วิกิพีเดีย

พระเจ้ามโหตรประเทศ

พระเจ้ามโหตรประเทศ (คำเมือง: LN-Phra Chao Mahottaraprathet.png) (พระนามเดิม เจ้ามหาวงส์) เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5 แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร ทรงครองราชย์ในระหว่างปี พ.ศ. 2390 ถึงปี พ.ศ. 2397[2] และทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครที่ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเลื่อนพระเกียรติยศขึ้นเป็น "พระเจ้าประเทศราช" องค์ที่ 4 (16 พฤษภาคม พ.ศ. 2397 - 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2397) ในรัชสมัย รัชกาลที่ 4

พระเจ้ามโหตรประเทศ
King mahoteprathed.jpg
เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่
(พระยาประเทศราชนครเชียงใหม่)
ครองราชย์พ.ศ. 2389 - 2396[1]
ก่อนหน้าพระยาพุทธวงศ์
ถัดไปตนเอง
(ในฐานะพระเจ้าประเทศราชนครเชียงใหม่)
เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่
(พระเจ้าประเทศราชนครเชียงใหม่)
ครองราชย์พ.ศ. 2396 - 2397[1]
ก่อนหน้าตนเอง
(ในฐานะพระยาประเทศราชนครเชียงใหม่)
ถัดไปพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์
พระชายาแม่เจ้าสุวรรณคำแผ่น
พระบุตร19 พระองค์
ราชวงศ์ทิพย์จักร
พระบิดาพระยาธรรมลังกา
พระมารดาแม่เจ้าจันฟอง
พิราลัย14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2397

พระประวัติแก้ไข

เจ้าหลวงเชียงใหม่แห่ง
ราชวงศ์ทิพย์จักร
 พระเจ้ากาวิละ
 พระยาธรรมลังกา
 พระยาคำฟั่น
 พระยาพุทธวงศ์
 พระเจ้ามโหตรประเทศ
 พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์
 พระเจ้าอินทวิชยานนท์
 เจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์
 เจ้าแก้วนวรัฐ

พระเจ้ามโหตรประเทศมีพระนามเดิมว่า เจ้ามหาวงส์[3] หรือเจ้าขนานมหาวงส์[4] เป็นราชโอรสในพระยาธรรมลังกา เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 2

ปี พ.ศ. 2369 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งพระยาอุปราชพุทธวงศ์เป็นพระยาเชียงใหม่ และตั้งเจ้าขนานมหาวงส์เป็นพระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่แทน[5] หลังจากพระยาเชียงใหม่พุทธวงศ์ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2389 พระยาอุปราชมหาวงศ์และเจ้าพิมพิสารแห่งนครเชียงใหม่ได้นำช้างพลายสีประหลาดลงไปถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ครั้งนั้นได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งพระยาอุปราชมหาวงศ์เป็นพระยาเชียงใหม่ และแต่งตั้งเจ้าพิมพิสารเป็นพระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่[6][7]

ในปีพ.ศ. 2396 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้พระยาสีหราชฤทธิไกรเชิญพระสุพรรณบัฏกับเครื่องสูงมาพระราชทานถวายพระยาเชียงใหม่มหาวงศ์และโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้ามโหตรประเทศราชาธิบดี นพิสีมหานคราธิฐาน ภูบาลบพิตร สถิตในอุตมชิยางคราชวงศ์ เจ้านครเชียงใหม่[8][9] ในขณะนั้นยังประชวรอยู่ ครั้นได้เป็นพระเจ้าเชียงใหม่ได้ 5 เดือน 28 วัน[8] ถึงวันเดือนยี่เหนือ แรม 9 ค่ำ ปีจุลศักราช 1216 (ตรงกับวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2397) พระโรคกำเริบมากขึ้น พระเจ้ามโหตรประเทศฯ จึงได้สละราชสมบัติ

พระราชตระกูลแก้ไข

เจ้าพี่น้องแก้ไข

พระเจ้ามโหตรประเทศ มีเจ้าพี่น้องรวม 16 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้

  • พระเจ้ามโหตรประเทศ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5
  • พระยารัตนอาณาเขต (น้อยคำแสน ณ เชียงใหม่) เจ้าเมืองเชียงราย
  • พระยาาอุปราชน้อยหน่อคำ ณ เชียงใหม่ พระยาอุปราชนครเชียงใหม่- เจ้าปู่ในเจ้าไชยสงคราม (สมพมิตร ณ เชียงใหม่) ซึ่งเจ้าไชยสงครามฯ เป็นเจ้าปู่ในเจ้าธวัชวงศ์ ณ เชียงใหม่ , อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง และเป็นเจ้าตาทวดของ ดร.ทักษิณ ชินวัตร, อดีตนายกรัฐมนตรี
  • เจ้าน้อยพรหมา ณ เชียงใหม่
  • เจ้าหนานอินตา ณ เชียงใหม่
  • เจ้าสุธรรมมา ณ เชียงใหม่
  • เจ้าปทุมมา ณ เชียงใหม่
  • เจ้าคำทิพย์ ณ เชียงใหม่ - ชายา "เจ้าน้อยจักรคำ ณ เชียงใหม่" ราชโอรสใน "เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น, เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3"
  • เจ้าบัวคำ ณ เชียงใหม่
  • เจ้าองค์ทิพย์ ณ เชียงใหม่
  • เจ้ากาบแก้ว ณ เชียงใหม่
  • เจ้าบุญปั๋น ณ เชียงใหม่
  • เจ้าเกี๋ยงคำ (ณ เชียงใหม่) ตุงคนาคร - ชายา "เจ้าราชภาติกวงษ์ น้อยดวงทิพย์ ตุงคนาคร, เจ้าราชภาติกวงษ์นครลำพูน" เจ้านายราชวงศ์มังราย จากเมืองเชียงตุง ซึ่งอพยพเข้ามาอยู่นครเชียงใหม่ตั้งแต่ปี 2348 ได้รับพระราชทานนามสกุลจาก ร.6
  • เจ้าจันทร์เป็ง ณ เชียงใหม่
  • แม่เจ้าแก้วยวงคำ, เทวีใน เจ้าหลวง หนานสุยะ, พระยารัตนอาณาเขต เจ้าเมืองเชียงราย

พระโอรส-ธิดาแก้ไข

พระเจ้ามโหตรประเทศ อภิเษกสมรสกับเจ้าพิมพา อยู่ในราชตระกูลเจ้าเจ็ดตน มีพระนามตามลำดับ ดังนี้

ฐานันดรศักดิ์แก้ไข

  • ประสูติ - พ.ศ. 2347เจ้ามหาวงศ์
  • พ.ศ. 2369 - 2389 พระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่
  • พ.ศ. 2389 - 2396 พระยาเชียงใหม่
  • พ.ศ. 2396 - 2397 พระเจ้าเชียงใหม่

พงศาวลีแก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

เชิงอรรถ
  1. ↑ 1.0 1.1 เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 16
  2. ↑ รุ่งพงษ์ ชัยนาม. ประวัติศาสตร์ล้านนา : ประวัติศาสตร์ไทยที่คนไทยไม่ค่อยมีโกาสได้ศึกษา. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
  3. ↑ ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี, หน้า 160
  4. ↑ ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี, หน้า 149
  5. ↑ พงศาวดารโยนก, หน้า 450
  6. ↑ พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย, หน้า 15
  7. ↑ พงศาวดารโยนก, หน้า 455
  8. ↑ 8.0 8.1 พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย, หน้า 17
  9. ↑ ปราณี ศิริธร. เพชรล้านนา (เชียงใหม่: สุริวงศ์สตอลล์, 2509), 1: หน้า 175-186
บรรณานุกรม
  • ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี. เชียงใหม่ : ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ สถาบันราชภัฏเชียงใหม่, 2538. 320 หน้า. ISBN 974-8150-62-3
  • ประชากิจกรจักร, พระยา. พงศาวดารโยนก. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2557. 496 หน้า. ISBN 978-616-7146-62-1
  • มหาอำมาตยาธิบดี (หรุ่น ศรีเพ็ญ), พระยา. พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย. พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์, 2505. 35 หน้า. [พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระพิจิตรโอสถ (รอด สุตันตานนท์)]
  • วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2556. 428 หน้า. ISBN 978-616-220-054-0
  • อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว และเดวิด เค วัยอาจ (ปริวรรต). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. กรุงเทพฯ : ตรัสวิน, 2543. 220 หน้า. ISBN 9747047683


ก่อนหน้า พระเจ้ามโหตรประเทศ ถัดไป
พระยาพุทธวงศ์   เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่
(พ.ศ. 2389 - 2397) 		  พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=พระเจ้ามโหตรประเทศ&oldid=10650264"