ปลาซีลาแคนท์
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ปลาซีลาแคนท์ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ดีโวเนียน-ปัจจุบัน | |
---|---|
![]() | |
Latimeria chalumnae | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
อาณาจักร: | Animalia |
ไฟลัม: | Chordata |
ชั้น: | Sarcopterygii |
ชั้นย่อย: | Actinistia |
ชั้นฐาน: | Coelacanthimorpha |
อันดับ: | Coelacanthiformes Berg, 1937 |
วงศ์ | |
ดูในบทความ |
ซีลาแคนท์ (อังกฤษ: Coelacanth, เสียงอ่านภาษาอังกฤษ: /ˈsiːləkænθ/ ดัดแปลงมาจากคำละตินสมัยใหม่ Cœlacanthus เมื่อ cœl-us + acanth-us จากภาษากรีกโบราณ κοῖλ-ος [โพรง] + ἄκανθ-α [กระดูกสันหลัง]) เป็นชื่อสามัญของปลาออร์เดอร์หนึ่งที่รวมถึงสายพันธุ์ของปลาในปัจจุบันที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่รู้จักในปัจจุบันพวก gnathostomata นักวิทยาศาสตร์เคยเชื่อว่าปลาซีลาแคนท์มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับปลาปอดและเตตราพอดที่เคยเชื่อกันว่าสูญพันธุ์ไปเมื่อครั้งสิ้นสุดยุคครีเทเชียส จนกระทั่งมีการพบปลา แลติเมอเรีย ครั้งแรกที่นอกชายฝั่งด้านตะวันออกของแอฟริกาใต้เลยแม่น้ำชาลัมนาออกมาในปี ค.ศ. 1938 และปลาเหล่านั้นจึงเป็นพวกลาซูรัส ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1938 เป็นต้นมา ปลาซีลาแคนท์ Latimeria chalumnae ก็มีการถูกค้นพบในคอโมโรส เคนยา แทนซาเนีย โมซัมบิก มาดากัสการ์ และในอุทยานป่าชุ่มน้ำซิแมงกาลิโส กวาซูลู-นาทัล ในแอฟริกาใต้ สายพันธุ์ที่สอง Latimeria menadoensis พบที่เกาะซูลาเวซี อินโดนีเซีย ในปี ค.ศ. 1999[1][2] ทำให้ทราบว่าปลาซีลาแคนท์ไม่มีปอดและมีโครงสร้างที่ไม่เกี่ยวข้องกับเตตราพอดแต่อย่างใด ปลาซีลาแคนท์ไม่มีคุณค่าทางการค้าอย่างแท้จริงนอกเสียจากจะแปรสภาพเป็นวัตถุจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์และการเก็บสะสมส่วนตัว ในแง่ของการเป็นอาหารแล้ว ปลาซีลาแคนท์เกือบไม่มีค่าเอาเสียเลยด้วยเนื้อเยื่อของมันมีน้ำมันไหลซึมออกมาแม้ว่าจะตายไปแล้วก็ตาม และเนื้อของมันทั้งเหนียวและมีกลิ่นเหม็นด้วย[3]
ประวัติธรรมชาติแก้ไข
ปลาซีลาแคนท์พบเป็นฟอสซิลครั้งแรกในยุคดีโวเนียนตอนกลาง[4] ปลาซีลาแคนท์ดึกดำบรรพ์อาศัยอยู่ในน้ำในช่วงปลายของมหายุคพาลีโอโซอิกและมีโซโซอิก
ซีลาแคนท์เป็นปลาที่มีครีบมีลักษณะเป็นพลูอยู่ที่ทรวงอกและก้นอยู่บนแท่งก้านเนื้อเยื่อที่รองรับโดยกระดูกและมีครีบหางที่แตกออกแยกเป็น 3 พลู โดยที่พลูตรงกลางจะรวมถึงชุดของโนโตคอร์ด ปลาซีลาแคนท์มีเกล็ดที่บางกว่าเกล็ดของปลาพวกคอสมอยด์จริง ๆ ปลาซีลาแคนท์มีอวัยวะพิเศษสำหรับตอบรับทางไฟฟ้าที่เรียกกันว่าอวัยวะคล้ายตะขออยู่ทางด้านหน้าของกะโหลกที่อาจจะใช้ช่วยในการตรวจจับเหยื่อ อวัยวะเล็ก ๆ นี้อาจช่วยรักษาสมดุลของตัวปลาได้ด้วย การค้นหาตำแหน่งด้วยคลื่นเสียงสะท้อนก็อาจเป็นปัจจัยหนึ่งในวิถีทางการเคลื่อนที่ของตัวปลา
ซากดึกดำบรรพ์แก้ไข
แม้ว่าในปัจจุบันจะมีการค้นพบรู้จักปลาซีลาแคนท์ที่มีชีวิตอยู่เพียง 2 ชนิดเท่านั้น แต่พบว่าครั้งหนึ่งพวกมันกลับเคยประสบความสำเร็จด้วยการพบเป็นฟอสซิลที่หลากหลายสกุลและหลากหลายชนิดจากยุคดีโวเนียนจนถึงสิ้นสุดยุคครีเทเชียสซึ่งเป็นจุดช่วงเวลาที่พวกมันต้องเผชิญกับความยากลำบากจนเกือบต้องสูญพันธุ์ไปทั้งหมด มักจะมีความเข้าใจกันว่าปลาซีลาแคนท์แทบจะไม่มีลักษณะที่มีการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ตลอดช่วงระยะเวลาหลายล้านปีมานี้ แต่ที่แท้จริงแล้วชนิดที่มีชีวิตทั้งสองชนิดหรือแม้แต่สกุลก็ตามไม่เคยพบในรูปของฟอสซิลเลย อย่างไรก็ตามสายพันธุ์ฟอสซิลบางชนิดโดยเฉพาะอย่างยิ่งฟอสซิลยุคครีเทเชียสสกุล มาโครโปมา ที่มีลักษณะใกล้ชิดกันกับสกุลมีชีวิตในปัจจุบันมาก[ต้องการอ้างอิง] เหตุผลในเรื่องนี้เป็นไปได้ว่าพวกที่สูญพันธุ์ไปนั้นเป็นพวกที่อาศัยอยู่ในน้ำตื้น ขณะที่สายพันธุ์ฟอสซิลชนิดที่อาศัยอยู่ในน้ำลึกพบว่าเป็นการยากที่จะถูกยกตัวขึ้นมาให้นักบรรพชีวินวิทยาให้สามารถค้นพบเพื่อทำการศึกษาได้ ทำให้พวกที่เป็นปลาน้ำลึกไม่พบบันทึกเป็นฟอสซิลให้เห็น สิ่งเหล่านี้ยังคงอยู่ภายใต้การสำรวจและศึกษาต่อไปโดยนักวิทยาศาสตร์
อนุกรมวิธานแก้ไข
- Panderichthys เหมาะกับโคลนตื้นๆ;
- Tiktaalik มีระยางค์คล้ายครีบที่สามารถนำมันขึ้นมาบนบกได้;
- Early tetrapods อยู่ในหนองน้ำที่เต็มไปด้วยวัชพืช อย่างเช่น:
- Acanthostega มีเท้าที่มี 8 นิ้ว,
- Ichthyostega มีระยางค์
บางทีชั้นย่อย Coelacanthimorpha (Actinistia) ก็ถูกจัดให้เป็นกลุ่มของปลา Sarcopterygian ด้วยที่รวมถึง Coelacanthiformes ด้านล่างนี้เป็นการจำแนกวงศ์และสกุลของปลาซีลาแคนท์[5]
- ชั้น Sarcopterygii
- ชั้นย่อย Coelacanthimorpha
- อันดับ COELACANTHIFORMES
- วงศ์ Coelacanthidae (สูญพันธุ์)
- Axelia (สูญพันธุ์)
- Coelacanthus (สูญพันธุ์)
- Ticinepomis (สูญพันธุ์)
- Wimania (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Diplocercidae (สูญพันธุ์)
- Diplocercides (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Hadronectoridae (สูญพันธุ์)
- Allenypterus (สูญพันธุ์)
- Hadronector (สูญพันธุ์)
- Polyosteorhynchus (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Mawsoniidae (สูญพันธุ์)
- Alcoveria (สูญพันธุ์)
- Axelrodichthys (สูญพันธุ์)
- Chinlea (สูญพันธุ์)
- Diplurus (สูญพันธุ์)
- Mawsonia (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Miguashaiidae (สูญพันธุ์)
- Miguashaia (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Latimeriidae
- Holophagus (สูญพันธุ์)
- Libys (สูญพันธุ์)
- Macropoma (สูญพันธุ์)
- Macropomoides (สูญพันธุ์)
- Megacoelacanthus (สูญพันธุ์)
- Latimeria (James Leonard Brierley Smith, 1939)
- L. chalumnae (Comorese coelacanth) (James Leonard Brierley Smith, 1939)
- L. menadoensis (Indonesian coelacanth) (Pouyaud, Wirjoatmodjo, Rachmatika, Tjakrawidjaja, et al., 1999)
- Undina (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Laugiidae (สูญพันธุ์)
- Coccoderma (สูญพันธุ์)
- Laugia (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Rhabdodermatidae (สูญพันธุ์)
- Caridosuctor (สูญพันธุ์)
- Rhabdoderma (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Whiteiidae (สูญพันธุ์)
- Whiteia (สูญพันธุ์)
- วงศ์ Coelacanthidae (สูญพันธุ์)
ปลาซีลาแคนท์ในวัฒนธรรมของความนิยมชมชอบแก้ไข
การตีพิมพ์เผยแพร่อย่างกว้างขวางของปลาซีลาแคนท์ในฐานะ “ฟอสซิลมีชีวิต” พบได้ในดนตรี วิดีโอเกมส์ นิยาย และโทรทัศน์
- “ซีลาแคนท์” ถูกนำไปตั้งชื่อเพลงและอัลบั้มของวงดนตรี ได้แก่ จอห์น ฟาเฮย์ เชรียกแบกค์ มิสเตอร์ชิลเดรน โพลีสิกส์ และโลตัสไชล์ด
- ปลาซีลาแคนท์ถูกนำไปเป็นตัวแสดงในวิดีโอเกมส์ ดังที่พบใน “แอนิมอลครอสซิง”[6] ร็อคแมน X2 เซก้า มารีนฟิชชิ่ง อี วี โอ: เซิร์ชฟอร์อีเดน (ในฉายา "ซีลาฟิช") วีเลิฟคาตามาริ มีแอนด์มายคาตามาริ เอนด์เลสส์โอเชียน เมทัลเกียร์โซลิด 3: สเนกอีตเทอร์ และ อะคัวนอตฮอลิเดย์: ฮิดเดนเมโมรีส์ ยักษ์ตนหนึ่งซึ่งเป็นปลาซีลาแคนท์มีหน้าเป็นคนที่แสดงเป็นเจ้านายระดับสี่ใน คอนทรา: แชตเตอร์โซลด์เยอร์ ปลาซีลาแคนท์ยังถูกดลใจสำหรับโปเกมอน รีลิแคนท์ [7] ดิจิมอน ซีลามอน (ปลาซีลาแคนท์บินได้) และ บอสส์ ในดาริอุสซีรีส์[8]
- ในนิยายเรื่องออร์ริกซ์ และเครกของมาร์กาเร็ต แอตวูด ปลาซีลาแคนท์ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์สำหรับสมาคมวิทยาศาสตร์ใต้ดิน ใน Dirk Gently's Holistic Detective Agency ศาสตราจารย์โครโนติส ยอมรับว่าเป็นสาเหตุให้นกโดโดสูญพันธุ์เนื่องจากความพยายามที่จะรักษาปลาซีลาแคนท์เอาไว้ ใน Father Muerte and the Rain ของลี แบตเตอร์บี ปลาซีลาแคนท์ตกลงมาจากท้องฟ้าเมื่อผีเสื้อดึกดำบรรพ์ถูกขโมยไปจากบ้านของมัน การอ้างอิงถึงปลาซีลาแคนท์ ลาติเมอเรีย ชาลัมนี ก็ถูกอ้างถึงอีกในนิยายของแอนน์ แลนด์แมน
- ในนิยายเรื่อง “69” ของริอุ มูรากามิ วงดนตรีของเคนถูกตั้งชื่อว่า “ซีลาแคนท์”
- ผลงานเพลงของ อินเตอร์โรแบง คาร์เทลรวมถึงอัลบั้ม Bad Coelacanth และเพลง Prelude to the Afternoon of a Coelacanth.[9]
- ซีลาแคนท์ได้มีบทบาทในภาพยนตร์และรายการโทรทัศน์อย่างเช่น Atlantis: The Lost Empire Monster on the Campus และ Futurama
- ในซาโยนาระ คุณครูผู้สิ้นหวัง โนโซมุรำพึงรำพันว่าทำไมหนอทุกสิ่งทุกอย่างช่างไม่เหมือนกับสิ่งดั้งเดิมเลยมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา คะฟุกะอธิบายว่าทุกสิ่งทุกอย่างก็ย่อมมีการวิวัฒนาการเสมอ แต่ทันใดนั้นอะบิรุได้โต้แย้งเธอด้วยการกล่าวว่าเมื่อปลาซีลาแคนท์ถูกค้นพบครั้งแล้วครั้งเล่ามันก็ยังคงมีรูปแบบเหมือน ๆ เดิมและก็ไม่ต้องไปหาชนิดใหม่ ๆ ที่ไหนหรอกซึ่งอาจเป็นไปได้ว่ามันไม่มีการวิวัฒนาการอีกเลยหลังจากที่เข้าใจกันว่ามันได้สูญพันธุ์ไปแล้ว
- คำว่าซีลาแคนท์ถูกนำมาใช้เป็นสัญลักษณ์ในวัตถุต่างๆและใช้ตั้งชื่อเล่น อย่างชื่อ "Les Coelecantes" (หมายถึง Coelacanths) เป็นชื่อที่ใช้เรียกกันเล่นๆของทีมฟุตบอลประจำชาติคอโมโรส และซีลาแคนท์ยังถูกตีพิมพ์บนดวงตราไปรษณียากรณ์[10] บนเหรียญ[11] บนบัตรโทรศัพท์[12] และบนขวดเบียร์ bottles.[13]
- ในหนังสือภาพเรื่อง “ช่างตัดเสื้อน้อยผู้กล้าหาญ” โดยแอนเดรจ ดูกิ้น และโอลก้า ดูกิน่า มีรูปแสดงภาพของปลาซีลาแคนท์ในเกราะหุ้ม[14]
- ในฉากหนึ่งของหนังสือเรื่อง “ตินติน” สหายรักของแคลคูลัส ตินตินและกัปตันแฮดดอกค์ได้หยุดรถที่เขาเชื่อว่าเพื่อนของเขา “ศาสตราจารย์แคลคูลัส” อยู่ในรถคันนั้นด้วย ผู้โดยสารรถคนหนึ่งได้เปิดกระเป๋าเดินทางใบใหญ่ออกมาเพื่อแสดงว่าแคลคูลัสไม่ได้อยู่ในนั้น แล้วเอ่ยถามขึ้นว่า “แล้วไหนล่ะ ซีลาแคนท์ของคุณ” ซึ่งเป็นการออกเสียงชื่อแคลคูลัสที่ผิดเพี้ยน
อ้างอิงและเชิงอรรถแก้ไข
- ↑ Reference for divergence dated on mitochondrial genome
- ↑ Erdmann, Mark V. (1999). "An Account of the First Living Coelacanth known to Scientists from Indonesian Waters". Environmental Biology of Fishes. Springer Netherlands. Volume 54 (#4): 439–443. doi:10.1023/A:1007584227315. 0378-1909 (Print) 1573-5133 (Online). สืบค้นเมื่อ 2007-05-18. Unknown parameter
|month=
ignored (help) - ↑ Piper, Ross (2007), Extraordinary Animals: An Encyclopedia of Curious and Unusual Animals, Greenwood Press.
- ↑ ฟอสซิลกรามปลาซีลาแคนท์พบในชั้นหินอายุ 410 ล้านปีมาแล้ว ถูกค้นพบใกล้ ๆ กับบูจันในวิกตอเรียกิปป์แลนด์ทางตะวันออกของออสเตรเลีย ซึ่งจนถึงปัจจุบันถือว่าเป็นปลาซีลาแคนท์ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุด ได้รับการตั้งชื่อว่า Eoactinistia foreyi ที่ได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2006 [1]
- ↑ Nelson, Joseph S. (2006). Fishes of the World. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-25031-7
- ↑ "Nintendocanth"
- ↑ "Relicanth". Retrieved on 2007-1-13.
- ↑ Cyber Coelacanth. Retrieved on 2007-1-13].
- ↑ Haller, Jacob, Interröbang Cartel MP3s, สืบค้นเมื่อ 2008-09-10
- ↑ from LoveCollecting.com Webstore Entry.Retrieved on 2009-April 26.
- ↑ "Coincanth". Retrieved on 2007-1-13.
- ↑ "Phonecanth". 2007-1-13.
- ↑ "Beercanth". Retrieved on 2007-1-13.
- ↑ Illustrators-Online.net - Olga Dugina | Andrej Dugin