หม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์
หม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์ (ราชสกุลเดิม เทวกุล; 1 มกราคม พ.ศ. 2443 – 30 มิถุนายน พ.ศ. 2509) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ประสูติแต่หม่อมพุก เทวกุล ณ อยุธยา และเป็นชายาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช
| หม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์ | |
|---|---|
| หม่อมเจ้า ชั้น 4 | |
 | |
| ประสูติ | 1 มกราคม พ.ศ. 2443 |
| สิ้นชีพิตักษัย | 30 มิถุนายน พ.ศ. 2509 (66 ปี) |
| สวามี | พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช |
| พระบุตร | หม่อมเจ้าภาณุเทวัญ ภาณุพันธุ์ |
| ราชสกุล | เทวกุล (ประสูติ) ภาณุพันธุ์ (เสกสมรส) |
| ราชวงศ์ | จักรี |
| พระบิดา | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ |
| พระมารดา | หม่อมพุก เทวกุล ณ อยุธยา |
พระประวัติ
แก้หม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์ (ราชสกุลเดิม เทวกุล) มีพระนามลำลองว่า ท่านหญิงอั้น เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ประสูติแต่หม่อมพุก เทวกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม จันทรเสน) เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2442 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2443) มีโสทรภาดาและโสทรภคินี 12 องค์
หม่อมเจ้าวิไลกัญญา เสกสมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช (พระโอรสในสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช กับหม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา) มีพระโอรส 1 องค์ คือ หม่อมเจ้าภาณุเทวัญ ภาณุพันธุ์
หลังจากที่พระโอรสเพียงองค์เดียวสิ้นชีพิตักษัย หม่อมเจ้าวิไลกัญญาก็มิได้ทรงมีพระโอรสหรือพระธิดาอีกเลย ทำให้ทรงเมตตากรุณาบรรดาพระโอรสธิดาองค์อื่น ๆ ของพระสวามี ทรงเลี้ยงดูประดุจพระธิดาบุญธรรมสามองค์ ซึ่งก็ได้ประทับร่วมกันกับหม่อมเจ้าวิไลกัญญาตลอดมาจนถึงชีพิตักษัย พระธิดาดังกล่าวมีรายพระนามดังต่อไปนี้ คือ
- ประภาพันธุ์ กรโกสียกาจ ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับเรืออากาศเอกโกสีย์ กรโกสิยกาจ
- พันธุ์วโรภาส เศวตรุนทร์ ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับนายแพทย์ชูช่วง เศวตรุนทร์
- หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์
หม่อมเจ้าพันธุ์วโรภาสทรงเคารพหม่อมเจ้าวิไลกัญญาประดุจพระมารดาแท้ ๆ และทรงเรียกหม่อมเจ้าวิไลกัญญาว่าแม่ อีกทั้งยังสมรสกับนายแพทย์ชูช่วง เศวตรุนทร์ พระญาติของหม่อมเจ้าวิไลกัญญา ซึ่งนายแพทย์ชูช่วงได้เข้าเฝ้าหม่อมเจ้าวิไลกัญญา ที่ตำหนักอยู่บ่อย ๆ จึงได้พบรักกับหม่อมเจ้าพันธุ์วโรภาส[1][ระบุข้อมูลทางบรรณานุกรมไม่ครบ]
หม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์ ถึงชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2509 สิริชันษา 66 ปี พระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม ปีเดียวกัน
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
แก้- พ.ศ. 2460 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายใน)[2] - พ.ศ. 2475 –
เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.) - พ.ศ. 2484 –
เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.) - พ.ศ. 2493 –
เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
พงศาวลี
แก้| พงศาวลีของหม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง
แก้- ↑ พันธุ์วโรภาส เศวตรุนทร์. อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายแพทย์ชูช่วง เศวตรุนทร์. กรุงเทพ : กรมศิลปากร, พ.ศ. 2527. 157 หน้า. หน้า หน้าที่.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตราจุลจอมเกล้า เล่ม 34 หน้า 3176 วันที่ 27 มกราคม พ.ศ. 2461