วิกิพีเดีย

อำเภอวังเหนือ

อำเภอในจังหวัดลำปาง ประเทศไทย

วังเหนือ (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอที่อยู่เหนือสุดของจังหวัดลำปาง

อำเภอวังเหนือ
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Wang Nuea
คำขวัญ: 
พญาวังเรืองนาม พระธาตุงามเรื่องชื่อ
น้ำตกสวนเลื่องลือ นามนี้คือวังเหนือ
แผนที่จังหวัดลำปาง เน้นอำเภอวังเหนือ
แผนที่จังหวัดลำปาง เน้นอำเภอวังเหนือ
ประเทศ ไทย
จังหวัดลำปาง
พื้นที่
 • ทั้งหมด1,034.3 ตร.กม. (399.3 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด43,346 คน
 • ความหนาแน่น41.91 คน/ตร.กม. (108.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 52140
รหัสภูมิศาสตร์5207
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอวังเหนือ หมู่ที่ 4 ตำบลวังเหนือ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง 52140
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

แก้

อำเภอวังเหนือมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

 
ภูมิทัศน์อำเภอวังเหนือ
 
แม่น้ำวังตอนบน พื้นที่ประมาณ 1,687 ตารางกิโลเมตร มีแหล่งต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาผีปันน้ำ บริเวณดอยหลวง บ้านป่าหุ่ง อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ที่อยู่ทางทิศเหนือของอำเภอวังเหนือ บริเวณตำบลวังแก้ว เขตติดต่ออำเภอวังเหนือ กับอำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย ครอบคลุมพื้นที่อำเภอวังเหนือ อำเภอแจ้ห่ม และอำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง มีลุ่มน้ำย่อยที่สำคัญ คือ น้ำแม่เย็น และน้ำแม่ม่า
 
น้ำตกวังแก้ว เป็นแหล่งท่องเที่ยวหนึ่งในอุทยานแห่งชาติดอยหลวง

ประวัติ

แก้

อำเภอวังเหนือเดิมชื่อว่า เมืองวัง หรือ เวียงวัง สันนิษฐานว่าได้ตั้งขึ้นในสมัยพุทธศตวรรษที่ 6 (พ.ศ. 500-599) ซึ่งปรากฏตามหลักฐานในหนังสือพงศาวดารชาติไทยเล่ม 2 ของพระบริหารเทพธานี ได้กล่าวถึงแว่นแคว้นยวนเชียง (หน้า 4 บรรทัดที่ 4-6) ว่า "เมื่อภายหลัง พ.ศ. 590 แว่นแคว้นยวนเชียงก็แยกตั้งบ้านเมืองออกไปทางทิศตะวันตกอีกหลายเมือง เช่น เวียงกาหลง (เวียงป่าเป้า) เวียงฮ่อ ดงเวียง เมืองวัง (วังเหนือ) แจ้ห่ม เป็นต้น" และในหนังสือประวัติศาสตร์เชียงรายซึ่งจัดพิมพ์ในงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ หน้า 13 ก็ปรากฏความคล้ายกันคือ "ในราวพุทธศตวรรษที่ 5 มีพวกไทยถอยร่นจากตอนใต้ประเทศจีนปัจจุบันมาสมทบกับพวกไทยที่เมืองเชียงลาวเพิ่มขึ้นมากทุกที ซึ่งขยายเมืองให้กว้างขวางออกไปอีก เรียกว่า แคว้นชุนยางหรือยวนเชียว มีอาณาเขตแผ่ไปถึงหลายเมือง เช่น เวียงกาหลง (เวียงป่าเป้า) แจ้ห่ม เวียงฮ่อ ดงเวียง เวียงวัง (วังเหนือ) และเชียงแสน ทั้งนี้ภายหลัง พ.ศ. 590 เป็นต้นมา"

พุทธศตวรรษที่ 18 (ราว พ.ศ. 1713) กาลสมัยแห่งราชอาณาจักรโยนกบุรีศรีช้างแสน ถูกกองทัพเจ้าคำฟ้าหรือขุนเสียขวัญฟ้าแห่งอาณาจักรเมายกมาตีจนพ่ายแพ้ ด้วยการนำของพระเจ้าไชยศิริแห่งเมืองไชยปราการได้เผาบ้านเมืองก่อนอพยพกองทัพประชาราษฎรขอบขัณฑสีมาผ่านเข้ามาในเขตเมืองวัง และพักขบวนทัพ ณ เขาดอยด้วน ก่อนจะอพยพประชาราษฎรล่วงไปถึงเมืองแปบ (เมืองกำแพงเพชร) ในขณะนั้น กลุ่มคนในขบวนอพยพดังกล่าวจำนวนหนึ่งได้แยกตัวออกมาตั้งบ้านสร้างเมืองอยู่ ณ เมืองวัง บริเวณแถบต้นแม่น้ำวังอันเป็นแหล่งพื้นที่อันอุดมสงบสมบูรณ์ โดยการนำของเจ้าพ่อพญาวัง และในยุคนี้มีการค้าขายและผลิตสินค้า ประเภทถ้วยชามเครื่องปั้นดินเผาผางประทีป ที่มาจากเตาเผาสันกำแพง เชียงใหม่ เตาเผาพาน เชียงราย หรือเตาเผาวังเหนือ เวียงกาหลง และมีการค้นพบชิ้นถ้วยที่ผลิตในยุคราชวงค์หมิงประเทศจีน ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาในอดีตเกิดภาวะสงครามขึ้นระหว่างพม่ากับล้านนา ทำให้ผู้คนต่างหนีภัยไปในทิศทางต่าง ๆ จนกลายเป็นสภาพเมืองร้าง จนถึงช่วงระหว่าง ปี พ.ศ. 2373 เมืองวังกลับคืนสู่สภาพความเป็นชุมชนเมืองอีกครั้งหนึ่ง หลังจากพม่าสิ้นอำนาจการปกครอง ในสมัยพระเจ้ากาวิละสามารถขับไล่พม่าได้สำเร็จ[1]

  • วันที่ 1 พฤศจิกายน 2468 ตั้งตำบลทุ่งฮั้ว แยกออกจากตำบลวังเหนือ[2]
  • วันที่ 24 พฤษภาคม 2474 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดลำปางและจังหวัดเชียงราย โดยโอนพื้นที่หมู่ 1 บ้านงิ้วเฒ่า และหมู่ 15 บ้านผาวี (ในขณะนั้น) ของตำบลทุ่งฮั้ว อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง ไปขึ้นกับตำบลป่าหุ่ง อำเภอเมืองพาน จังหวัดเชียงราย[3]
  • วันที่ 21 มีนาคม 2480 แยกพื้นที่ตำบลทุ่งฮั้ว ตำบลวังเหนือ ตำบลวังใต้ และตำบลร่องเคาะ จากอำเภอแจ้ห่ม มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอวังเหนือ[4] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอแจ้ห่ม
  • วันที่ 9 มกราคม 2481 ยุบตำบลวังใต้ และโอนพื้นที่หมู่ 1-7,9-12 ของตำบลวังใต้ (ที่ถูกยุบ) ไปขึ้นกับตำบลวังเหนือ กับโอนพื้นที่หมู่ 8,13-17 ของตำบลวังใต้ (ที่ถูกยุบ) ไปขึ้นกับตำบลร่องเคาะ[5]
  • วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลวังเหนือ ในท้องที่บางส่วนของตำบลวังเหนือ[6]
  • วันที่ 22 กรกฎาคม 2501 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอวังเหนือ อำเภอแจ้ห่ม เป็น อำเภอวังเหนือ[7]
  • วันที่ 21 กันยายน 2514 ตั้งตำบลวังใต้ แยกออกจากตำบลวังเหนือ และตำบลร่องเคาะ[8]
  • วันที่ 2 กรกฎาคม 2530 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านใหม่ ในท้องที่บางส่วนของตำบลวังเหนือ[9]
  • วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลวังทอง แยกออกจากตำบลร่องเคาะ และตำบลวังใต้ ตั้งตำบลวังซ้าย แยกออกจากตำบลวังเหนือ[10]
  • วันที่ 12 กันยายน 2533 ตั้งตำบลวังแก้ว แยกออกจากตำบลทุ่งฮั้ว[11]
  • วันที่ 9 พฤศจิกายน 2538 ตั้งตำบลวังทรายคำ แยกออกจากตำบลวังใต้[12]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลวังเหนือ และสุขาภิบาลบ้านใหม่ เป็น เทศบาลตำบลวังเหนือ และเทศบาลตำบลบ้านใหม่ ตามลำดับ[13] ด้วยผลของกฎหมาย
  • วันที่ 3 พฤศจิกายน 2560 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลวังเหนือ อำเภอวังเหนือ รวมกับเทศบาลตำบลวังเหนือ[14]

การแบ่งเขตการปกครอง

แก้

การปกครองส่วนภูมิภาค

แก้

อำเภอวังเหนือแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 8 ตำบล 80 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่ ชื่อตำบล ตัวเมือง อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน จำนวนครัวเรือน จำนวนประชากร[15]
1. ทุ่งฮั้ว   Thung Hua 12 1,888 5,703
2. วังเหนือ   Wang Nuea 9 2,538 7,207
3. วังใต้   Wang Tai 7 1,036 3,422
4. ร่องเคาะ   Rong Kho 17 3,220 10,331
5. วังทอง   Wang Thong 8 1,766 5,237
6. วังซ้าย   Wang Sai 10 1,707 5,061
7. วังแก้ว   Wang Kaeo 7 1,138 3,444
8. วังทรายคำ   Wang Sai Kham 8 1,328 4,234

การปกครองส่วนท้องถิ่น

แก้

ท้องที่อำเภอวังเหนือประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลวังเหนือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังเหนือ เฉพาะหมู่ที่ 3–5, 7–9 และบางส่วนของหมู่ที่ 1
  • เทศบาลตำบลบ้านใหม่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังเหนือ เฉพาะหมู่ที่ 2, 6 และบางส่วนของหมู่ที่ 1
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งฮั้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งฮั้วทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังใต้ทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลร่องเคาะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลร่องเคาะทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังทองทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังซ้าย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังซ้ายทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังแก้วทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังทรายคำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังทรายคำทั้งตำบล

อ้างอิง

แก้
  1. ↑ "ประวัติอำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-06-05. สืบค้นเมื่อ November 24, 2020.
  2. ↑ "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ ในตำบลทุ่งฮั้ว ซึ่งแยกออกจากตำบลวังเหนือ ท้องที่อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ก): 202–203. November 1, 1925.
  3. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง โอนหมู่บ้านในจังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 48 (0 ก): 88. May 24, 1931.
  4. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งกิ่งอำเภอวังเหนือ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 54 (0 ง): 3191–3192. March 21, 1937. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-01-27. สืบค้นเมื่อ 2020-03-18.
  5. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3344–3349. January 9, 1938.
  6. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลวังเหนือ กิ่งอำเภอวังเหนือ อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (99 ง): (ฉบับพิเศษ) 67-68. November 28, 1956.
  7. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอกระสัง อำเภอกระนวน อำเภอบางกอกใหญ่ อำเภอขุนหาร อำเภอพนา อำเภอปากช่อง อำเภอวังเหนือ อำเภอวังชิ้น อำเภอแม่ทา อำเภอหนองหมู อำเภอสระแก้ว อำเภออมก๋อย อำเภอบางซ้าย อำเภอทับสะแก อำเภอบุณฑริก อำเภอลานสะกา อำเภอจอมบึง อำเภอท่ายาง อำเภอสามเงา อำเภอฟากท่า อำเภอบ้านเขว้า อำเภอชานุมาน อำเภอแม่พริก อำเภอท่าสองยาง อำเภอสะเมิง อำเภอหนองแขม และอำเภอพระแสง พ.ศ. ๒๕๐๑" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 75 (55 ง): 321–327. July 22, 1958. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-06. สืบค้นเมื่อ 2020-03-18.
  8. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองลำปาง เถิน แจ้ห่ม วังเหนือ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (101 ง): 2577–2592. September 21, 1971.
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านใหม่ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 104 (125 ง): 4596–4598. July 2, 1987.
  10. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอแม่ทะ และอำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (154 ง): (ฉบับพิเศษ) 21-35. September 15, 1989.
  11. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (170 ง): (ฉบับพิเศษ) 37-41. September 12, 1990.
  12. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 63 (90 ง): 59–63. November 9, 1995.
  13. ↑ "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-11-24.
  14. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมองค์การบริหารส่วนตำบลวังเหนือกับเทศบาลตำบลวังเหนือ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง เป็นเทศบาลตำบลวังเหนือ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 134 (ตอนพิเศษ 270 ง): 8. November 3, 2017.
  15. ↑ จำนวนประชากรและบ้าน จำแนกเป็นรายอำเภอ และรายตำบล จังหวัดลำปาง ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2553, สำนักบริหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อำเภอวังเหนือ&oldid=11908148"