห่งสหราชอาณาจักร, จักรพรรดิวิลเฮล์มที่ 2 แห่งเยอรมนี, สมเด็จพระราชาธิบดีโอลาฟที่ 5 แห่งนอร์เวย์, สมเด็จพระราชาธิบดีคาโรลที่ 2 แห่งโรมาเนีย, สมเด็จพระราชาธิบดีจอร์จที่ 2 แห่งกรีซ, สมเด็จพระราชาธิบดีอเล็กซานเดอร์ที่ 1 แห่งกรีซ, สมเด็จพระเจ้าพอลที่ 1 แห่งกรีซ, เจ้าชายวอลดิเมอร์ ซึ่งเป็นรัชทายาทผู้จะสืบราชบัลลังก์รัสเซีย, สมเด็จพระราชินีโซเฟียแห่งกรีก, สมเด็จพระราชินีม็อดแห่งนอร์เวย์, สมเด็จพระจักรพรรดินีอเล็กซานดราแห่งรัสเซีย, สมเด็จพระราชินีมารีแห่งโรมาเนีย และสมเด็จพระราชินีวิกตอเรียแห่งสเปน

พระราชนัดดาของพระราชนัดดาของพระองค์คือพระเจ้าแผ่นดินประเทศยุโรปทุกพระองค์ในปัจจุบัน (ยกเว้นสมเด็จพระราชินีนาถเบียทริกซ์แห่งเนเธอร์แลนด์) คือสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 แห่งสหราชอาณาจักร, สมเด็จพระราชินีนาถมาร์เกรเธอที่ 2 แห่งเดนมาร์ก, สมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 16 กุสตาฟแห่งสวีเดน, สมเด็จพระราชาธิบดีฆวน การ์โลสที่ 1 แห่งสเปน, สมเด็จพระราชาธิบดีคอนสแตนตินที่ 2 แห่งกรีซ นอกจากนี้ยังรวมถึงสมเด็จพระราชินีแอนน์-มารีแห่งกรีซ และเจ้าชายฟิลิป ดยุกแห่งเอดินบะระ ด้วย

ในประเทศไทย

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิภาวดีรังสิต ทรงพระนิพนธ์พระราชประวัติสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย และเจ้าชายอัลเบิร์ต ไว้ในแบบนวนิยายอิงประวัติศาสตร์เรื่อง "พระราชินีนาถวิคตอเรีย" (สะกดตามที่ทรงใช้)

ดูเพิ่ม

• สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักร
• พระราชสันตติวงศ์ในสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย
• พระเจ้าคริสเตียนที่ 9 แห่งเดนมาร์ก

ก่อนหน้า		เจ้าชายอัลเบิร์ต พระราชสวามี		ถัดไป
เจ้าหญิงอเดเลดแห่งซัคเซิน-ไมนิงเกิน ในฐานะพระราชินี		เจ้าชายพระราชสวามีแห่งสหราชอาณาจักร ใน สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย		เจ้าหญิงอเล็กซานดราแห่งเดนมาร์ก ในฐานะพระราชินี