รัฐอุตตรประเทศ
อุตตรประเทศ (ฮินดี: उत्तर प्रदेश, [ˈʊtːəɾ pɾəˈdeːʃ] ( ฟังเสียง)) เป็นรัฐในทางตอนเหนือของประเทศอินเดีย มีประชากรราวสองร้อยล้านคน ถือเป็นรัฐที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศอินเดีย เช่นเดียวกับที่เป็นเขตการปกครองระดับบนที่มีประชากรมากที่สุดในโลก[12] รัฐอุตตรประเทศก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 1 เมษายน 1937 ภายใต้ชื่อจังหวัดร่วมแห่งอัคระและอูธ (United Provinces of Agra and Oudh) ในระหว่างภายใต้อาณัติปกครองของอังกฤษ และเปลี่ยนชื่อมาเป็น "อุตตรประเทศ" ในปี 1950 โดยมีอักษรย่อ ยูพี (UP) รัฐแบ่งมณฑลการปกครองออกเป็น 18 มณฑล และ 75 อำเภอ โดยมีเมืองหลวงคือลักเนา เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2000 รัฐใหม่ชื่อว่ารัฐอุตตรขัณฑ์ แยกตัวออกจากภูมิภาคเชิงเขาหิมาลัยของรัฐอุตตรประเทศ ทั้งแม่น้ำคงคาและแม่น้ำยมุนา มาบรรจบกันที่เมืองอลาหาบาด ภาษาฮินดีเป็นภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดในรัฐและเป็นภาษาราชการประจำรัฐควบคู่ไปกับภาษาอูรดู
รัฐอุตตรประเทศ | |
---|---|
ที่มาของชื่อ: อุตตร (เหนือ) กับ ประเทศ (ดินแดน) | |
ที่ตั้งของรัฐอุตตรประเทศในประเทศอินเดีย | |
พิกัด: 26°51′N 80°55′E / 26.85°N 80.91°E | |
ประเทศ | อินเดีย |
ได้รับสถานะเป็นรัฐ | 24 มกราคม 1950[1] |
เมืองหลวง | ลัคเนา |
อำเภอ | 75 อำเภอ[2][3] |
การปกครอง | |
• ประเภท | ระบบสองสภา สภานิติบัญญัติ 100 สมัชชานิติบัญญัติ 403 +1 ชาวอินเดียเชื้อสายอังกฤษ (Anglo Indian) อาจเสนอชื่อได้โดย Governor ราชยสภา 31 โลกสภา 80 |
• องค์กร | รัฐบาลรัฐอุตตรประเทศ |
• ราชยปาล | อานันทเพน ปเฏล (Anandiben Patel)[4][5] |
• มุขมนตรี | โยคีอาทิตยนาถ (Yogi Adityanath) (พรรค BJP) |
• รองมุขมนตรี | เกษว ประสัท เมารยะ (Keshav Prasad Maurya) (พรรค BJP) ทิเนษ ศรม (Dinesh Sharma) (พรรค BJP) |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 243,290 ตร.กม. (93,930 ตร.ไมล์) |
อันดับพื้นที่ | ที่ 4 |
ประชากร | |
• ทั้งหมด | 199,812,341 คน |
• อันดับ | ที่ 1 |
• ความหนาแน่น | 820 คน/ตร.กม. (2,100 คน/ตร.ไมล์) |
เดมะนิม | ชาวอุตตรประเทศี (Uttar Pradeshi) |
จีดีพี (2019–20)[8] | |
• รวม | 17.94 ล้านล้านรูปีอินเดีย |
• ต่อประชากร | 70,418 รูปีอินเดีย |
ภาษา[9] | |
• ภาษาราชการ | ภาษาฮินดี |
• ภาษาราชการเพิ่มเติม | ภาษาอูรดู |
เขตเวลา | UTC+05:30 (IST) |
UN/LOCODE | IN-UP |
ทะเบียนพาหนะ | UP XX—XXXX |
เอชเอไอ (2018) | 0.596[10] Medium · ที่ 35 |
การรู้หนังสือ (2011) | 67.68%[11] |
อัตราส่วนเพศ (2011) | 912 ♀/1000 ♂[11] |
เว็บไซต์ | up |
อาณาเขตของรัฐอุตตรประเทศติดต่อกับรัฐราชสถานทางตะวันตก, รัฐหรยาณา รัฐหิมาจัลประเทศ และเดลีทางตะวันตกเฉียงเหนือ, รัฐอุตตราขัณฑ์และประเทศเนปาลทางเหนือ, รัฐพิหารทางตะวันออก, รัฐมัธยประเทศทางใต้ และติดกับรัฐฌารขัณฑ์กับรัฐฉัตตีสครห์ไปทางตะวันออกเฉียงใต้ ครอบคลุมพื้นที่ 243,290 ตารางกิโลเมตร (93,933 ตารางไมล์), หรือ 7.34% ของประเทศอินเดีย นับเป็นรัฐที่มีพื้นที่เป็นอันดับที่สี่ของประเทศ เกษตรกรรมและธุรกิจบริการเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจของรัฐ ภาคบริการเช่นการท่องเที่ยว อุตสาหกรรมโรงแรม อสังหาริมทรัพย์ ประกันชีวิต และบริการปรึกษาทางการเงิน รัฐอุตตรประเทศมีจีดีพีอยู่ที่ 17.94 ล้านล้านรูปีอินเดีย หรือ 70,000 รูปีอินเดียต่อประชากร คิดเป็นอันดับที่ห้าของประเทศ[8] เอชดีไอของรัฐอยู่ที่อันดับที่ 35 ของประเทศ[10]
การแบ่งเขตการปกครอง
แก้รัฐอุตตรประเทศแบ่งออกเป็น 75 อำเภอ ภายใต้ 18 มณฑล (divisions)[13] ดังนี้
- สหรนปุระ (Saharanpur)
- โมราดาบาด (Moradabad)
- พะเรอิลลี (Bareilly)
- ลัคเนา
- เทวีปตัน (Devipatan)
- พัสตี (Basti)
- โครขปุระ (Gorakhpur)
- มีรุต (Meerut)
- อาลีครห์ (Aligarh)
- อัคระ
- กานปุระ
- ไฟซาลาบาด (Faizabad)
- อะซามครห์ (Azamgarh)
- ฌันสี (Jhansi)
- จิตรกูท (Chitrakoot)
- อลาหาบาด (Allahabad)
- พาราณสี
- มีรซาปุระ (Mirzapur)
รายชื่อมณฑลเรียงตามจำนวนประชากรในปี 2011[14]
อันดับ (ในประเทศอินเดีย) | อำเภอ | ประชากร | อัตราการเติบโต (%) | อัตราส่วนผู้หญิงต่อผู้ชาย 1000 คน | อัตราการรู้หนังสือ (%) |
---|---|---|---|---|---|
13 | อลาหาบาด | 5,954,391 | 20.63 | 901 | 72.32 |
26 | โมราดาบาด (Moradabad) | 4,772,006 | 25.22 | 906 | 56.77 |
27 | ฆาซีบาด (Ghaziabad) | 4,681,645 | 42.27 | 881 | 78.07 |
30 | อะซามครห์ (Azamgarh) | 4,613,913 | 17.11 | 1019 | 70.93 |
31 | ลัคเนา | 4,589,838 | 25.82 | 917 | 77.29 |
32 | กานปุรนคร | 4,581,268 | 9.92 | 862 | 79.65 |
50 | พะเรอิลลี (Bareilly) | 4,448,359 | 22.93% | 887 | 58.5 |
เมืองที่มีประชากรเกินหนึ่งล้านคนในรัฐอุตตรประเทศ (ข้อมูลปี 2011) | |||
---|---|---|---|
เมือง | ประชากร | เมือง | ประชากร |
ลัคเนา | 2,817,105 | กานปุระ | 2,767,348 |
ฆาซีอาบาด (Ghaziabad) | 2,358,525 | อัคระ | 1,585,704 |
อลาหาบาด | 1,540,544 | มีรุต (Meerut) | 1,424,908 |
พาราณสี | 1,201,815 |
อ้างอิง
แก้- ↑ "United Province, UP was notified in Union gazette on January 24, 1950". The New Indian Express. 2 May 2017. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 May 2017. สืบค้นเมื่อ 4 May 2017.
- ↑ "Uttar Pradesh District". up.gov.in. Government of Uttar Pradesh. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 April 2017. สืบค้นเมื่อ 12 April 2017.
- ↑ "List of districts in Uttar Pradesh". archive.india.gov.in. Government of India. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 เมษายน 2017. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2017.
- ↑ PTI (20 July 2019). "Anandiben Patel made UP governor, Lal ji Tandon to replace her in Madhya Pradesh". India Today (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 20 July 2019.
- ↑ "The Governor of Uttar Pradesh". uplegisassembly.gov.in. Uttar Pradesh Legislative Assembly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 พฤษภาคม 2017. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2017.
- ↑ "Social Demography" (PDF). Government of Uttar Pradesh. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 29 June 2017. สืบค้นเมื่อ 30 August 2017.
- ↑ "Statistics of Uttar Pradesh". up.gov.in. Government of Uttar Pradesh. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 April 2017. สืบค้นเมื่อ 12 April 2017.
- ↑ 8.0 8.1 "MOSPI Net State Domestic Product, Ministry of Statistics and Programme Implementation, Government of India". สืบค้นเมื่อ 7 April 2020.
{{cite web}}
: CS1 maint: url-status (ลิงก์) - ↑ "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015)" (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India. pp. 49–53. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 15 พฤศจิกายน 2016. สืบค้นเมื่อ 16 กุมภาพันธ์ 2016.
- ↑ 10.0 10.1 "Sub-national HDI – Area Database". Global Data Lab. Institute for Management Research, Radboud University. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 September 2018. สืบค้นเมื่อ 25 September 2018.
- ↑ 11.0 11.1 "Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)" (PDF). planningcommission.gov.in. Planning Commission, Government of India. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 27 January 2018. สืบค้นเมื่อ 3 October 2018.
- ↑ Kopf, Dan; Varathan, Preeti (11 October 2017). "If Uttar Pradesh were a country". Quartz India (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 20 May 2019.
- ↑ "State division of Uttar Pradesh". Government of India. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 May 2012. สืบค้นเมื่อ 22 July 2012.
- ↑ "Indian Districts by population". 2011 Census of India. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 June 2011. สืบค้นเมื่อ 5 October 2012.