ชั้นปลากระดูกแข็ง

ปลากระดูกแข็ง ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 420–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
ปลาเสือพ่นน้ำ (Toxotes sp.) เป็นปลาที่อยู่ในชั้นปลากระดูกแข็ง
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ไฟลัมย่อย:	Vertebrata
ไฟลัมฐาน:	Gnathostomata
ชั้นใหญ่:	Osteichthyes Huxley, 1880
ชั้นย่อย
Actinopterygii Sarcopterygii

ปลากระดูกแข็ง (ชั้น: Osteichthyes, อังกฤษ: Bony fish) จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ซึ่งอยู่ในไฟลัมคอร์ดาตา เป็นปลาที่จัดอยู่ในชั้น Osteichthyes

พบทั้งในน้ำจืดและน้ำเค็ม โครงร่างภายในเป็นกระดูกแข็งทั้งหมด ก้านครีบอาจเป็นกระดูกอ่อนหรือกระดูกแข็งก็ได้ มีกระดูกสันหลัง ปากอยู่ปลายสุดด้านหน้า มีฟัน ตาขนาดใหญ่ ไม่มีหนังตา ขากรรไกรเจริญดี หายใจด้วยเหงือก มีฝาปิดเหงือก หัวใจมี 2 ห้อง เม็ดเลือดแดงมีนิวเคลียส เส้นประสาทสมองมี 10 คู่ มีถุงรับกลิ่น 1 คู่ แยกเพศ ปฏิสนธิภายนอก ออกลูกเป็นไข่ มีบางชนิดที่ออกลูกเป็นตัว

การจัดจำแนก

• ชั้นย่อยแอกติโนเทอริกิไอ เป็นปลาที่มีก้านครีบ แบ่งย่อยได้เป็น
  • คอนโดรสไต เป็นปลาโบราณ มีหนวดรอบปาก เช่น ปลาสเตอร์เจียน ซึ่งมีลักษณะคล้ายปลาฉลาม, ปลาแพดเดิลที่มีปากคล้ายปากเป็ด, ปลาที่มีถุงลมคล้ายปอด
  • ฮอโลสไต เป็นปลาโบราณที่มีกระดูกสันหลังยกสูงขึ้นไปในครีบ เช่น ปลาการ์ไปค์, ปลาโบว์ฟิน
  • เทโลสไต เป็นปลาที่พบส่วนใหญ่ในปัจจุบัน มีถุงลมช่วยในการลอยตัว
• ชั้นย่อยครอสโซเทอรีกิไอ มีครีบเป็นติ่งกลม มีถุงลมทำหน้าที่เป็นปอด เป็นบรรพบุรุษของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ ได้แก่ ปลาซีลาแคนท์, ปลามีปอด

ความแตกต่างระหว่างปลากระดูกอ่อนและปลากระดูกแข็ง

ปลากระดูกอ่อน	ปลากระดูกแข็ง
โครงสร้างเป็นกระดูกอ่อน มีแคลเซียมสะสมอยู่ ไม่มีเนื้อเยื่อของกระดูก	โครงกระดูก เกิดจากการสะสมของเซลล์กระดูก
กระดูกหัวไม่มีร่อง	กระดูกหัวมีร่อง ประกอบด้วยกระดูกเป็นแผ่นแข็ง
เหงือกมีเยื่อกั้น ทำให้มีช่องเปิดเหงือก 5-7 คู่ ไม่มีกระดูกปิดเหงือก	เหงือกไม่มีเยื่อกั้น มีช่องเปิดเหงือก 1 คู่ มีกระดูกปิดเหงือก
เพศผู้มีเดือยหนึ่งคู่ (แคลสเปอร์)	ไม่มีแคลสเปอร์
ไม่มีกระเพาะลม	ส่วนมากมีกระเพาะลม บางอันดับมีปอด (ปลาปอด)
มีทวารร่วม ซึ่งเป็นช่องเปิดร่วมของทวารและช่องสืบพันธุ์	ไม่มีทวารร่วม มีช่องเปิดของทวาร และช่องสืบพันธุ์แยกกัน
ลำไส้สั้น มีลักษณะเป็นบันไดเวียนหรือแบบม้วนเสื่อ	ลำไส้เป็นแบบธรรมดา
เกล็ดแบบพลาคอยด์เรียงกันเป็นแผ่น (สาก)	เกล็ดมีหลายแบบ บางจำพวกไม่มีเกล็ด
ครีบไม่มีก้านครีบ มีกระดูกอ่อนพยุง	ครีบมีก้านครีบ อาจเป็นก้านครีบแข็งหรือก้านครีบอ่อน
ส่วนใหญ่ออกลูกเป็นตัว (เป็นไข่แต่ได้พัฒนาเป็นตัวในท้อง)	ส่วนมากออกลูกเป็นไข่
บางจำพวกมีสไปราเคิล (ท่อน้ำออก)	ไม่มีสไปราเคิล
ไม่มีซอกฟันบนขากรรไกร	มีซอกฟันบนขากรรไกร
หางเป็นแบบเฮเทอโรเซอคอล	หางเป็นแบบโฮโมเซอคอล
กินสัตว์ทั้งสัตว์น้ำและแพลงก์ตอนเป็นอาหารทั้งหมด	กินทั้งสัตว์และพืช

อ้างอิง

• มนตรี แก้วเกิด. สัตววิทยา. นครสวรรค์: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์. 2554