กระทรวงวัฒนธรรม (ประเทศไทย)

กระทรวงวัฒนธรรม (อังกฤษ: Ministry of Culture) เป็นหน่วยงานราชการส่วนกลางประเภทกระทรวงของไทย มีหน้าที่ดูแลเกี่ยวกับวัฒนธรรม ภาษา ศาสนา และขนบธรรมเนียมประเพณีอื่น ๆ

ราชอาณาจักรไทย
กระทรวงวัฒนธรรม

เครื่องหมายราชการของกระทรวงวัฒนธรรม
ตราของกระทรวงวัฒนธรรม
ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง	12 มีนาคม พ.ศ. 2495 (ครั้งแรก) 3 ตุลาคม พ.ศ. 2545 (ครั้งที่ 2)
ยุบเลิก	29 สิงหาคม พ.ศ. 2501(ครั้งแรก)
เขตอำนาจ	ทั่วราชอาณาจักร
สำนักงานใหญ่	10 อาคารวัฒนธรรมวิศิษฎ์ ถนนเทียมร่วมมิตร แขวงห้วยขวาง เขตห้วยขวาง กรุงเทพมหานคร
งบประมาณประจำปี	7,773.7894 ล้านบาท (พ.ศ. 2562)
รัฐมนตรี	อิทธิพล คุณปลื้ม, รัฐมนตรีว่าการ
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน	ยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร, ปลัดกระทรวง ยุถิกา อิศรางกูร ณ อยุธยา, รองปลัดกระทรวง โชติกา อัครกิจโสภากุล, รองปลัดกระทรวง
หน่วยงานลูกสังกัด	ดูในบทความ
เว็บไซต์	www.m-culture.go.th

ประวัติ

การดำเนินงานด้านวัฒนธรรมของชาติ มีการพัฒนาปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงมาหลายยุคสมัย รูปแบบของหน่วยงานเริ่มจากกองวัฒนธรรม สภาวัฒนธรรมแห่งชาติและจัดตั้งเป็นกระทรวงวัฒนธรรมเมื่อวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2495 โดยจอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีในขณะนั้นดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมด้วย ใน พ.ศ. 2501 เนื่องจากสภาวะผันแปรทางการเมือง กระทรวงวัฒนธรรมจึงถูกยุบเลิกตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม โดยโอนย้ายไปสังกัดกระทรวงศึกษาธิการและอื่นๆ

ต่อมากระทรวงวัฒนธรรมได้รับการสถาปนาขึ้นใหม่ตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2545 ถือเป็น 1 ใน 20 กระทรวงหลักของประเทศตามนโยบายปฏิรูประบบราชการของรัฐบาล

เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2559 พระราชบัญญัติส่งเสริมกิจการฮัจย์ (ฉบับที่ 3) มีผลบังคับใช้ ส่งผลให้ปลัดกระทรวงวัฒนธรรมต้องเป็นกรรมการในคณะกรรมการส่งเสริมกิจการฮัจย์แห่งประเทศไทย โดยมีกฤษศญพงษ์ ศิริ ปลัดกระทรวงวัฒนธรรมคนแรกที่เป็นกรรมการในคณะกรรมการส่งเสริมกิจการฮัจย์แห่งประเทศไทย

ตราสัญลักษณ์

ตราแรกของกระทรวงวัฒนธรรมนั้นเป็นรูปพระพรหม 4 หน้า 4 หัตถ์ ประทับอยู่บนดอกบัวบานโผล่จากน้ำ หัตถ์ซ้ายบนถือสมุดดำ (หมายถึงศิลปวิทยา) หัตถ์ซ้ายล่างถือประคำ (เกี่ยวกับคะแนนนับ) หัตถ์ขวาบนถือช้อนตักเนย (แสดงว่าไม่มีอาวุธอย่างไร) หัตถ์ขวาล่างถือหม้อน้ำ (เกี่ยวกับน้ำอมฤต) ภายในกรอบวงกลมเบื้องล่างมีอักษร "กระทรวงวัฒนธรรม"

ตรากระทรวงวัฒนธรรมเมื่อแรกเริ่มใช้

ตราสัญลักษณ์เป็นรูปดวงประทีปภายในบุษบก เหนือหมู่ลายเมฆหมอก หมายถึง ปัญญาซึ่งเป็นรากฐานของวัฒนธรรม กรมศิลปากรเป็นผู้ออกแบบโดยศึกษาจากรูปแบบตราสภาวัฒนธรรมแห่งชาติ เมื่อ พ.ศ. 2485 และนำมาดัดแปลงปรับรูปแบบให้มีความเหมาะสมยิ่งขึ้น

หน่วยงาน

ส่วนราชการในสังกัด

• สำนักงานรัฐมนตรี
• สำนักงานปลัดกระทรวง
• กรมการศาสนา
• กรมศิลปากร
• กรมส่งเสริมวัฒนธรรม (เดิมชื่อ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ)
• สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย
• สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์

หน่วยงานภายใต้การกำกับดูแล

• ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
• หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน)
• ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน)
• กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์

โครงการสำคัญภายใต้กระทรวงวัฒนธรรม

• โครงการศิลปินแห่งชาติ โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม
• โครงการรุกข มรดกของแผ่นดิน โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม
• โครงการขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม
• โครงการขึ้นทะเบียนมรดกภาพยนตร์ของชาติ โดยหอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน)
• โครงการสรรหาศิลปินร่วมสมัยดีเด่นรางวัลศิลปาธร โดยสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย
• รางวัลเพชรในเพลง โดยกรมศิลปากร
• รางวัลวัฒนคุณาธร โดยสำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม
• รางวัลผู้ทำคุณประโยชน์ต่อพระพุทธศาสนา (รางวัลเสาเสมาธรรมจักร) โดยกรมการศาสนา
• รางวัลประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติบุคคลเป็นปูชนียบุคคลด้านภาษาไทย ผู้ใช้ภาษาไทยดีเด่น ผู้ใช้ภาษาไทยถิ่นดีเด่น และผู้มีคุณูปการต่อการใช้ภาษาไทย โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม
• โครงการการแสดงศิลปกรรมร่วมสมัยนานาชาติ Thailand Biennale ...โดยสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย
• งานมหกรรมวัฒนธรรมแห่งชาติ - Thailand Cultural Expo โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม
• งานเทศกาลภาพยนตร์อาเซียนแห่งกรุงเทพมหานคร - Bangkok ASEAN Film Festival
• งานเทศกาลศิลปะแห่งกรุงเทพ - Bangkok Art Festival : BAF โดยสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย
• งานสมัชชาคุณธรรมแห่งชาติ โดยศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน)
• งานมหกรรมผลงานสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ - Thai Media Fund Day โดยกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์
• งานใต้ร่มพระบารมี ... ปี กรุงรัตนโกสินทร์ โดยกระทรวงวัฒนธรรม
• กิจกรรมสวดมนต์ข้ามปี โดยกรมการศาสนา

ดูเพิ่ม

• รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม
• รายชื่อปลัดกระทรวงวัฒนธรรมของไทย

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์กระทรวงวัฒนธรรม เก็บถาวร 2022-10-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน