พยาธิ เป็นสิ่งมีชีวิตที่ต้องอาศัยในร่างกายของสัตว์อื่น (ปรสิต)[1] ประเภทหนึ่ง

พยาธิปากขอ

การดำรงชีวิต

แก้

ดำรงชีวิตอยู่ได้โดยการแย่งและดูดซึมสารอาหารจากร่างกาย และสืบพันธุ์ในร่างกายของคนและสัตว์ บางชนิดก็ไม่ก่อความเดือดร้อนต่อร่างกายคนและสัตว์ที่อาศัยอยู่ เพียงแต่แย่งดูดซึมอาหารเท่านั้น บางชนิดก็ก่อให้เกิดพยาธิสภาพรุนแรงถึงชีวิตได้ถ้าไม่ได้รับการรักษา

กลุ่ม

แก้

พยาธิมีจำนวนกว่า 3,200 ชนิด (varieties)[2] แบ่งเป็น 3 กลุ่ม ดังนี้[3]

  1. พยาธิตัวกลม ได้แก่ พยาธิเข็มหมุด พยาธิปากขอ พยาธิไส้เดือน พยาธิแส้ม้า พยาธิตัวจี๊ด พยาธิสตรองจิลอยด์ และพยาธิเส้นด้าย จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ (Animalia) ไฟลัม (Phylum) Nematoda มี 2 ชั้น (Class) จำแนกโดย Karl Rudolphi ในปี ค.ศ. 1808
  2. พยาธิตัวแบน จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ (Animalia) ไฟลัม (Phylum) Platyhelminthes (ภาษากรีก "platy"': แบน; "helminth": หนอน) หรือหนอนตัวแบน (Flatworm) ชั้น (Class) Trematoda จำแนกโดย Karl Rudolphi ในปี ค.ศ. 1808
  3. พยาธิใบไม้ จัดอยู่ในอาณาจักรสัตว์ (Animalia) ไฟลัม (Phylum) Platyhelminthes ชั้น (Class) Cestoda

พยาธิก่อโรค

แก้

พยาธิที่ก่อให้เกิดโรคในมนุษย์ ตัวอย่างเช่น:[4]

  1. นีมาโทดา (Nematodes) จะมีลำตัวไม่แบ่งเป็นปล้อง ๆ รูปร่างทรงกระบอก หัวท้ายเรียวแหลม ตัวอย่างเช่น พยาธิไส้เดือนกลม พยาธิเส้นด้าย พยาธิปากขอ พยาธิตัวจี๊ด ชนิดที่พบผู้ป่วยในประเทศไทยมากคือ พยาธิเส้นด้าย (พยาธิเข็มหมุด หรือ Threadworm) ซึ่งผู้ป่วยรับพยาธิได้ง่ายจากการบริโภคอาหารดิบหรือปรุงสุก ๆ ดิบ ๆ จากเนื้อสัตว์และหอยชนิดต่าง ๆ นอกจากนั้นยังอาจได้รับพยาธิจากการใช้มือที่ไม่สะอาดหรือไม่ได้ล้างมือให้สะอาดหยิบอาหารรับประทาน
  2. พยาธิตัวแบน หรือ พยาธิตัวตืด (Cestodes หรือ Tapeworm) จะมีลำตัวแบน แบ่งเป็นปล้อง ๆ ตัวอย่างเช่น พยาธิตืดหมู พยาธิตืดวัว เป็นต้น ชนิดที่พบผู้ป่วยในประเทศไทยมากคือ พยาธิตืดหมูและพยาธิตืดวัว ซึ่งผู้ป่วยรับพยาธิได้ง่ายจากการบริโภคอาหารดิบหรือปรุงสุก ๆ ดิบ ๆ จากเนื้อหมูและเนื้อวัว
  3. พยาธิใบไม้ (Trematodes หรือ Fluke) จะมีลำตัวแบนไม่แบ่งเป็นปล้อง ตัวอย่างเช่น พยาธิใบไม้ในเลือด พยาธิใบไม้ในตับ ติดต่อได้ง่ายจากการบริโภคอาหารประเภทปลาและสัตว์น้ำจืด ในลักษณะดิบหรือปรุงสุก ๆ ดิบ ๆ

อ้างอิง

แก้
  1. ณัฎฐวุฒิ แก้วพิทูลย์. "ปรสิตคืออะไร สำคัญอย่างไรกับทางการแพทย์". ศูนย์วิจัยและบริการตรวจวินิจฉัยโรคติดเชื้อจากปรสิต ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มหาวิทยาลัยอุลราชธานี. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 กุมภาพันธ์ 2009. สืบค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2008.
  2. "โรคพยาธิ". คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 มกราคม 2007. สืบค้นเมื่อ 30 พฤศจิกายน 2006.
  3. แสงศุลี ธรรมไกรสรุ์, ผศ. พญ. (20 กรกฎาคม 2021). "ยาถ่ายพยาธิ จำเป็นต้องกินหรือไม่ ?". Rama Channel. งานสื่อสารองค์กร คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี.
  4. เกริกฤทธิ์ ฉายศิริกุล. "ไขข้อข้องใจเรื่อง "พยาธิ"". องค์การเภสัชกรรม. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 กุมภาพันธ์ 2007. สืบค้นเมื่อ 30 พฤศจิกายน 2006.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้
  •   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Helminths