พระตะบอง (เมือง)
พระตะบอง หรือ บัตดอมบอง (เขมร: បាត់ដំបង) เป็นเมืองหลักของจังหวัดพระตะบอง ทางตะวันตกเฉียงเหนือของกัมพูชา ก่อตั้งขึ้นเมื่อศตวรรษที่ 11 โดยกษัตริย์เขมร รู้จักกันในฐานะแหล่งปลูกข้าวชั้นนำของประเทศ สมัยก่อนเคยเป็นเมืองสยาม แต่ต่อมาก็ได้เป็นเมืองของกัมพูชา เมืองนี้ตั้งอยู่ริมแม่น้ำสังแก
พระตะบอง បាត់ដំបង | |
|---|---|
เมือง | |
บนลงล่าง ซ้ายไปขวา: เมืองพระตะบอง, วัดด็อมเร็ยซอ, ตลาดซานัด ตลาดใหญ่พระตะบอง, อนุสาวรีย์ตาตัมบอง, วัดพิพิธธาราม, ตึกเจ้าพระยาอภัยภูเบศร พระตะบอง, มุมสูง, ประเพณีแข่งเรือริมแม่น้ำสังแก | |
  พระตะบอง ตำแหน่งของเมืองพระตะบอง | |
| พิกัด: 13°06′N 103°12′E / 13.100°N 103.200°E | |
| ประเทศ |  กัมพูชา |
| จังหวัด | พระตะบอง |
| ก่อตั้ง | ศตวรรษที่ 11 |
| อย่างเป็นทางการ | ค.ศ. 1907 |
| การปกครอง | |
| • ประเภท | เทศบาลนคร |
| ประชากร (2009) | |
| • ทั้งหมด | 250,000 คน |
| [1] | |
| เขตเวลา | UTC+7 (เวลามาตรฐานกัมพูชา) |
| เว็บไซต์ | City of Battambang |
ประวัติศาสตร์
แก้ในสมัยประวัติศาสตร์บริเวณเมืองพระตะบอง เป็นที่อยู่อาศัยของผู้คน จนกระทั่งมีการสร้างเป็นเมืองมาโดยตลอด ปรากฏหลักฐานที่เป็นศิลาจารึกภาษาสันสฤตและภาษาเขมรโบราณ ตั้งแต่สมัยก่อนเมืองพระนครถึงสมัยเมืองพระนคร แต่จากข้อมูลในศิลาจารึกที่พบในปัจจุบัน ยังไม่พบศิลาจารึกหลักใดกล่าวถึงชื่อเมืองพระตะบอง เข้าใจว่าชื่อเมืองพระตะบองเป็นการตั้งชื่อในภายหลัง เมืองพระตะบองมีศาสนสถานที่สร้างขึ้นในสมัยก่อนเมืองพระนครถึงสมัยเมืองพระนครตอนปลายจำนวนมาก ปราสาทที่มีขนาดใหญ่และค่อนข้างสมบูรณ์คือ ปราสาทบานันและปราสาทเอกพนม เป็นต้น
จากจารึกวัดเอกพนม K.211 จารึกขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1570 ตรงกับ รัชสมัยของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 ในจารึกได้กล่าวถึง การถวายของจำนวนหนึ่งให้แก่เมืองที่ตั้งอยู่บริเวณใกล้เคียงปราสาทซึ่งประดิษฐานงพระกมรเตงอัญศิวลิงก์ เมืองนั้นชื่อว่าเมือง อโมฆะปุระ (Amoghapura) เอเตียน อายโมนิเยร์สันนิษฐานว่า พื้นที่ส่วนใหญ่ของพระตะบองปัจจุบัน น่าจะเคยเป็นเมือง อโมฆะปุระ ในสมัยเมืองพระนคร[2] บทบาทของเมืองพระตะบองในประวัติศาสตร์เริ่มชัดเจนขึ้น ในสมัยหลังเมืองพระนคร เนื่องจากกัมพูชาได้ย้ายเมืองหลวงจากเมืองพระนครที่เคยเป็นศูนย์กลางอำนาจทางการเมืองในสมัยเมืองพระนคร มาตั้งอยู่ทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของทะเลสาบคือ เมืองศรีสันธร พนมเปญ ละแวก และเมืองอุดงค์ ทำให้พระตะบองกลายเป็นเมืองสำคัญที่ตั้งอยู่ระหว่างเส้นทางเดินทัพของสยามเพื่อไปรบกับเขมร ตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนกลางจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ เส้นทางที่ใช้คือเส้นทางปราจีนบุรี-พระตะบองเป็นหลักแทนเส้นทางเมืองพิมาย-เมืองพระนครที่จะต้องอ้อมทะเลสาบ[3] ชื่อเมืองพระตะบองจึงได้ปรากฏขึ้นในเอกสารพระราชพงศาวดารต่าง ๆ ทั้งของไทยและเขมร ในพระราชพงศาวดารของไทยปรากฏใน 2 ชื่อด้วยกันคือ เมืองปัตตะบองและเมืองพระตะบอง และในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นโดยเฉพาะในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เมืองพระตะบองยังมีหน้าที่เป็นเมืองหน้าด่านของสยาม เพื่อป้องกันศึกสงครามกับญวน
หลังจากที่เมืองพระตะบองอยู่ภายใต้การปกครองสยามในต้นสมัยรัตนโกสินทร์ สยามได้แต่งตั้งเจ้าเมืองพระตะบองคนแรกชื่อ เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน) เมื่อ พ.ศ. 2337 โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ซึ่งการแต่งตั้งผู้นำของเมืองพระตะบองในระยะต่อมาก็ยังคงรับการแต่งตั้งจากกษัตริย์สยามจนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในสมัยนี้ฝรั่งเศสได้เริ่มเข้ามาตั้งอาณานิคมที่อินโดจีน ทางทิศตะวันออกของสยาม พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ปฏิรูปเปลี่ยนแปลงระบบการปกครองของสยาม คือการจัดดินแดนอำนาจการปกครองใหม่ เพื่อดึงอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลางและเพื่อช่วยป้องกันอำนาจของพวกตะวันตก ใน พ.ศ. 2439 พระองค์ทรงได้โปรดเกล้าฯ ให้ 4 จังหวัดของเขมรคือ เมืองพระตะบอง เมืองเสียมราฐ เมืองศรีโสภณ และเมืองพระสรุก รวมกันเป็นมณฑลบูรพา และทรงแต่งตั้งพระยาศักดาภิเดชวรฤทธิ เป็นสมุหเทศาภิบาล ต่อมาทรงแต่งตั้ง เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์) เป็นสมุหเทศาภิบาลแทน[4]
ภูมิอากาศ
แก้| ข้อมูลภูมิอากาศของพระตะบอง | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เดือน | ม.ค. | ก.พ. | มี.ค. | เม.ย. | พ.ค. | มิ.ย. | ก.ค. | ส.ค. | ก.ย. | ต.ค. | พ.ย. | ธ.ค. | ทั้งปี |
| อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F) | 31.1 (88) |
33.3 (92) |
35 (95) |
35.6 (96) |
33.9 (93) |
32.8 (91) |
31.7 (89) |
31.7 (89) |
31.1 (88) |
30 (86) |
30 (86) |
30 (86) |
32.18 (89.9) |
| อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F) | 19.4 (67) |
21.1 (70) |
22.8 (73) |
24.4 (76) |
24.4 (76) |
24.4 (76) |
24.4 (76) |
24.4 (76) |
23.9 (75) |
23.3 (74) |
22.2 (72) |
20 (68) |
22.92 (73.3) |
| หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว) | 5 (0.2) |
18 (0.7) |
48 (1.9) |
86 (3.4) |
157 (6.2) |
147 (5.8) |
155 (6.1) |
155 (6.1) |
259 (10.2) |
224 (8.8) |
84 (3.3) |
25 (1) |
1,364 (53.7) |
| แหล่งที่มา: Weatherbase [5] | |||||||||||||
สถานที่น่าสนใจ
แก้
- ปราสาทบาเซ็ด : สร้างขึ้นระหว่างช่วงสมัย พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 อยู่ที่หมู่บ้านบาเซ็ด ห่างจากเมือง 15 กิโลเมตร ใกล้ปราสาท มีบึงยาว 20 เมตร กว้าง 12 เมตร ลึก 10 เมตร ซึ่งบึงนี้ไม่เคยแห้งสักครั้ง
- วัดเอก หรือ วัดเอกพนม : สร้างใน พ.ศ. 1570 ช่วงสมัย พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2
- ปราสาทบานัน : เริ่มสร้างโดย พระเจ้าธรนินทรวรมันที่ 2 สร้างเสร็จโดย พระเจ้าชัยวรมันที่ 7
- วัดพิพิธธาราม, วัดปราบปัจจามิตร
- สถานที่อื่น ๆ : ปราสาทสนัง, ภูเขาพนมสำเภา , อุทยานเสกสก (เส็กสักรีสอร์ท) , นอร์รี (รถไฟไม้ไผ่) , ละครสัตว์พระตะบอง
เมืองพี่น้อง
แก้
อ้างอิง
แก้- ↑ http://books.google.com/books?id=PD8DseEWyuoC
- ↑ Etienne Aymonier, Khmer Heritage in the Old Siamese Province of Cambodia with Special Emphasis on Temples, 94-96
- ↑ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐ ภาษาไทยเขมร (กรุงเทพฯ: คณะกรรมการสมาคมวัฒนธรรมไทย-กัมพูชา กรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ, 2552), 64.
- ↑ ประชุมพงศาวดาร เล่ม 12 (ประชุมพงศาวดารภาคที่ 15-18) (กรุงเทพฯ : คุรุสภา, 2507), 137-138
- ↑ "Weatherbase: Historical Weather for Batdambang, Cambodia". Weatherbase. 2011. Retrieved on November 24, 2011.
บรรณานุกรม
แก้- Analyzing Development Issues Trainees, ADI Team, and Cooperation Committee for Cambodia. Labour Migration to Thailand and the Thai-Cambodian Border Recent Trends in Four Villages of Battambang Province. Small-scale research report. [Phnom Penh?]: Cooperation Committee for Cambodia, 2003.
- Catalla, Rebecca F. Crossing Borders, Crossing Norms Vulnerability and Coping in Battambang Province. SCVCS report, #5. Phnom Penh, Cambodia: UNICEF/AFSC, 2000. ISBN 0910082413
- Kassie, Alebachew, and Nguon Sokunthea. Credit and Landlessness Impact of Credit Access on Landlessness in Cheung Prey and Battambang Districts. Phnom Penh: Oxfam GB Cambodia Land Study Project, 2000.
- Mourer, Cécile, and Roland Mourer. The Prehistoric Industry of Laang Spean, Province of Battambang, Cambodia. Sydney: Australasian Medical Pub, 1970.
- Robinson, Court, Suphāng Čhanthawānit, and Lekha Nou. Rupture and Return Repatriation, Displacement, and Reintegration in Battambang Province, Cambodia. Bangkok: The Center, 1994. ISBN 9746311301
- Grant Ross, Helen. Battambang = Pâtṭaṃpaṅ = Bad Dambaung = Le bâton perdu : histoire d'une ville. Phnom Penh, Cambodge: 3DGraphics Pub, 2003. ISBN 9799697441 in French and Khmer
- Tūc, Jhuaṅ. Battambang During the Time of the Lord Governor. Phnom Penh: Cedoreck, 1994.
- Vinary, Vonn. "All Our Livelihoods Are Dead" Landlessness and Aquatic Resources in Battambang Province. [Phnom Penh]: Oxfam GB Cambodia Land Study Project, 2000.
- Wallgren, Pia, and Ray Sano. Report on the Reconciliation Areas Based on in-Depth Interviews Conducted in Six Villages in Battambang, Banteay Meanchey and Siem Reap Provinces. Phnom Penh: UNDP/CARERE, 2000.
แหล่งข้อมูลอื่น
แก้