อำเภอนาเชือก

นาเชือก เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดมหาสารคาม มีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับ 5 และมีประชากรมากเป็นอันดับ 8 ของจังหวัด

อำเภอนาเชือก
อำเภอ
คำขวัญ: ปลาบู่เนื้อหวาน ถิ่นฐานปูทูลกระหม่อม งามพร้อมผ้าไหม น้ำใสห้วยค้อ
พิกัดภูมิศาสตร์: 15°48′0″N 103°1′54″E
อักษรไทย	อำเภอนาเชือก
อักษรโรมัน	Amphoe Na Chueak
จังหวัด	มหาสารคาม
พื้นที่
• ทั้งหมด	528.198 ตร.กม. (203.938 ตร.ไมล์)
ประชากร (2561)
• ทั้งหมด	61,140
• ความหนาแน่น	115.75 คน/ตร.กม. (299.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	44170
รหัสภูมิศาสตร์	4407
ที่อยู่ ที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอนาเชือก ถนนบรบือ-พยัคฆภูมิพิสัย ตำบลนาเชือก อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม 44170
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

เมื่อประมาณปี พ.ศ. ๒๔๔๗ มีครอบครัวประมาณ ๙

ครอบครัว ได้อพยพจากอำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด มาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่บ้านกุดรังปัจจุบันนี้ โดยให้ชื่อบ้าน

ตัวเองว่า “บ้านลิงส่อง” เหตุที่เรียกชื่อเช่นนั้น เพราะบริเวณที่สร้างบ้านเรือน เป็นปุาทึบประกอบด้วยไม้ใหญ่

น้อยนานาชนิด มีสัตว์ป่าอยู่อาศัยเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะลิง เวลาคนผ่านไปมาจะพบแต่ลิงคอยส่องดู (ส่อง

เป็นภาษาอีสาน หมายถึง แอบดู , มองดู) จึงเรียกชื่อบ้านนี้ว่า “บ้านลิงส่อง” ซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับกุด (กุด เป็น

ภาษาอีสาน หมายถึง หนองน้ าหรือ แอ่งน้ า) ที่มีความลึก น้ำใส มีปลาชุมมาก บริเวณรอบกุดประกอบไป

ด้วยต้นรัง จึงเรียกว่า “กุดรัง” และได้เปลี่ยนชื่อบ้านลิงส่อง เป็นบ้านกุดรังตามไปด้วย (พิชัย นันทะแสน , สุ

รพล ประทุมสา , ประวัติหมู่บ้านของเรา:๒๕๒๘) ต่อมาได้มีครอบครัวอพยพมาจากอำเภอห้วยแถลง , อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา , จากอำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด และจากจังหวัดอุบลราชธานี เข้ามาตั้งถิ่น

ฐานอยู่ในละแวกนี้ ทั้งในเขตปกครองของอำเภอบรบือ,อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย , ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบ

อาชีพเกษตรกรรม ทำนา ทำไร่ เลี้ยงสัตว์ เช่น วัว ควาย หมู เป็ด ไก่ มีการแลกเปลี่ยนสินค้าและทำการ

ค้าขายเล็กๆน้อยๆ ซึ่งเป็นการดำเนินชีวิตแบบพออยู่พอกิน อยู่อย่างเรียบง่าย ยึดถือขนบธรรมเนียมประเพณี

ของชาวอีสานแต่โบราณ และนับถือพระพุทธศาสนาเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต

เนื่องจากท้องที่ตำบลนาเชือก อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย และท้องที่ตำบลเขวาไร่และตำบล เลิง

แฝก อำเภอบรบือ มีประชาชนอพยพเข้ามาอยู่หนาแน่น และอยู่ห่างไกลจากที่ว่าการอำเภอแต่ละแห่ง

ประชาชนได้รับความลำบากในการเดินทางไปติดต่อราชการ ด้วยเหตุดังกล่าวนี้ ต่อมาเมื่อวันที่ ๒ เมษายน

2482 ประชาชนในท้องที่ตำบลนาเชือก โดยการนำของนายประกิจ ปะวะโก สมาชิกสภาจังหวัดมหาสารคาม

ซึ่งมีภูมิลำเนาอยู่บ้านโคกกลม ตำบลนาเชือก ได้ยื่นคำร้องต่อนายอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย และนำเรื่องนี้ เสนอ

ต่อที่ประชุมสภาจังหวัดมหาสารคาม เพื่อขอให้ทางราชการจัดตั้งกิ่งอำเภอขึ้นในท้องที่ตำบลนาเชือก สภา

จังหวัดรับหลักการ และจังหวัดได้สั่งให้นายอำเภอพยัคฆภูมิพิสัยและนายอำเภอบรบือ จัดการสำรวจสถิติต่างๆ

เสนอกระทรวงมหาดไทย เพื่อประกอบในการจัดตั้งกิ่งอำเภอขึ้น เนื่องจากเหตุผลบางประการของ

กระทรวงมหาดไทยเรื่องนี้ จึงได้สะดุดหยุดลง แต่ประชาชนก็ยังมีความต้องการและเรียกร้องให้มีการจัดตั้งกิ่ง

อำเภอตามความต้องการเรื่อยมา

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๖ จังหวัดได้สั่งให้นายอำเภอบรบือและนายอำเภอพยัคฆภูมิพิสัยร่วม

ทำการสำรวจพื้นที่ ที่ควรจัดตั้งที่ว่าการกิ่งอำเภอขึ้นในท้องที่ตำบลนาเชือก การสำรวจได้ทำการสำรวจหลาย

แห่งในที่สุดตกลงเลือกเอาพื้นที่โคก (สถานที่ตั้งที่ว่าการอำเภอ ในปัจจุบัน) ที่อยู่ระหว่างบ้านนาเชือกกับบ้าน

กุดรัง เป็นสถานที่ตั้งที่ว่าการกิ่งอำเภอ เพราะเป็นทำเลที่เหมาะสมเกี่ยวกับการระวางและขยายผังเมือง ตลอด

ทั้งเหตุในทางเศรษฐกิจในอนาคตด้วย

เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๐ กระทรวงมหาดไทยได้จัดสรรงบประมาณในการก่อสร้างที่ว่าการกิ่งอำเภอ

นาเชือก แต่การดำเนินการก่อสร้างยังไม่แล้วเสร็จถูกผู้รับเหมาบอกเลิกสัญญา ต่อมาในปี พ.ศ.๒๕๐๑

กระทรวงมหาดไทย ได้จัดสรรงบประมาณให้ดำเนินการก่อสร้างที่ว่าการกิ่งอำเภอนาเชือกจนแล้วเสร็จ

โดยทางจังหวัดได้มอบหมายให้ นายเวศ สุริโย นายอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย การปราบพื้นที่ ถางปุา ขุดตอ

ได้รับความร่วมมือจากประชาชนโดยไม่คิดค่าตอบแทนแต่อย่างใด

การดำเนินการก่อสร้างที่ว่าการกิ่งอำเภอนาเชือกได้สร้างเสร็จเรียบร้อยในปี พ.ศ. ๒๕๐๑ แต่

ทางราชการยังไม่ประกาศจัดตั้งกิ่งอำเภอ ต่อมาทางราชการได้โอนท้องที่หมู่บ้าน ตำบลนาภู บางหมู่บ้านมา

ขึ้นกับตำบลนาเชือก และโอนตำบลนาเชือกขึ้นกับอำเภอบรบือ และโอนบางหมู่บ้านของตำบลนาดูนและตำบล

นาข่า อำเภอวาปีปทุมมาขึ้นกับตำบลเขวาไร่ อำเภอบรบือ เมื่อเดือนเมษายน ๒๕๐๓ กระทรวงมหาดไทยได้

ประกาศยกฐานะตำบลนาเชือกขึ้นเป็นกิ่งอำเภอเรียกว่า “กิ่งอำเภอนาเชือก” อยู่ในความปกครองของ

อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม มีตำบลอยู่ในเขตปกครอง ๒ ตำบล คือ ตำบลนาเชือก และตำบลเขวาไร่

มีหมู่บ้าน ๗๗ หมู่บ้าน

ปี พ.ศ. ๒๕๐๖ รัฐบาลได้มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะกิ่งอำเภอนาเชือกขึ้นเป็นอำเภอ

นาเชือกขณะนั้น มีเขตปกครอง ๕ ตำบล คือ ตำบลนาเชือก , ตำบลเขวาไร่, ตำบลปอพาน ตำบลสำโรง และ

ตำบลหนองโพธิ์

ปี พ.ศ. ๒๕๑๓ ได้มีการเปลี่ยนแปลงและตั้งตำบลเพิ่มอีก ๓ ตำบล คือ ตำบลหนองเม็ก,

ตำบลหนองเรือ และตำบลหนองกุง

ปี พ.ศ. ๒๕๑๙ แยกตำบลสำโรง ออกเป็น ตำบลหนองแดง และเมื่อปีพ.ศ. ๒๕๓๕ ได้โอน

บ้านป่าตอง บ้านตำแย บ้านหนองงู บ้านโนนยาง บ้านปลาขาว บ้านโนนสูง บ้านท่าศิลา จากตำบลหนองโพธิ์

และโอนบ้านโนนสวัสดิ์ บ้านกระต่าย บ้านโคกมน บ้านโนนทอง และบ้านร้านหญ้า จากตำบลหนองกุงตั้งเป็น

ตำบลสันป่าตอง รวมเป็น ๑๐ ตำบล

-ที่มา แผนพัฒนาอำเภอ ฉบับทบทวน ปี2561 อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม บทนำ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอนาเชือกมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอกุดรังและอำเภอบรบือ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอวาปีปทุมและอำเภอนาดูน
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอยางสีสุราช และอำเภอนาโพธิ์ (จังหวัดบุรีรัมย์)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอนาโพธิ์ (จังหวัดบุรีรัมย์) อำเภอหนองสองห้อง และอำเภอเปือยน้อย (จังหวัดขอนแก่น)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอนาเชือกแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 10 ตำบล 145 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

นาเชือก

(Na Chueak)

18 หมู่บ้าน

6.

ปอพาน

(Po Phan)

16 หมู่บ้าน

2.

สำโรง

(Samrong)

15 หมู่บ้าน

7.

หนองเม็ก

(Nong Mek)

20 หมู่บ้าน

3.

หนองแดง

(Nong Daeng)

10 หมู่บ้าน

8.

หนองเรือ

(Nong Ruea)

13 หมู่บ้าน

4.

เขวาไร่

(Khwao Rai)

19 หมู่บ้าน

9.

หนองกุง

(Nong Kung)

11 หมู่บ้าน

5.

หนองโพธิ์

(Nong Pho)

11 หมู่บ้าน

10.

สันป่าตอง

(San Pa Tong)

12 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอนาเชือกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลนาเชือก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลนาเชือกและตำบลเขวาไร่
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาเชือก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาเชือก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนาเชือก)
• องค์การบริหารส่วนตำบลสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำโรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแดงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขวาไร่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขวาไร่ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนาเชือก)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองโพธิ์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปอพาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปอพานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเม็ก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเม็กทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเรือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเรือกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกุงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสันป่าตอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันป่าตองทั้งตำบล

ประเพณีและวัฒนธรรม

วัฒนธรรม

ประชาชนส่วนใหญ่ในอำเภอนาเชือกดำเนินชีวิตตามแบบดั้งเดิม และรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่น มีหัตถกรรมพื้นบ้าน เครื่องจักสาน การทอผ้าฝ้ายและผ้าไหมที่มีสีสันเฉพาะตัว

ศิลปกรรมที่สำคัญ

• โบสถ์วัดเหล่าค้อ ตั้งอยู่ที่บ้านเหล่าค้อ ตำบลปอพาน โบสถ์วัดเหล่าค้อเป็นศิลปกรรมแบบพม่า สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2526 มีลวดลายที่เป็นปริศนาธรรม
• โบสถ์วัดหนองเลา ตั้งอยู่ที่วัดหนองเลา ตำบลหนองเม็ก สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2435 เป็นศิลปกรรมที่เก่าแก่ ที่มีลักษณะพิเศษ คือ มีประตูด้านเดียวและประตูอยู่ทางด้านทิศตะวันตก ไม่มีหน้าต่าง

ประเพณี

ชุมชนชาวอีสานในอำเภอนาเชือกมีชีวิตความเป็นอยู่และขนบธรรมเนียมประเพณีตามแบบของชาวอีสานโดยทั่วไป ยึดถือปฏิบัติตามธรรมเนียมในฮีตสิบสองคองสิบสี่มาแต่โบราณ ประเพณีวัฒนธรรมที่เห็นเด่นชัด ได้แก่ บุญคูณลาน บุญข้าวจี่ บุญมหาชาติ บุญสงกรานต์ บุญบั้งไฟ บุญเข้าพรรษา ออกพรรษา บุญกฐิน ประเพณีลอยกระทง เป็นต้น

สถานศึกษา

โรงเรียนในเขตเทศบาล

• โรงเรียนนาเชือกพิทยาสรรค์
• เทศบาลนาเชือก

สถานที่สำคัญทางธรรมชาติ

• อ่างเก็บน้ำห้วยค้อ
• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดูนลำพัน

ธนาคาร

• ธนาคารกรุงไทย สาขานาเชือก
• ธนาคารออมสิน สาขานาเชือก
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขานาเชือก

ทั่วไป

• โรงพยาบาลนาเชือก
• ตลาดสดเทศบาลตำบลนาเชือก

การคมนาคม

• ระหว่างจังหวัด การเดินทางจากอำเภอนาเชือกสู่กรุงเทพฯ จะมีรถโดยสารประจำทางเส้นทาง กรุงเทพฯ-นาเชือก ของ บริษัท ขนส่ง จำกัด(บขส) ให้บริการ
• ภายในจังหวัด การเดินทางจากอำเภอนาเชือกไปในเมือง สามารถขึ้นรถโดยสารประจำทาง สายมหาสารคาม-พยัคฆภูมิพิสัย
• ภายในอำเภอ จะมีรถสามล้อให้บริการภายในตัวอำเภอ และมอเตอร์ไซค์รับจ้างบางแห่ง

บุคคลที่มีชื่อเสียง

• เดือนเพ็ญ อำนวยพร นักร้อง หมอลำ