อุทยานแห่งชาติดอยหลวง

อุทยานแห่งชาติดอยหลวง มีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่รอยต่อของ 3 จังหวัด คือ จังหวัดเชียงราย จังหวัดลำปาง และ จังหวัดพะเยา เป็นอุทยานแห่งชาติที่ได้ยกฐานะมาจาก(วนอุทยานน้ำตกปูแกง, วนอุทยานน้ำตกผาเกล็ดนาค, แกงวนอุทยานน้ำตกจำปาทอง, และวนอุทยานน้ำตกวังแก้ว) รวม 4 แห่ง ที่มีพื้นที่ติดต่อเป็นผืนเดียวกัน มีสภาพธรรมชาติและจุดเด่นเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีความสวยงามมากแห่งหนึ่งของภาคเหนือ มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 731,250 ไร่ หรือ 1,170 ตารางกิโลเมตร

อุทยานแห่งชาติดอยหลวง
ไอยูซีเอ็นกลุ่ม 2 (อุทยานแห่งชาติ)
น้ำตกปูแกง
ที่ตั้ง	จังหวัดเชียงราย จังหวัดลำปาง และ จังหวัดพะเยา
พิกัด	19.20°N 99.71°E / 19.20; 99.71
พื้นที่	1,169 ตารางกิโลเมตร (731,000 ไร่)
จัดตั้ง	16 เมษายน พ.ศ. 2533
ผู้เยี่ยมชม	41,016 (2562)
หน่วยราชการ	กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

น้ำตกปูแกงตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติดอยหลวง

ลักษณะภูมิประเทศ

เป็นเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน โดยมีเทือกเขาทอดตัวเป็นแนวยาว ในแนวเหนือ - ใต้ ความยาวประมาณกว่า 70 กิโลเมตร มีความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 400-1,700 เมตร มีบริเวณ "ยอดดอยหลวง" เป็นพื้นที่สูงที่สุดประมาณ 1,694 เมตร และสภาพดินเป็นดินลูกรังผสมหินโดยเฉพาะบนยอดเขา ส่วนบริเวณหุบเขาจะมีดินสีดำอุดมไปด้วยแร่ธาตุ และหินมีลักษณะเป็นหินกรวดหรือหินปูนทราย เป็นป่าต้นกำเนิดของแม่น้ำวัง น้ำแม่ลาวใน จังหวัดเชียงราย และกว๊านพะเยา ในจังหวัดพะเยา

อุทยานดอยหลวงได้รับการจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 61 ของประเทศไทยเมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2533

ลักษณะภูมิอากาศ

ลักษณะภูมิอากาศโดยทั่วไปของ อุทยานแห่งชาติดอยหลวง ประกอบไปด้วยฤดูกาล 3 ฤดูกาล คือ

• ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน - มกราคม จะมีอุณหภูมิค่อนข้างต่ำ โดยอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุดประมาณ 12 องศาเซลเซียส
• ฤดูร้อน ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ - พฤษภาคม อุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุดประมาณ 34.9 องศาเซลเซียส
• ฤดูฝน ระหว่างเดือนมิถุนายน-ตุลาคม มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยตลอดทั้งปีประมาณ 1,743.9 มม.

ความเร็วลมสูงสุดเฉลี่ยประมาณ 2 นอต ความเร็วลมต่ำสุดเฉลี่ยประมาณ 0.8 นอต ความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยตลอดทั้งปีประมาณ 73 %

ทรัพยากรป่าไม้

ประกอบด้วยป่าชนิดต่างๆ 5 ประเภท ได้แก่ ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้ง และป่าสนเขา มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญ เช่น สัก เสลา อินทนิน มะขามป้อม มะกอกป่า มะม่วงป่า ตะเคียนหิน ตะเคียนทอง ชิงชัน ประดู่ กระบก ยมหิน ยมหอม บุนนาค เต็ง รัง เหียง พลวง ยางนา หว้า ก่อเดือย ก่อแป้น ก่อกำยาน สนสามใบ รวมถึงไผ่ขาว ไผ่บง กล้วยป่า เฟินก้านดำ ขิง ข่า กล้วยไม้ดิน เฟินชายผ้าสีดา กระแตไต่ไม้ เอื้องผึ้ง หวายป่า เท้าสิงห์โต เอื้องหมายนา ค้างคาวดำ ดุสิตา แววมยุรา และ กระดุมเงิน เป็นต้น

ทรัพยากรสัตว์ป่า

สัตว์ป่าที่พบมากในอุทยานแห่งชาติดอยหลวง ประกอบด้วย

• สัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม เช่น เลียงผา เก้ง กวางป่า หมูป่า หมี อีเห็น ชะมด บ่าง ชะนี ลิงกัง เสือดาว แมวดำ หมาใน กระต่ายป่า กระรอกบิน เป็นต้น
• สัตว์เลื้อยคลาน เช่น ตะกวด เต่าปูลู งูชนิดต่างๆ เป็นต้น
• สัตว์ปีก จำพวกนก เช่น ไก่ป่า นกเงือก นกพญาไฟพันธุ์เหนือ นกปีกลายสก็อต นกกางเขนหัวขาวท้ายแดง นกศิวะปีกสีฟ้า และนกย้ายถิ่นหายาก เช่น นกกินปลีหางยาวคอสีดำ และนกอื่นมากมายกว่า 200 ชนิด เป็นต้น
• สัตว์ปีก จำพวกแมลง มีมากมายหลายชนิด เช่น ผีเสื้อกลางวัน ผีเสื้อกลางคืน กว่างห้าเขา ผีเสื้อใบไม้ใหญ่ ผีเสื้อหางติ่งปารีส ผีเสื้อถุงทอง เป็นต้น

แหล่งท่องเที่ยว

มีสถานที่ท่องเที่ยว เช่น น้ำตกปูแกง น้ำตกวังแก้ว ซึ่งเป็นน้ำตกที่ใหญ่ที่สุด นอกจากนี้ อุทยานแห่งชาติดอยหลวงยังมีเส้นทางเดินเท้าศึกษาธรรมชาติ โดยเฉพาะในช่วงฤดูหนาวเมื่ออยู่บนดอยหนอก (เป็นดอยที่สูงที่สุดของดอยหลวง) สามารถมองเห็นทะเลหมอกและทิวทัศน์ที่สวยงาม มีศูนย์บริการท่องเที่ยวให้ความรู้และเข้าใจแก่นักท่องเที่ยว มีร้านค้าไว้บริการ สถานที่กางเต็นท์ และมีเต็นท์ให้เช่า

• ดอยหนอก
• ถ้ำนางพญาปางดินไฟ
• น้ำตกจำปาทอง
• น้ำตกปูแกง
• น้ำตกแม่เหยี่ยน
• น้ำตกวังแก้ว
• น้ำตกธารทอง

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อุทยานแห่งชาติของกรมอุทยาน เก็บถาวร 2008-01-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• สถิติข้อมูลนักท่องเที่ยวในอุทยานแห่งชาติ เก็บถาวร 2013-01-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัดพะเยา เก็บถาวร 2010-07-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน