แมงคีมยีราฟ

แมงคีมยีราฟ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Arthropoda
ชั้น:	Insecta
อันดับ:	Coleoptera
วงศ์:	Lucanidae
วงศ์ย่อย:	Lucaninae
สกุล:	Prosopocoilus
สปีชีส์:	P. giraffa
ชื่อทวินาม
	Prosopocoilus giraffa; Olivier, 1789
ชนิดย่อย
	P. g. borobudur Mizunuma et Nagai, 1991 (ชวา) ; P. g. daisukei Mizunuma et Nagai, 1991 (ฟิลิปปินส์); P. g. giraffa Olivier, 1789 (อนุทวีปอินเดียและอินโดจีน); P. g. keisukei Mizunuma et Nagai, 1991 (เกาะโฟลเร็ซและเกาะอื่นใกล้เคียง); P. g. makatai Mizunuma et Nagai, 1991 (เกาะลูซอนและเกาะมินโดโร); P. g. nilgiriensis Mizunuma et Nagai, 1991 (ศรีลังกา) ; P. g. nishikawai Mizunuma et Nagai, 1991 (เกาะแซงกรี); P. g. nishiyamai Mizunuma et Nagai, 1991 (ซูลาเวซี) ; P. g. timorensis Mizunuma et Nagai, 1991 (ติมอร์);
ชื่อพ้อง
	Chadagnathus giraffa Fabricus;

แมงคีมยีราฟ, ด้วงคีมยีราฟ หรือ ด้วงคีมหยักสองต่อ (อังกฤษ: giraffe stag beetle) เป็นแมลงปีกแข็ง ชนิดหนึ่ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Prosopocoilus giraffa จัดอยู่ในวงศ์แมงคีม (Lucanidae)

แมงคีมยีราฟจัดเป็นแมงคีมชนิดที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีจุดเด่น คือ เขี้ยวหรือขากรรไกรล่างที่ใช้เป็นอาวุธของตัวผู้ที่เรียวยาวและแลดูแข็งแรงมาก โดยอาจยาวได้ถึง 2.5-4.0 เซนติเมตร ในขณะที่ลำตัวมีความยาวทั้งหมดประมาณ 10.5 เซนติเมตรในตัวผู้ และ 7.5 เซนติเมตรในตัวเมีย ลำตัวเป็นสีน้ำตาล ดำเป็นเงามัน บริเวณตรงกลางส่วนอกของขาคู่กลาง และขาคู่หลังมีหนามข้างละ 1 อัน แต่ที่ขาคู่หลังจะมีขนาดเล็กกว่า

ที่ฐานของขากรรไกรล่างมีปุ่มขนาดใหญ่ปรากฏอยู่ข้างละ 1 อัน และมีลักษณะเด่นที่สำคัญ คือ ส่วนหัวบริเวณขอบตรงกลางด้านบนจะมีปุ่มยื่นตรงไปด้านหน้า 1 คู่ ในขณะที่ตัวเมียจะมีขนาดเล็กกว่ามาก โดยที่ขากรรไกรในตัวผู้จะมีลักษณะแตกต่างออกไปตามช่วงวัยและขนาดลำตัว ซึ่งยิ่งเจริญเติบโตมากและมีขนาดใหญ่ขึ้นเท่าใด คีมหรือขากรรไกรนั้นก็จะยาวใหญ่และมีส่วนโค้งและมีปุ่มเหมือนเขี้ยวมากขึ้นด้วย ^[1]

แมงคีมยีราฟพบกระจายพันธุ์ในป่าเบญจพรรณและป่าดิบแล้งของหลายประเทศในทวีปเอเชียจนถึงอินโดนีเซีย ในประเทศไทยพบได้ในป่าทางภาคเหนือและภาคตะวันออก (มีทั้งหมด 9 ชนิดย่อย-ดูในตาราง)^[2]

เป็นแมลงที่หากินในเวลากลางคืน โดยกินยางไม้ตามเปลือกไม้ของต้นไม้ใหญ่ในป่า ตัวผู้มีพฤติกรรมใช้ขากรรไกรที่ยาวใหญ่นั้นต่อสู้เพื่อป้องกันตัว และสู้กับตัวผู้ตัวอื่น ๆ เพื่อแย่งตัวเมียเพื่อผสมพันธุ์ หรือแม้แต่สู้กับด้วงในวงศ์ Dynastinae ที่ใช้เขาเพื่อการต่อสู้ได้ด้วยเช่นกัน^[3]

ในระยะที่เป็นตัวหนอน อายุการเป็นตัวหนอนของแมงคีมยีราฟจะแตกต่างออกไปตามเพศ ตัวผู้จะมีอายุราว 9 เดือน ขณะที่ตัวเมียมีอายุสั้นกว่าคือ 4-7 เดือน และตัวหนอนสามารถส่งเสียงขู่ผู้รุกรานได้ด้วย ด้วยการยกขาคู่หลังตั้งขึ้นให้ด้านข้างซึ่งเป็นแผ่นแข็งเสียดสีกับขาคู่กลางไปอย่างรวดเร็ว ซึ่งทำให้เกิดการสั่นจนมีเสียงพอรับรู้ได้ ^[4]

สำหรับสถานะในประเทศไทย เป็นแมลงที่หาได้ยากใกล้สูญพันธุ์ เนื่องจากการถูกจับไปเป็นสัตว์เลี้ยงและสตัฟฟ์เพื่อการสะสม และการทำลายป่าที่เป็นถิ่นที่อยู่อาศัย ทำให้แมงคีมยีราฟถูกจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 และเคยมีภาพปรากฏลงในสลากกินแบ่งรัฐบาลและแสตมป์ด้วย^[5]^[6]แต่ขณะนี้ได้มีความพยายามจากภาคเอกชนในการเพาะขยายพันธุ์ในที่เลี้ยงแล้ว^[7] ซึ่งแมงคีมยีราฟจะวางไข่ไว้ในไม้ผุเท่านั้น โดยจะไม่วางไข่ไว้ในดินเหมือนด้วงในวงศ์ Dynastinae เพราะตัวหนอนกินอาหารต่างกัน โดยจะกินไม้ผุและเห็ด ราที่ติดมากับไม้นั้นด้วย^[8]

อ้างอิง

↑ ด้วงคีมยีราฟ
↑ Family Scarabaeidae - The Breeding/Rearing of Prosopocoilus giraffa (อังกฤษ)
↑ ^[ลิงก์เสีย] “ด้วงคีมยีราฟ” นักเลงกล้ามใหญ่ตัวจริงมาแล้ว จากโอเคเนชั่น
↑ พิสุทธิ์ เอกอำนวย, คู่มือคนรักแมลง 2 การเลี้ยงด้วง (มีนาคม พ.ศ. 2552) หน้า 108 ISBN 987-974-660-832-9
↑ แสตมป์ ชุด แมลง ปีพ.ศ. 2544 ด้วงกว่างดาว ,ด้วงดินขอบทองแดง,ด้วงคีมยีราฟ,ด้วงดินปีกแผ่น
↑ ล็อตเตอรี 1 มิถุนายน 2554 ภาพแมลงขาข้อ ด้วงคีมยีราฟ (1 June 2011)
↑ "ผลการเพาะด้วงคีมยีราฟ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 2011-09-28.
↑ พิสุทธิ์ เอกอำนวย, คู่มือคนรักแมลง 2 การเลี้ยงด้วง (มีนาคม พ.ศ. 2552) หน้า 86 ISBN 987-974-660-832-9

แหล่งข้อมูลอื่น

[https://web.archive.org/web/20081014115114/http://www.moohin.com/thailand%2Dtravel%2Dtrips/2548%2D09/c08/ เก็บถาวร 2008-10-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โลกละมุน ด้วงคีมยีราฟ ฟันเฟืองที่กำลังจะหายไป บทความจากอ.ส.ท.]

[1] ด้วงคีมยีราฟ

[2] Family Scarabaeidae - The Breeding/Rearing of Prosopocoilus giraffa (อังกฤษ)

[3] [ลิงก์เสีย] “ด้วงคีมยีราฟ” นักเลงกล้ามใหญ่ตัวจริงมาแล้ว จากโอเคเนชั่น

[4] พิสุทธิ์ เอกอำนวย, คู่มือคนรักแมลง 2 การเลี้ยงด้วง (มีนาคม พ.ศ. 2552) หน้า 108 ISBN 987-974-660-832-9

[5] แสตมป์ ชุด แมลง ปีพ.ศ. 2544 ด้วงกว่างดาว ,ด้วงดินขอบทองแดง,ด้วงคีมยีราฟ,ด้วงดินปีกแผ่น

[6] ล็อตเตอรี 1 มิถุนายน 2554 ภาพแมลงขาข้อ ด้วงคีมยีราฟ (1 June 2011)

[7] "ผลการเพาะด้วงคีมยีราฟ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 2011-09-28.

[8] พิสุทธิ์ เอกอำนวย, คู่มือคนรักแมลง 2 การเลี้ยงด้วง (มีนาคม พ.ศ. 2552) หน้า 86 ISBN 987-974-660-832-9

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]