วงศ์ปลานกแก้ว

ปลานกแก้ว ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: เทอร์เทียอารีตอนปลาย-ปัจจุบัน
ปลานกแก้วไม่ทราบชนิดที่มัลดีฟส์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Perciformes
วงศ์:	Scaridae
วงศ์ย่อยและสกุล
Scarinae Bolbometopon Cetoscarus Chlorurus Hipposcarus Scarus Sparisomatinae Calotomus Cryptotomus Leptoscarus Nicholsina Sparisoma

บทความนี้กล่าวถึงปลานกแก้วที่เป็นปลาทะเล ส่วนปลานกแก้วที่เป็นปลาหมอน้ำจืด ดูที่บทความปลาหมอนกแก้ว

ปลานกแก้ว (อังกฤษ: parrotfish) เป็นปลาทะเลกระดูกแข็งในวงศ์ Scaridae ในอันดับปลากะพง (Perciformes)

เป็นปลาที่มีขนาดโตเต็มที่มีประมาณ 30-70 เซนติเมตร มีลักษณะทั่วไปคล้ายคลึงกับปลาในวงศ์ปลานกขุนทอง (Labridae) อาศัยอยู่ตามแนวปะการังเขตร้อนและเขตอบอุ่น ในน่านน้ำไทยพบได้ในฝั่งอ่าวไทยและทะเลอันดามัน พบมากกว่า 20 ชนิด เป็นปลาที่มีฟันแหลมคมคล้าย ๆ จะงอยของนกแก้วอันเป็นที่มาของชื่อเรียก จะงอยปากยืดหดได้ เกล็ดมีขนาดใหญ่ เส้นข้างลำตัวขาดตอน ครีบหางกลมมนหรือตัดตรง เป็นปลาที่กินฟองน้ำ, ปะการังหรือสาหร่ายเป็นอาหาร บ่อยครั้งจะพบรวมฝูงขณะหาอาหาร เวลาว่ายนำจะดูสง่างามเหมือนนกกำลังบินในอากาศ

ปลานกแก้วเป็นปลาที่มีสีสันสวยงาม โดยปลาตัวผู้จะมีสีสันสวยงามปลาตัวเมีย ลำตัวรียาว ส่วนใหญ่มีครีบหางแบบเว้าโดยขอบบนและขอบล่างของครีบหางมักยื่นยาวออก มีฟันคล้าย ๆ จะงอยปากนกแก้วเพื่อนำมาใช้ขูดกินปะการัง และมีฟันอีกชุดในคอหอยด้วย ซึ่งเมื่อกัดแทะนั้นจะเกิดเป็นเสียง เวลาถ่ายจะถ่ายออกมาเป็นผงตะกอนซึ่งมีประโยชน์ต่อแนวปะการัง สามารถเปลี่ยนเพศได้ ออกหากินในเวลากลางวัน นอนหลับในเวลากลางคืน เมื่อนอนปลานกแก้วจะนอนตามซอกหินแล้วปล่อยเมือกออกมาห่อหุ้มร่างกายเพื่อป้องกันอันตรายจากพวกสัตว์ทะเลต่าง ๆ เช่น พวกหนอนพยาธิหรือปรสิตที่จะมาทำร้ายหรือมารบกวน

ปัจจุบันมีการจับปลานกแก้วในแนวปะการังธรรมชาติมาเลี้ยง และนำมาเป็นอาหารจำนวนมาก ทำให้ประชากรลดลงอย่างรวดเร็ว และส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ เนื่องจากปลานกแก้วมีประโยชน์ในการสร้างสมดุลของระบบนิเวศแนวปะการัง

ดังนั้นจึงมีการรณรงค์ให้หยุดกินปลานกแก้ว เนื่องจากพบว่า ปลานกแก้วทุกตัวมาจากการประมงที่ผิดกฎหมาย เพราะปลานกแก้วมีถิ่นอาศัยอยู่ในแนวปะการัง และแนวปะการังเกือบทั้งหมดในประเทศไทยมีกฎหมายคุ้มครอง

ดูเพิ่ม

• วงศ์ปลานกขุนทอง

แหล่งข้อมูลอื่น

• ปลานกแก้ว—เครื่องผลิตทราย (ไทย)
• วงศ์ Scaridae - Parrotfishes (อังกฤษ)
• http://www.pmbc.go.th/webpmbc/MarineFish/parrotfish.htm เก็บถาวร 2009-04-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน