แผลเก่า (ภาพยนตร์ พ.ศ. 2520)

แผลเก่า เป็นภาพยนตร์ไทยแนวรักชีวิต ที่ออกฉายเมื่อปี พ.ศ. 2520 เป็นภาพยนตร์ฟิล์ม 70 มม.สีอีสต์แมน เสียงพากย์ในฟิล์ม กำกับโดยเชิด ทรงศรี สร้างจากนวนิยายชื่อเดียวกันของ ไม้ เมืองเดิม หรือก้าน พึ่งบุญ ณ อยุธยา นำแสดงโดยสรพงศ์ ชาตรี และนันทนา เงากระจ่าง รับบทชาวนา 2 คนในชนบทของประเทศไทย ในเรื่องราวความสัมพันธ์แสนโรแมนติกที่น่าเศร้า โปสเตอร์ของภาพยนตร์เรื่องนี้ออกแบบโดยช่วง มูลพินิจ และใช้คำโฆษณาหนังว่า "เราจักสำแดงความเป็นไทยต่อโลก" ในช่วงแรกเนื่องจากเป็นภาพยนตร์แนวย้อนยุค ในขณะที่ผู้สร้างส่วนใหญ่นิยมสร้างภาพยนตร์ร่วมสมัย จึงไม่มีตัวแทนจำหน่ายหรือสายหนังรายใดสนใจเลย แต่เมื่อออกฉายปรากฏว่าเป็นที่นิยม

แผลเก่า
นันทนา เงากระจ่าง จากภาพยนตร์เรื่อง "แผลเก่า"
กำกับ	เชิด ทรงศรี
ผู้ช่วยผู้กำกับ	ยุทธนา มุกดาสนิท
บทภาพยนตร์	รพีพร (สุวัฒน์ วรดิลก) ธม ธาตรี (เชิด ทรงศรี)
สร้างจาก	แผลเก่า โดย ไม้ เมืองเดิม
อำนวยการสร้าง	ธมจันท์ ธันยฉัตร
นักแสดงนำ	สรพงศ์ ชาตรี นันทนา เงากระจ่าง ส. อาสนจินดา สุพรรณ บูรณะพิมพ์ เศรษฐา ศิระฉายา ศรินทิพย์ ศิริวรรณ สุวิน สว่างรัตน์ กิตติ ดัสกร ชลิต เฟื่องอารมย์ กำพล อุมาแมน
กำกับภาพ	กวี เกียรตินันท์ โสภณ เจนพานิช สุทัศน์ บุรีภักดี สมชัย ลีลานุรักษ์
ดนตรีประกอบ	เสรี หวังในธรรม
บริษัทผู้สร้าง	เชิดไชยภาพยนตร์
ผู้จัดจำหน่าย	สหมงคลฟิล์ม
วันฉาย	24 ธันวาคม 2520
ความยาว	130 นาที
ประเทศ	ไทย
ภาษา	ไทย
ทำเงิน	13 ล้านบาท
ข้อมูลจาก IMDb

ภาพยนตร์เรื่องนี้เป็น 1 ในภาพยนตร์ที่ทำรายได้สูงสุดในบ็อกซ์ออฟฟิศในช่วงเวลาที่ออกฉาย โดยทำรายได้ 13 ล้านบาท ซึ่งถือเป็นสถิติในขณะนั้น และภาพยนตร์ได้รับรางวัลพระสุรัสวดี สาขาบทประพันธ์ยอดเยี่ยมและรางวัลเครื่องแต่งกายและแต่งหน้ายอดเยี่ยม รวมทั้งโล่เกียรติยศภาพยนตร์ที่เชิดชูเอกลักษณ์ไทยยอดเยี่ยมจากพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ นายกรัฐมนตรีในขณะนั้น

ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการแปลงเป็นดิจิทัลและบูรณะโดยหอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน) และออกฉายอีกครั้งในเดือนตุลาคม 2561

เนื้อเรื่อง

ในปี 2479 ที่ทุ่งบางกะปิ ขณะนั้นไม่มีอะไรนอกจากนาข้าวและหมู่บ้านเกษตรกรรมเล็ก ๆ ขวัญ (สรพงศ์) และเรียม (นันทนา) เป็นบุตรชายและบุตรสาวของผู้ใหญ่เขียน (ส.อาสนจินดา) และกำนันเรือง ที่เป็นคู่อริกันพวกเขาทั้งสองปลูกข้าวในนาพร้อมกับควายของพวกเขา เรียมไม่ชอบการเกี้ยวพาราสีของขวัญ แต่ขวัญ ชายหนุ่มร่าเริงที่ชอบร้องเพลงและเป่าขลุ่ยไม้ไผ่ก็ไม่สนใจ ขวัญสาบานต่อหน้าศาลเจ้าพ่อไทรริมฝั่งแม่น้ำว่าจะรักและซื่อสัตย์ต่อเรียมตลอดไป

กำนันเรือง (สุวิน) พ่อของเรียมไม่เห็นด้วยกับความสัมพันธ์นี้ เขาอยากให้เรียมแต่งงานกับจ้อย (เศรษฐา) ลูกชายเศรษฐีในท้องถิ่น ตาเรือง เริญ (กิตติ) พี่ชายเรียม จ้อย และคนอื่น ๆ ออกตามหาขวัญและเรียม การต่อสู้ด้วยดาบช่วงสั้น ๆ เกิดขึ้น และขวัญก็ถูกดาบฟันโดยเริญ บาดแผลที่ด้านข้างศีรษะของขวัญในที่สุดก็กลายเป็นแผลเป็นที่เห็นได้ชัดเจน ซึ่งขวัญบอกว่าเป็นเครื่องหมายแสดงความรักที่เขามีต่อเรียม

ที่บ้าน เรียมถูกล่ามโซ่ไว้ในห้องเก็บของตามคำสั่งของตาเรือง ตาเรืองจึงตัดสินใจส่งเรียมไปที่กรุงเทพฯ ซึ่งเธอถูกขายไปเป็นคนใช้ให้กับคุณนายทองคำ (สุพรรณ) เจ้าหนี้ผู้ถือโฉนดที่ดินของเรือง เมื่อคุณนายทองคำเห็นหน้าเรียมก็รู้สึกประทับใจกับความคล้ายคลึงของเรียมกับโฉมยงลูกสาวที่เสียชีวิตไปแล้ว แทนที่จะทำงานเป็นคนรับใช้ เรียมกลับกลายเป็นลูกสาวบุญธรรมของคุณนายทองคำ ซึ่งมอบเสื้อผ้าสไตล์ตะวันตกให้กับเรียมและแนะนำให้เธอรู้จักกับสังคมชั้นสูงในกรุงเทพฯ รวมถึงสมชาย (ชลิต) ลูกชายของเศรษฐีผู้มั่งคั่ง

ขวัญเริ่มหมดหวัง ผู้ใหญ่เขียนผู้เป็นพ่อจึงชวนขวัญบวชเพื่อชะล้างโชคร้าย ขวัญไปดื่มน้ำแล้วเห็นเลือดอยู่ในหม้อน้ำ จากนั้นเขาก็ทรุดตัวลงและขอโทษพ่อของเขาที่เนรคุณ และสัญญาว่าจะบวชในวันรุ่งขึ้น "ถ้ายังมีชีวิตอยู่"

หลังจากได้ยินว่า เริ่ม (ศรินทิพย์) แม่ของเธอใกล้จะตาย เรียมก็กลับมาบ้านโดยเรือของสมชาย เรียมมาเห็นแม่ตายและจัดงานศพขึ้น ขวัญมาไว้อาลัยเป็นครั้งสุดท้าย และเรียมตกลงที่จะพบเขาในวันรุ่งขึ้นตอนเที่ยงที่ศาลเจ้าพ่อไทร

วันรุ่งขึ้น ขวัญจุดไฟเผาเรือของสมชายเพื่อป้องกันไม่ให้เรียมจากไปโดยไม่ได้พบเขา ขวัญถูกสมชาย กำนันเรือง และเริญตามล่า สมชายพบขวัญและใช้ปืนพกยิงเข้าที่หน้าอก ขวัญที่บาดเจ็บสาหัสว่ายน้ำไปยังศาลเจ้าพ่อไทรก่อนที่จะฝากให้เจ้าพ่อไทรช่วยดูแลคุ้มครองพ่อและแทงตัวเองตาย เรียมจึงกระโดดลงน้ำและว่ายตามไปคว้ามีดจากมือขวัญแทงตัวเองตายพร้อมกับรักแท้ของเธอที่หน้าศาลเจ้าพ่อไทร

นักแสดง

• สรพงศ์ ชาตรี รับบท ไอ้ขวัญ
• นันทนา เงากระจ่าง รับบท เรียม
• ส. อาสนจินดา รับบท ผู้ใหญ่เขียน (พ่อขวัญ)
• สุพรรณ บูรณพิมพ์ รับบท คุณนายทองคำ
• ศรินทิพย์ ศิริวรรณ รับบท แม่เริ่ม (แม่เรียม)
• เศรษฐา ศิระฉายา รับบท จ้อย
• กิตติ ดัสกร รับบท เริญ
• สุวิน สว่างรัตน์ รับบท กำนันเรือง (พ่อเรียม)
• ชลิต เฟื่องอารมย์ รับบท สมชาย

เพลงประกอบ

รายชื่อเพลง

ลำดับ	ชื่อเพลง	เนื้อเพลง	ขับร้องโดย	ยาว
1.	"ขวัญเรียม"	พรานบูรพ์ (จวงจันทร์ จันทร์คณา)	ผ่องศรี วรนุช
2.	"สั่งเรียม"	พรานบูรพ์ (จวงจันทร์ จันทร์คณา)	ไพรวัลย์ ลูกเพชร, ผ่องศรี วรนุช
3.	"เคียงเรียม"	พรานบูรพ์ (จวงจันทร์ จันทร์คณา)	ไพรวัลย์ ลูกเพชร
4.	"แสนแสบ"	ชาลี อินทรวิจิตร	ไพรวัลย์ ลูกเพชร
5.	"ลำนำแผลเก่า"	ธม ธาตรี (เชิด ทรงศรี)	ไพรวัลย์ ลูกเพชร
6.	"เพลงเหย่อง"		ร้องหมู่
7.	"ลำนำแผลเก่า"	ธม ธาตรี (เชิด ทรงศรี)	ทนงศักดิ์ ภักดีเทวา
8.	"เคียงเรียม"	พรานบูรพ์ (จวงจันทร์ จันทร์คณา)	ทนงศักดิ์ ภักดีเทวา
9.	"วอลท์ซปลื้มจิต"	พรานบูรพ์ (จวงจันทร์ จันทร์คณา)	ประทุม ประทีปะเสน
10.	"กุหลาบเขียว"		สวลี ผกาพันธุ์

รางวัลและเกียรติคุณ

• พ.ศ. 2520 - ได้รับรางวัลพระสุรัสวดี สาขาบทประพันธ์ยอดเยี่ยมและรางวัลเครื่องแต่งกายและแต่งหน้ายอดเยี่ยมจากการประกวดในประเทศ รวมทั้งโล่เกียรติยศภาพยนตร์ที่เชิดชูเอกลักษณ์ไทยยอดเยี่ยมจากพลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ นายกรัฐมนตรีในขณะนั้น

• พ.ศ. 2524 - ได้รับรางวัลกรังด์ปรีซ์จากการประกวดภาพยนตร์ในงาน Festival des 3 Continents เมืองน็องต์ ประเทศฝรั่งเศส

• พ.ศ. 2541 - ได้รับเลือกจากหอภาพยนตร์และโทรทัศน์แห่งชาติของประเทศอังกฤษ (National Film and Television Archive) ร่วมกับนิตยสาร Sight and Sound ของสถาบันภาพยนตร์อังกฤษ (British Film Institute) และผู้กำกับภาพยนตร์และนักวิจารณ์ภาพยนตร์จากทั่วโลก ให้เป็น 1 ใน 360 ภาพยนตร์คลาสสิคของโลก โดยมีการประกาศผลเมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2544

• พ.ศ. 2548 - หอภาพยนตร์แห่งชาติ จัดตั้งโครงการ 100 ภาพยนตร์ไทยที่คนไทยควรดู ได้รับคัดเลือกให้เป็น 1 ใน 100 ภาพยนตร์ไทยที่คนไทยควรดู โดยจัดฉายวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2548 พร้อมกับภาพยนตร์เรื่องอื่นๆ ในโครงการ

• พ.ศ. 2550 - มูลนิธิหนังไทยร่วมกับหอภาพยนตร์แห่งชาติ นำผลงานภาพยนตร์ของเชิด ทรงศรี จำนวน 5 เรื่อง รวมทั้งแผลเก่า มาจัดฉายอีกครั้งในระหว่างวันที่ 21 – 30 กันยายน พ.ศ. 2550 เพื่อนำรายได้ไปจัดสร้างประติมากรรมขนาดเท่าตัวจริงของเชิด ทรงศรี เพื่อจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์ภาพยนตร์ไทย หอภาพยนตร์แห่งชาติ ศาลายา

• พ.ศ. 2554 - ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับคัดเลือกให้เป็นภาพยนตร์ไทย 1 ในจำนวน 25 เรื่องที่ได้ประกาศขึ้นทะเบียนมรดกภาพยนตร์ของชาติ โดยหอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน)

• พ.ศ. 2561 - หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน) ได้นำภาพยนตร์เรื่องนี้กลับมาฉายอีกครั้งในโครงการ "ทึ่ง....หนังโลก" ฉายในวันพฤหัสบดีที่ 20 กันยายน 2561 เวลา 20.00 น. ที่โรงภาพยนตร์สกาล่า ฉายด้วยระบบดิจิตอล DCP โดยหอภาพยนตร์ฯทำการบูรณะร่วมกับแลปฟิล์มที่ประเทศอิตาลี โดยต้นฉบับหนังดังกล่าว มาจากฟิล์มเนกาทีฟของคุณเชิดทรงศรี ซึ่งเคยมอบให้กับหอภาพยนตร์ตั้งแต่ปี 2531

ดูเพิ่ม

• แผลเก่า (ภาพยนตร์ พ.ศ. 2557)

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผลเก่า ที่อินเทอร์เน็ตมูวีเดตาเบส
• แผลเก่า ทางเว็บไซต์ ThaiFilmDb
• แผลเก่า (1977) | RAREMEAT BLOG
• แผลเก่า (2520) คิดถึงคุณเชิด บทความโดย ประวิทย์ แต่งอักษร
• แผลเก่า บูรณะใหม่ นานแค่ไหนก็ยังประทับใจอยู่เสมอ บทความโดย พุทธพงษ์ เจียมรัตตัญญู