ท่านผู้หญิง ในอดีตใช้เป็นคำนำหน้าชื่อภรรยาเอกของเจ้าพระยา ปัจจุบันเป็นคำนำหน้าชื่อสตรีสามัญชนทุกคนที่ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายใน ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) และชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) ถือเป็นเกียรติที่พระมหากษัตริย์ไทยพระราชทานแก่สตรีผู้นั้นเป็นกรณีพิเศษ มิได้ขอพระราชทานโดยรัฐบาล

ประวัติ

แก้

การใช้คำนำหน้าชื่อสตรีในอดีตนั้นมีการระบุเกี่ยวพันกับบรรดาศักดิ์ของสามีที่ได้รับพระราชทานจากพระมหากษัตริย์ แม้ปัจจุบันจะไม่มีการขอพระราชทานบรรดาศักดิ์ให้ข้าราชการแล้ว แต่สตรีผู้ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ก็ยังสมควรได้รับคำยกย่องอยู่ โดยอนุโลมไม่ต้องยึดถือบรรดาศักดิ์ของสามีเป็นเกณฑ์[1]

สตรีสามัญชนที่สมรสหรือเคยสมรส หากได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าตั้งแต่ชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษถึงปฐมจุลจอมเกล้า มีคำนำหน้าชื่อว่า "ท่านผู้หญิง" ยกเว้นพระบรมวงศานุวงศ์ฝ่ายในและสตรีที่เป็นหม่อมห้ามพระราชวงศ์ หากได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าชั้นใดก็ตาม ไม่ต้องเปลี่ยนคำนำหน้าพระนามหรือชื่อ[2] ส่วนสตรีสามัญชนที่มิได้สมรส หากได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าชั้นใดก็ตาม ก็จะมีคำหน้านามว่า "คุณ"[3]

ต่อมาในวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2565 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สตรีทุกคนที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้าและชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ ใช้คำนำหน้าชื่อว่า "ท่านผู้หญิง" ทั้งหมด แม้ไม่เคยสมรส[4]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าเป็นเครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2416 เนื่องในโอกาสฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ครบ 90 ปี ให้ใช้แพรแถบสีชมพูอันเป็นสีของวันอังคาร ซึ่งเป็นวันพระราชสมภพ โดยเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายใน ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า มีจำนวน 20 สำรับ และทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ มีจำนวน 100 ดวง ดังนั้น จำนวนท่านผู้หญิงจึงมีจำนวนไม่เกิน 120 คน

ท่านผู้หญิงที่ยังมีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน

แก้

ท่านผู้หญิงที่ยังมีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน (เรียงลำดับตามปีที่ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์)

ปีที่ได้รับ ชื่อ อ้างอิง
พ.ศ. 2521 ท่านผู้หญิงกุณฑี ไกรฤกษ์ [5]
ท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
พ.ศ. 2525 หม่อมราชวงศ์บุษบา สธนพงศ์ (หม่อมราชวงศ์บุษบา กิติยากร) [6]
พ.ศ. 2528 ท่านผู้หญิงสมสุข ศรีวิสารวาจา [7]
พ.ศ. 2529 ท่านผู้หญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม [8]
พ.ศ. 2532 ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร (หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล) [9]
พ.ศ. 2533 ท่านผู้หญิงเพ็ญศรี วัชโรทัย (หม่อมหลวงเพ็ญศรี ศรีธวัช) [10]
พ.ศ. 2534 หม่อมราชวงศ์ฉัตรแก้ว นันทาภิวัฒน์ (หม่อมราชวงศ์ฉัตรแก้ว ดิศกุล) [11]
หม่อมราชวงศ์นราวดี ชัยเฉนียน (หม่อมหลวงนราวดี ทวีวงศ์)
ท่านผู้หญิงเพ็ชรา เตชะกัมพุช
ท่านผู้หญิงอังกาบ บุณยัษฐิติ
ท่านผู้หญิงวิระยา ชวกุล
ท่านผู้หญิงวรุณยุพา สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
ท่านผู้หญิงวรรณพิมล สรเทศน์ [12]
พ.ศ. 2535 ท่านผู้หญิงสุนามัน ประนิช [13]
ท่านผู้หญิงมณฑินี มงคลนาวิน
พ.ศ. 2539 ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ [14]
ท่านผู้หญิงอรนุช อิศรางกูร ณ อยุธยา
ท่านผู้หญิงอรสา ล่ำซำ
พ.ศ. 2540 ท่านผู้หญิงลดาวัลย์ สมันตรัฐ [15]
ท่านผู้หญิงวิลาวัณย์ วีรานุวัตติ์
พ.ศ. 2541 ท่านผู้หญิงวราพร ปราโมช ณ อยุธยา [16]
ท่านผู้หญิงธิดา เศวตศิลา
หม่อมราชวงศ์บุตรี วีระไวทยะ (หม่อมราชวงศ์บุตรี กฤดากร)
ท่านผู้หญิงวรามาส สุนทรภัค
ท่านผู้หญิงพรรณวดี จุฑารัตนกุล
ท่านผู้หญิงภรณี มหานนท์
ท่านผู้หญิงสุภรภ์เพ็ญ หลวงเทพนิมิต
พ.ศ. 2542 หม่อมราชวงศ์จีริกัญญา โชติกเสถียร (หม่อมราชวงศ์จีริกัญญา กิติยากร) [17]
ท่านผู้หญิงรวิจิตร์ สุวรรณบุบผา (หม่อมราชวงศ์รวิจิตร์ วรวรรณ)
พ.ศ. 2543 ท่านผู้หญิงวงศ์พรรณ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา [18]
ท่านผู้หญิงอินทิรา พลธร
ท่านผู้หญิงนภกานต์ สุวรรณจินดา (หม่อมราชวงศ์นภกานต์ สวัสดิวัตน์)
ท่านผู้หญิงสารภี มิ่งเมือง (หม่อมหลวงสารภี สนิทวงศ์)
พ.ศ. 2544 ท่านผู้หญิงถวิกา สารสิน [19]
ท่านผู้หญิงจันทิมา พึ่งบารมี
ท่านผู้หญิงเพ็ญศรี ภู่ตระกูล
พ.ศ. 2546 หม่อมราชวงศ์สุจิตคุณ สารสิน (หม่อมราชวงศ์สุจิตคุณ กิติยากร) [20]
ท่านผู้หญิงวิวรรณ เศรษฐบุตร (หม่อมราชวงศ์วิวรรณ วรวรรณ)
หม่อมราชวงศ์ศรี ลิมปิชาติ (หม่อมราชวงศ์ศรี โสณกุล)
หม่อมราชวงศ์เหมือนจิต ภิรมย์ภักดี (หม่อมราชวงศ์เหมือนจิต ประวิตร)
ท่านผู้หญิงกอบกุล อุบลเดชประชารักษ์
พ.ศ. 2547 ท่านผู้หญิงปรียา เกษมสันต์ ณ อยุธยา [21]
ท่านผู้หญิงสุธาวัลย์ เสถียรไทย
ท่านผู้หญิงอารียา มาลากุล ณ อยุธยา
ท่านผู้หญิงศรีรัศมิ์ สุวะดี [22]
พ.ศ. 2548 ท่านผู้หญิงสุวรรณี พัฒน์พงศ์พานิช [23]
พ.ศ. 2550 ท่านผู้หญิงจิตรวดี จุลานนท์ [24]
ท่านผู้หญิงภรณี ล่ำซำ
พ.ศ. 2562 ท่านผู้หญิงพลอยไพลิน เจนเซน [25]
ท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน
ท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ (เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี) [26]
ท่านผู้หญิงระกา นาคะชาต [27]
ท่านผู้หญิงจำลอง แววพานิช

ดูเพิ่ม

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. หนังสือเวียนที่กล่าวถึงการใช้คำนำนามสตรีที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2010-01-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จาก สำนักเลขธิการคณะรัฐมนตรี ดูฉบับพิมพ์เผยแพร่ทั่วไปได้ใน สตรีสาร ปีที่ 15 ฉบับที่ 333 (พฤษภาคม 2504), น. 113.
  2. หอจดหมายเหตุแห่งชาติ (หจช.), เอกสารสำนักงานเลขานุการกรม กรมศิลปากร กระทรวงศึกษาธิการ ศธ.0701.9/897 การใช้คำนำนามสตรี (พ.ศ. 2505)
  3. "สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-04-29. สืบค้นเมื่อ 2023-02-16.
  4. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ การใช้คำนำหน้านามสตรีผู้ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า เก็บถาวร 2023-02-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน 4 มีนาคม 2565, เล่ม 139 ตอนพิเศษ 53 ง หน้า 1.
  5. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 95, ตอน 51 ง ฉบับพิเศษ, 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2521, หน้า 7
  6. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 99, ตอน 76 ง ฉบับพิเศษ, 3 มิถุนายน พ.ศ. 2525, หน้า 16
  7. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 102, ตอน 60 ง ฉบับพิเศษ, 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2528, หน้า 18
  8. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ วันที่ 5 พฤษภาคม 2529, เล่ม 103, ตอน 82 ง ฉบับพิเศษ, 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2529, หน้า 1
  9. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ในวโรกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล 5 พฤษภาคม 2532, เล่ม 106, ตอน 73 ก ฉบับพิเศษ, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2532, หน้า 1
  10. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า, เล่ม 107, ตอน 74 ง ฉบับพิเศษ, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2533, หน้า 1
  11. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 108, ตอน 78 ง ฉบับพิเศษ, 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2534, หน้า 1
  12. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ (จุลจอมเกล้า ฝ่ายใน (เพิ่มเติม) ในวโรกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล 5 พฤษภาคม 2534) เก็บถาวร 2014-04-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 108, ตอน 81 ง ฉบับพิเศษ, 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2534, หน้า 1
  13. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 109, ตอน 59 ง ฉบับพิเศษ, 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2535, หน้า 1
  14. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ (เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ในวโรกาสฉัตรมงคล) เก็บถาวร 2014-01-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 113, ตอน 7 ข, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2539, หน้า 1
  15. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ (เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ในวโรกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล 5 พฤษภาคม 2540), เล่ม 114, ตอน 11 ข, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2540, หน้า 1
  16. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ (เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ในวโรกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล วันที่ 5 พฤษภาคม 2541), เล่ม 115, ตอน 8 ข, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2541, หน้า 1
  17. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ (เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ในวโรกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล วันที่ 5 พฤษภาคม 2542), เล่ม 116, ตอน 8 ข, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2542, หน้า 1
  18. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ในวโรกาสวันพระราชพิธีฉัตรมงคล วันที่ 5 พฤษภาคม 2543, เล่ม 117, ตอน 9 ข, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2543, หน้า 1
  19. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า เก็บถาวร 2021-04-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 118, ตอน 8 ข ฉบับทะเบียนฐานันดร, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2544, หน้า 1
  20. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ในวโรกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล 5 พฤษภาคม 2546 เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 120, ตอน 9 ข ฉบับทะเบียนฐานันดร, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2546, หน้า 1
  21. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ในวโรกาสพระราชพิธีวันฉัตรมงคล จำนวน 82 ราย เก็บถาวร 2011-11-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 121, ตอน 9 ข ฉบับทะเบียนฐานันดร, 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2547, หน้า 1
  22. ราชกิจจานุเบกษา, การพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์สำหรับตระกูลจุลจอมเกล้า และถวายบังคมพระบรมรูป เนื่องในวันคล้ายกับวันพระบรมราชาภิเษกครั้งหลัง ตามสุริยตคติ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 16, ตอน 34, 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442, หน้า 498
  23. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า เนื่องในวโรกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล วันที่ 5 พฤษภาคม 2548 จำนวน 70 ราย เก็บถาวร 2021-02-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 122, ตอน 6 ข ฉบับทะเบียนฐานันดร, 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2548, หน้า 1
  24. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า (เนื่องในโอกาสพระราชพิธีฉัตรมงคล วันที่ 5 พฤษภาคม 2550 จำนวน 122 ราย) เก็บถาวร 2008-12-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 124, ตอน 6 ข, 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2550, หน้า 1
  25. ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายในและเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม 136, ตอน 16 ข, 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2562, หน้า 1
  26. ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าและเหรียญรัตนาภรณ์ เก็บถาวร 2019-05-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 136, ตอน 17 ข, 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2562, หน้า 1
  27. "พระบรมราชโองการ ประกาศ เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายใน และเหรียญรัตนาภรณ์ (คุณระกา นาคะชาต, คุณจำลอง แววพานิช)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (22ข): 1. 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2562. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)