พรรคสหชีพ

พรรคสหชีพ พรรคการเมืองในประเทศไทยในอดีต มีแนวทางการก่อตั้งพรรคและอุดมการณ์คล้ายคลึงกับพรรคแนวรัฐธรรมนูญ คือเป็นสังคมนิยม แต่ทั้งสองพรรคนี้มิได้ดำเนินการเกี่ยวข้องกัน

พรรคสหชีพ
หัวหน้า	อดุล อดุลเดชจรัส
เลขาธิการ	เดือน บุนนาค
นายกรัฐมนตรี	ปรีดี พนมยงค์ (2489)
ที่ปรึกษา	หม่อมเจ้าสกลวรรณากร วรวรรณ
ก่อตั้ง	พ.ศ. 2488
ถูกยุบ	29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 (6 ปี)
ก่อนหน้า	ขบวนการเสรีไทย สายอีสาน
อุดมการณ์	ชาตินิยม สังคมนิยม
สภาผู้แทนราษฎร ส.ค. 2489	58 / 82
การเมืองไทย รายชื่อพรรคการเมือง การเลือกตั้ง

รายชื่อนายกรัฐมนตรี

• 
  ปรีดี พนมยงค์
  (วาระ: 2489)

ประวัติ

พรรคสหชีพเป็นพรรคการเมืองที่จัดตั้งโดยที่ยังมิได้มีพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมืองแต่อย่างใด จึงมิได้เป็นพรรคการเมืองที่จดทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย หากแต่มีรัฐธรรมนูญให้การรับรอง ซึ่งพรรคสหชีพจัดตั้งเป็นพรรคการเมืองพรรคที่สองในประเทศไทย โดยมีพรรคแรกคือ พรรคก้าวหน้า ซึ่งจัดตั้งโดย หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช

หม่อมเจ้าสกลวรรณากร วรวรรณ ได้ทรงอธิบายถึงความหมายของสหชีพว่า ความรู้สึกหรือสัญชาติญาณว่าคนเรามีชีวิตเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

นโยบายของพรรคมีหลักการสำคัญคือ การสร้างประชาธิปไตยอันสมบูรณ์ ต่อต้านเผด็จการฟาสซิสต์ และยึดความคิดสังคมนิยมประชาธิปไตยในการดำเนินการทางเศรษฐกิจที่ให้ความสำคัญกับสหกรณ์

สมาชิกและผู้ก่อตั้งพรรคสหชีพส่วนใหญ่เป็นสมาชิกขบวนการเสรีไทยสายอีสาน ที่ให้การสนับสนุน ปรีดี พนมยงค์ เช่น

• เตียง ศิริขันธ์
• จำลอง ดาวเรือง
• ถวิล อุดล
• ทองอินทร์ ภูริพัฒน์

และกลุ่มอื่น เช่น จรูญ สืบแสง, สงวน ตุลารักษ์, เดือน บุนนาค, พันเอก กาจ กาจสงคราม เป็นต้น โดยมี พลตำรวจเอก อดุล อดุลเดชจรัส เป็นหัวหน้าพรรค และนายเดือน บุนนาค เป็นเลขาธิการพรรค

ภายหลัง การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเพิ่มเติม สิงหาคม พ.ศ. 2489 พรรคสหชีพมี สส. ในสภาทั้งสิ้น 58 คน รองจาก พรรคประชาธิปัตย์ และเป็นพรรคจัดตั้งรัฐบาล ภายหลังจากที่ ควง อภัยวงศ์ ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี พรรคได้เสนอชื่อ ปรีดี พนมยงค์ ให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี จนเมื่อหลังสิงหาคม พ.ศ. 2489 ปรีดีลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเนื่องด้วยปัญหาสุขภาพ พรรคแนวรัฐธรรมนูญจึงเสนอชื่อพลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และด้วยเสียงสนับสนุนจากพรรคสหชีพและพรรคอิสระ ทำให้ถวัลย์ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในเวลาต่อมา

รายนามบุคลากรภายในพรรค

หัวหน้าพรรค

หัวหน้าพรรคสหชีพ
ลำดับที่	รูป	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ	ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง
1		ร้อยตำรวจเอกอดุล อดุลเดชจรัส	พ.ศ. 2488	16 กรกฎาคม พ.ศ. 2494	6 ปี 196 วัน
1		เดือน บุนนาค	พ.ศ. 2488	16 กรกฎาคม พ.ศ. 2494	6 ปี 196 วัน
1		ทองอินทร์ ภูริพัฒน์	พ.ศ. 2488	4 มีนาคม พ.ศ. 2492 (ถูกลอบสังหาร)	4 ปี 63 วัน

เลขาธิการพรรค

หัวหน้าพรรคสหชีพ
ลำดับที่	รูป	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ	ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง
1		สงวน ตุลารักษ์	พ.ศ. 2488	16 กรกฎาคม พ.ศ. 2494	6 ปี 196 วัน
1		ถวิล อุดล	พ.ศ. 2488	4 มีนาคม พ.ศ. 2492 (ถูกลอบสังหาร)	4 ปี 63 วัน

การเสียชีวิตของสมาชิกพรรค

ดูเพิ่ม: กบฏวังหลวง และ คดีสังหาร 4 อดีตรัฐมนตรี พ.ศ. 2492

ภายหลังเหตุการณ์กบฏวังหลวง ในปี พ.ศ. 2492 สมาชิกพรรคสหชีพหลายคนถูกลอบสังหาร เช่น จำลอง ดาวเรือง , ถวิล อุดล และทองอินทร์ ภูริพัฒน์ ถูกสังหารอย่างมีปริศนาที่ถนนพหลโยธิน กิโลเมตรที่ 13 ยามดึก ต่อมาไม่นาน เตียง ศิริขันธ์ ก็ถูกสังหารอีกคนหนึ่ง

ถูกยุบพรรค

พรรคสหชีพถูกยุบพรรคหลังการรัฐประหารใน พ.ศ. 2494 ตามคำสั่งของคณะรัฐประหารที่ให้ยกเลิกรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2492 ที่ใช้อยู่ขณะนั้น และนำรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2475 กลับมาใช้อีกครั้ง

พรรคสหชีพ พ.ศ. 2537

พรรคสหชีพ ถูกจัดตั้งขึ้นอีกครั้งในปี พ.ศ. 2537 โดยมี สถาปน์ ศิริขันธ์ อดีต สส.สกลนคร เป็นหัวหน้าพรรค แต่ไม่ประสบความสำเร็จ และยุบพรรคไปเนื่องจากไม่ส่งผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ในการเลือกตั้ง พ.ศ. 2538

ดูเพิ่ม

• พรรคแนวรัฐธรรมนูญ
• กบฏวังหลวง
• คดีสังหาร 4 อดีตรัฐมนตรี พ.ศ. 2492
• รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2492
• รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2494

อ้างอิง

• ข้อมูลพรรคการเมืองไทย เก็บถาวร 2007-10-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน