หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา
หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (9 พฤษภาคม พ.ศ. 2409 - 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2438) เป็นหม่อมห้ามสะใภ้หลวงในสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช[1]
| หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา | |
|---|---|
 กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดชกับหม่อมแม้น | |
| เกิด | 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2409 |
| เสียชีวิต | 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2438 |
| มีชื่อเสียงจาก | หม่อมห้ามสะใภ้หลวงในกรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช |
| คู่สมรส | สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช |
| บุตร | พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้านิพันธุ์ภาณุพงศ์ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิรพยเดช พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์วัฒนเดช พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล |
| บิดามารดา | เจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ท่านผู้หญิงสุรวงศ์ไวยวัฒน์ (อิ่ม) |
ประวัติแก้ไข
หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (เดิม : คุณแม้น บุนนาค) เกิดวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2409 ในสมัยรัชกาลที่ 4 ท่านเป็นธิดาคนเล็กของ เจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ สมุหพระกลาโหม ในสมัยรัชกาลที่ 5 กับท่านผู้หญิงอิ่ม และ เป็นหลานสาวของ สมเด็จเจ้าพระยามหาศรีสุริยวงศ์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ คุณแม้นมีพี่น้องร่วมบิดามารดา 9 คน โดยพี่หญิงของท่านสองคนได้เป็นเจ้าจอมมารดาในองค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 คือ เจ้าคุณพระประยูรวงศ์ และ เจ้าจอมมารดาโหมด
ต่อมาพ.ศ. 2428 สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ (พระอิสริยยศในขณะนั้น) ทรงสู่ขอมาเป็นหม่อมห้ามสะใภ้หลวง และให้ประสูติพระโอรสพระธิดารวม 3 พระองค์ คือ
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้านิพันธ์ภาณุพงศ์ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์วัฒนเดช
- พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล
หม่อมแม้นถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2438 อายุ 30 ปี ได้รับการพระราชทานเพลิงเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2451 พร้อมพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์วัฒนเดช ซึ้งสิ้นพระชนม์ระหว่างศึกษาวิชาทหารที่เยอรมัน ที่เมรุหลวงวัดเทพศิรินทราวาส และได้บรรจุอัฐิที่อนุสาวรีย์ในตึกแม้นนฤมิตร และหล่อรูปท่านทั้งสองเอาไว้[2]
อ้างอิงแก้ไข
- ↑ โรงเรียนเทพศิรินทร์,หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา , ไม่ทราบ
- ↑ [[1]],หม่อมแม้น , ไม่ทราบ
- ราชกิจจานุเบกษา. ประวัติแม้นในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงษ กรมพระภาณุพันธุวงษวรเดช. เล่ม ๑๒, ตอน ๗, วันที่ ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๓๘, หน้า ๕๒.