เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน)

เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน) หรือ พระยายมราช (แบน) เจ้าเมืองพระตะบองคนที่ 1 เป็นแม่ทัพคนหนึ่งในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีและพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อรัชกาลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีได้มีพระบรมราชโองการสั่งยกทัพไปช่วยเขมรเพื่อป้องกันการรุกรานจากญวน โดย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเมื่อครั้งยังดำรงพระอิสริยศเป็น เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกเป็นแม่ทัพใหญ่ ซึ่งได้ขอตัวพระยายมราช (แบน) ไปด้วย ด้วยเป็นนายทหารฝีมือดี

เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน)
ผู้สำเร็จราชการเมืองพระตะบอง
ดำรงตำแหน่ง
พ.ศ. 2338–2352
กษัตริย์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
ถัดไปพระยาอภัยภูเบศร (แบน)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด
แบน
เสียชีวิตพ.ศ. 2352
บุตร16 คน

เมื่อเสด็จนำกองทัพไปถึงเมืองกัมพูชาแล้ว พระยาสรรค์ก่อกบฏขึ้นในกรุงธนบุรี เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกต้องรีบนำทัพกลับเพื่อจัดการกบฏ แต่ทางกัมพูชานี้ได้ทิ้งไว้ให้พระยายมราช (แบน) เป็นผู้ดูแล ไม่นานนัก เมื่อเสด็จมาถึงและได้ปราบดาภิเษกเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ส่วนพระยายมราช (แบน) ก็ติดราชการอยู่ที่เมืองกัมพูชาอยู่

ต่อมา นักองค์เอง เจ้านายฝ่ายเขมร ในเวลานั้นอายุเพียง ๕ พรรษา เป็นผู้มีสิทธิ์ขึ้นเถลิงถวัลย์ราชสมบัติเขมร พระยายมราช (แบน) คิดว่าหากปล่อยไว้คงเกิดการฆ่าฟันขึ้นอีก จึงให้พระยาเขมรและขุนนางฝ่ายไทยคุมตัว นักองค์เองขึ้นมาทูลเกล้าฯ ถวายแด่ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าที่กรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าก็ได้ทรงรับนักองค์เองเป็นราชบุตรบุญธรรม แล้วมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้เลื่อนยศของพระยายมราช (แบน) เป็น เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน) ได้เป็นผู้ปกครองเขมร และถือเป็นต้นตระกูล "อภัยวงศ์"

บุตรธิดา แก้

มีบุตรธิดา รวม 16 คน

อ้างอิง แก้