ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก.

ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. (อังกฤษ: Kor Royal Cup) หรือชื่อเดิม ถ้วยใหญ่ (เปลี่ยนชื่อในปี พ.ศ. 2505) เป็นการแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานระดับชั้นที่ 1 ของประเทศไทย โดยจัดการแข่งขันครั้งแรกในปี พ.ศ. 2459 พร้อมกับ ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ข. หรือ ถ้วยน้อย โดย สโมสรกรมมหรสพ ได้ตำแหน่งชนะเลิศในรายการนี้เป็นสโมสรแรก

ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก.

ก่อตั้ง	2459
ยุติ	2559
ประเทศ	ไทย
สมาพันธ์	เอเอฟซี
จำนวนทีม	2 (ตั้งแต่ 2539)
ระดับในพีระมิด	1 (2459-2538)
ทีมชนะเลิศสุดท้าย	บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด (สมัยที่ 4) (2559)
ชนะเลิศมากที่สุด	ทหารอากาศ (12 สมัย)

ต่อมาได้มีการเปลื่ยนแปลงรูปแบบการแข่งขัน ในปี พ.ศ. 2539 เมื่อ สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ ได้มีการจัดการแข่งขัน ไทยลีก ขึ้น ทำให้มีการปรับปรุงให้เป็นการแข่งขันในรูปแบบซูเปอร์คัพ โดยเป็นการแข่งขันระหว่าง สโมสรชนะเลิศของลีก กับ สโมสรชนะเลิศ ไทยเอฟเอคัพ (ต่อมา เมื่อมีการว่างเว้นการแข่งขัน เอฟเอ คัพ ในปี 2545 จึงได้นำสโมสรรองชนะเลิศของลีกมาทำการแข่งขันแทน จนถึงปี 2552)

ต่อมาในปี 2560 ได้มีการยกเลิก การแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. โดยแปรสภาพเป็นการแข่งขัน ไทยแลนด์แชมเปียนส์คัพ ซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกับการแข่งขัน ถ้วย ก. เหมือนเช่นที่ผ่านมา

ประวัติ

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯ ให้มีจัดการแข่งขันฟุตบอลระดับสโมสรครั้งแรกในประเทศ โดยมีชื่อการแข่งขันว่า การแข่งขันฟุตบอลสำหรับพระราชทานถ้วยทองของหลวง ขึ้นเมื่อปี 2458 โดยสโมสรที่เข้าร่วม ส่วนใหญ่เป็นสโมสรของทหาร ตำรวจ เสือป่า และข้าราชบริพาร

ต่อมา เมื่อมีการสถาปนา คณะฟุตบอลแห่งสยาม เมื่อวันที่ 25 เมษายน 2459 จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานถ้วยรางวัลแด่สโมสรชนะเลิศ ก็คือ ถ้วยใหญ่ และ ถ้วยน้อย ให้แก่คณะฯ เพื่อจัดการแข่งขันฟุตบอลระดับสโมสร ชิงถ้วยพระราชทานประจำปี ณ สนามเสือป่า โดยสโมสรชนะเลิศจะได้นำไปครอบครองเป็นเวลา 1 ปี โดยเริ่มต้นจัดขึ้น ในช่วงเดือนกันยายนถึงต้นเดือนพฤศจิกายนปีเดียวกัน

เปลื่ยนชื่อการแข่งขัน

ต่อมา ในปี 2505 ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ ได้ขอพระราชทานถ้วยพระราชทานเพิ่มเติม คือ ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ค. และ ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ง. ทำให้ต้องมีการเปลี่ยนชื่อ ฟุตบอลถ้วยใหญ่ และ ฟุตบอลถ้วยน้อย เป็น ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. และ ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ข. โดยยึดหลักตามแบบ ฟุตบอลลีกของประเทศอังกฤษในขณะนั้น

ปรับปรุงการแข่งขัน

ต่อมาในปี 2539 เมื่อ สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ มีการปรับปรุงการแข่งขันฟุตบอลระดับสโมสร ให้มีความเป็นมืออาชีพ จึงได้มีการแข่งขัน ไทยแลนด์ลีก ขึ้น โดยได้ยก การแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. เป็นการแข่งขันในรูปแบบซูเปอร์คัพ โดยจะนำ สโมสรชนะเลิศของลีก กับ สโมสรชนะเลิศ ไทยเอฟเอคัพ มาทำการแข่งขันแบบนัดเดียวรู้ผล ในสนามที่เป็นกลางแทน (รูปแบบเดียวกับ เอฟเอ คอมมูนิตี ชีลด์ ของอังกฤษ) จนกระทั่งในปี 2545 จึงได้มีการนำสโมสรรองชนะเลิศของลีก มาทำการแข่งขัน โดยจะจัดขึ้นก่อนหน้า การแข่งขันลีก ประมาณ 1 สัปดาห์

กระทั่งในปี 2553 ที่ได้กลับมาจัดการแข่งขัน ไทยเอฟเอคัพ จึงมีการปรับปรุงอีกครั้ง ให้เป็นการแข่งขันก่อนเปิดฤดูกาล ระหว่างสโมสรชนะเลิศ ไทยพรีเมียร์ลีก แข่งขันกับ สโมสรชนะเลิศ ไทยเอฟเอคัพ หรือถ้าหากสโมสรชนะเลิศทั้ง 2 รายการเป็นสโมสรเดียวกัน ก็จะแข่งกับสโมสรรองชนะเลิศของไทยพรีเมียร์ลีกแทน ด้านการแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ข. , ค. และ ง. จะเป็นเป็นการแข่งขันประจำฤดูกาล ในระดับชั้นรองลงมาของ โซนกรุงเทพฯ ตามลำดับ โดยสโมสรชนะเลิศการแข่งขัน ถ้วยพระราชทานประเภท ข. จะได้เลื่อนชั้นไปแข่งขัน ลีกภูมิภาค ดิวิชั่น 2 โซนกรุงเทพฯ ในฤดูกาลถัดไป

ในปี 2559 สมาคมฯ ได้ทำการยุบการแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ข., ค. และ ง. โดยรวมกันเป็น ลีกภูมิภาค ดิวิชั่น 3 ต่อมา ทางสมาคมฯ ได้โอน ถ้วยพระราชทานประเภท ก. ไปเป็นถ้วยสำหรับสโมสรชนะเลิศ ไทยลีก ถ้วยพระราชทานประเภท ข. เป็นถ้วยสำหรับสโมสรชนะเลิศ ดิวิชั่น 1 ถ้วยรางวัลพระราชทานประเภท ค. เป็นถ้วยสำหรับสโมสรชนะเลิศ ดิวิชั่น 2 และ ถ้วยรางวัลพระราชทานประเภท ง. เป็นถ้วยสำหรับแชมป์ ดิวิชั่น 3 ทำให้การแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทาน สิ้นสุดลง แต่รูปแบบการแข่งขันยังคงเดิม แต่ได้มีการเปลี่ยนชื่อการแข่งขัน และ ถ้วยรางวัล ในนามการแข่งขัน ไทยแลนด์ แชมเปียนส์คัพ โดยเริ่มตันจัดในปี 2560 เป็นต้นไป

รายนามสโมสรชนะเลิศ

รายนามทำเนียบสโมสรชนะเลิศการแข่งขัน ฟุตบอลถ้วยใหญ่ (2459-2504) และ ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. (2505-2538) ในการแข่งขันฟุตบอลระดับสโมสรสูงสุดของประเทศ

ฟุตบอลถ้วยใหญ่ (2459-2504)

ครั้งที่	ประจำปี	สโมสรชนะเลิศ
1	2459	กรมมหรสพ
2	2460	มหาดเล็กหลวง
3	2461	มหาดเล็กหลวง
4	2462	มหาดเล็กหลวง
5	2463	จุฬาลงกรณ์ฟุตบอลสโมสร
6	2464	โรงเรียนนายร้อยทหารบก
7	2465	โรงเรียนนายร้อยทหารบก
8	2466	โรงเรียนนายเรือ
9	2467	โรงเรียนนายเรือ
ปี 2468 ไม่มีการแข่งขัน
10	2469	กองเดินรถ
11	2470	กองเดินรถ
12	2471	สวนกุหลาบวิทยาลัย
13	2472	สวนกุหลาบวิทยาลัย
14	2473	อัสสัมชัญ
15	2474	ไปรษณีย์
ปี 2475 - 2490 ไม่มีการแข่งขัน
16	2491	บางรัก
17	2492	อัสสัมชัญ
ปี 2493 ไม่มีการแข่งขัน
18	2494	ชายสด
19	2495	ทหารอากาศ
20	2496	ทหารอากาศ
21	2497	จีนแคะ
22	2498	สมาคมนิสิตเก่าจุฬาลงกรณ์ฯ
23	2499	สโมสรไหหลำแห่งประเทศไทย
24	2500	ทหารอากาศ
25	2501	ทหารอากาศ
26	2502	ทหารอากาศ
27	2503	ทหารอากาศ
28	2504	ทหารอากาศ

ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. (2505-2538)

ครั้งที่	ปี	ทีมที่ชนะเลิศ
29	2505	ทหารอากาศ
30	2506	ทหารอากาศ
31	2507	ธนาคารกรุงเทพ
32	2508	ตำรวจ
33	2509	ธนาคารกรุงเทพ
34	2510	ธนาคารกรุงเทพ - ทหารอากาศ (ชนะเลิศร่วมกัน)
35	2511	ตำรวจ
36	2512	ธนาคารกรุงเทพ
37	2513	การท่าเรือแห่งประเทศไทย
38	2514	ราชวิถี
39	2515	ราชประชานุเคราะห์
40	2516	ราชประชานุเคราะห์
41	2517	การท่าเรือแห่งประเทศไทย
42	2518	ราชวิถี
43	2519	การท่าเรือแห่งประเทศไทย
44	2520	ราชวิถี
45	2521	การท่าเรือแห่งประเทศไทย
46	2522	การท่าเรือแห่งประเทศไทย
47	2523	ราชประชา
48	2524	ธนาคารกรุงเทพ
49	2525	ราชประชา
50	2526	ทหารบก
51	2527	ธนาคารกรุงเทพ
52	2528	การท่าเรือแห่งประเทศไทย
53	2529	ธนาคารกรุงเทพ
54	2530	ทหารอากาศ
55	2531	ธนาคารกรุงไทย
56	2532	ธนาคารกรุงเทพ
57	2533	การท่าเรือแห่งประเทศไทย
58	2534	ธนาคารกสิกรไทย
59	2535	ธนาคารกสิกรไทย
60	2536	ธนาคารกสิกรไทย
61	2537	ธนาคารกรุงเทพ
62	2538	ธนาคารกสิกรไทย

ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. (2539-2559)

รายนามทำเนียบสโมสรชนะเลิศการแข่งขัน ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ก. (2539-2559) ในการแข่งขันฟุตบอลระบบซูเปอร์คัพ

สโมสรชนะเลิศลีก กับ สโมสรชนะเลิศ ไทยเอฟเอคัพ (2539-2542)

ครั้งที่	ปี	ทีมที่ชนะเลิศ	ในฐานะ	ผลการแข่งขัน	ทีมรองชนะเลิศ	ในฐานะ
63	2539	ทหารอากาศ	แชมป์เอฟเอคัพ	1 – 1 (ดวลจุดโทษ 5-4)	ธนาคารกรุงเทพ	แชมป์ไทยลีก
64	2540	สินธนา	แชมป์เอฟเอคัพ	1 – 0	ทหารอากาศ	แชมป์ไทยลีก
65	2541	สินธนา	แชมป์ไทยลีก	1 – 1 (ดวลจุดโทษ 6-4)	ธนาคารกรุงเทพ	แชมป์เอฟเอคัพ
66	2542	ธนาคารกสิกรไทย	แชมป์เอฟเอคัพ	4 – 1	ทหารอากาศ	แชมป์ไทยลีก

สโมสรชนะเลิศลีก กับ สโมสรรองชนะเลิศลีก (2543-2551)

ครั้งที่	ปี	ทีมที่ชนะเลิศ
67	2543	บีอีซี เทโรศาสน
68	2544	โอสถสภา
69	2545	ธนาคารกรุงไทย
70	2546	ธนาคารกรุงไทย
71	2547/48	พนักงานยาสูบ
72	2549	โอสถสภา เอ็ม-150
73	2550	ชลบุรี เอฟซี
74	2551	ชลบุรี เอฟซี

สโมสรชนะเลิศลีก กับ สโมสรชนะเลิศ ไทยเอฟเอคัพ (2553-2559)

ครั้งที่	ปี	ชนะเลิศ	ผู้ทำประตู	ผล	ผู้ทำประตู	รองชนะเลิศ
75	2552	เมืองทอง-หนองจอก ยูไนเต็ด	โคเน่ โมฮัมเหม็ด 67' ดักโน่ เซียก้า 81'	2 – 0		การท่าเรือไทย
76	2553	ชลบุรี เอฟซี	สุรีย์ สุขะ 65' เอกพันธ์ อินทเสน 85'	2 – 1	คริสเตียน ควาคู 88'	เมืองทอง-หนองจอก ยูไนเต็ด
77	2555	ชลบุรี เอฟซี	อดุลย์ หละโสะ 45' ลูโดวิค ทาคาม 95'	2 – 2 (จุดโทษ 4 - 3)	ธีราทร บุญมาทัน 31' แฟร้งค์ อาเชียมปง 33'	บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด
78	2556	บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด	รัมเซส บุสโตส 5',83'	2 – 0		เอสซีจี เมืองทองฯ ยูไนเต็ด
79	2557	บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด	เจย์ ซิมป์สัน 80'	1 – 0		เอสซีจี เมืองทองฯ ยูไนเต็ด
80	2558	บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด	ดิโอโก หลุยส์ ซานโต 57'	1 – 0		บางกอกกล๊าส
81	2559	บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด	ดิโอโก หลุยส์ ซานโต 14' อันเดรส ตูเญซ (จุดโทษ) 65' จักรพันธ์ แก้วพรม 83'	3 – 1	อดิศักดิ์ ไกรษร 78'	เอสซีจี เมืองทองฯ ยูไนเต็ด

ดูเพิ่ม

• คิงส์คัพ
• ควีนส์คัพ
• ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ข.
• ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ค.
• ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานประเภท ง.
• ไทยแลนด์แชมเปียนส์คัพ