วงศ์ปลาหมอสี

(เปลี่ยนทางจาก Cichlidae)
วงศ์ปลาหมอสี
ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคเทอร์เชียรี-ปัจจุบัน
ปลานิล (Oreochromis niloticus) เป็นปลาเศรษฐกิจสำคัญชนิดหนึ่ง มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมในทวีปแอฟริกา
ปลาหมอไตรมาคู (Cichlasoma trimaculatum) นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม พบในภูมิภาคอเมริกากลาง
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Actinopterygii
อันดับ: Perciformes
อันดับย่อย: Labroidei
วงศ์: Cichlidae
Heckel, 1840
วงศ์ย่อย:
สกุล
221 สกุล ดูรายละเอียดในบทความ
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์

วงศ์ปลาหมอสี (อังกฤษ: Cichlids) เป็นวงศ์ปลาที่มีจำนวนชนิดมากกว่า 1,650 ชนิด นับเป็นวงศ์ของปลาน้ำจืดที่มีจำนวนชนิดมากเป็นอันดับสาม รองมาจากวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) และวงศ์ปลาบู่ (Gobiidae) ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cichlidae (/ซิค-ลิด-เด/) ชื่อสามัญในภาษาไทยนิยมเรียกว่า "ปลาหมอสี" ปลาในวงศ์นี้ส่วนใหญ่จึงมักมีชื่อขึ้นต้นว่า "ปลาหมอ"

ปลาในวงศ์ปลาหมอสีมีลักษณะหลายหลากแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อมของถิ่นกำเนิด ปลาหมอสีส่วนใหญ่เป็นปลาน้ำจืด แต่มีบางชนิดพบในน้ำกร่อย ปลาในวงศ์นี้พบมากที่สุดใน ทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปแอฟริกา อินเดียใต้ ศรีลังกา ตะวันออกกลาง และทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งมีประมาณ 900 และ 290 ชนิดตามลำดับ นอกจากนี้ ปลาในวงศ์ปลาหมอสีมีความสำคัญต่อมนุษย์ในหลายลักษณะ ปลาบางชนิด เช่น ปลานิล จัดเป็นปลาเศรษฐกิจที่เลี้ยงง่าย โตเร็ว ในขณะที่ปลาอีกหลายชนิดเป็นปลาตู้สวยงาม เช่น ปลาเทวดา, ปลาปอมปาดัวร์ และ ปลาออสการ์ เป็นต้น [1] ปลาหมอคางดำ ถิ่นกำเนิดจากแอฟริกา ปลาชนิดนี้ปรับตัวได้กับทุกสภาพสิ่งแวดล้อม ชอบกินลูกสัตว์น้ำขนาดเล็ก กุ้ง แพลงตอน ฯลฯ[2]

ลักษณะเฉพาะของปลาหมอสี

แก้

ถึงแม้ว่าปลาหมอสีมีรูปร่างลักษณะแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อม เช่น ปลาตัวแบนที่แฝงตัวตามพืชน้ำอย่างปลาเทวดา หรือปลานักล่าลำตัวเพรียวอย่างปลาหมอออสเซลาริส ปลาในวงศ์นี้ก็มีลักษณะร่วมอันเป็นเอกลักษณ์ คือ

  • มีกรามพิเศษในลำคอ นอกเหนือไปจากกรามแท้
  • มีรูจมูกสองรู ซึ่งต่างจากปลาส่วนใหญ่ที่มีสี่รูจมูก
  • ไม่มีชั้นกระดูกใต้รอบตา
  • เส้นข้างลำตัวขาดตอน ตัดแบ่งเป็นสองส่วน
  • กระดูกหู มีลักษณะเฉพาะ
  • ลำไส้เล็กหันออกจากทางด้านซ้ายของกระเพาะ
  • มีพฤติกรรมการเลี้ยงดูไข่และลูกอ่อน

สกุล

แก้

วงศ์ปลาหมอสีจำแนกย่อยเป็นอย่างน้อย 221 สกุล ตัวอย่างสกุลปลาหมอสีที่มีความสำคัญหรือเป็นที่รู้จักแพร่หลาย ได้แก่

ปลาหมอสีลูกผสม

แก้

ปลาหมอสีลูกผสมข้ามชนิด นิยมเรียกกันว่า "ครอสบรีด" เป็นที่นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม ในประเทศไทยและประเทศอื่น ๆ ในทวีปเอเชียอีกหลายประเทศ ที่คุ้นเคยกันมานานก็คือ ปลาหมอมาลาวี (ปลาในสกุล Aulonocara) ที่มีขายทั่วไป มักไม่ใช่ปลาชนิดแท้ แต่เป็นเชื้อสายมาจากปลาลูกผสมข้ามชนิดในสกุลเดียวกัน ปลาหมอฟลามิงโก้ก็เช่นกัน มักเป็นปลาลูกผสมข้ามชนิดมากกว่าเป็นปลาชนิดแท้ ในระยะหลัง ยังมีปลาลูกผสมอื่น ๆ ที่เป็นที่แพร่หลายมาก คือ

ปลาในกลุ่มนี้ เป็นลูกผสมจากปลาหมอสีหลายชนิด จากหลายสกุล จึงนอกจากจะเป็นลูกผสมข้ามชนิด ยังเรียกได้ว่าเป็นลูกผสมข้ามสกุลอีกด้วย [3]

รูปภาพ

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. หน้า 28, ปลาหมอสี เอกลักษณ์เฉพาะตัว หลากหลายสีสีสันดึงดูดคนเลี้ยง. "วาไรตี้ "สัตว์เลี้ยง"" โดย พ่อทูนหัว. เดลินิวส์ฉบับที่ 24,433: วันอาทิตย์ที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2559 ขึ้น 3 ค่ำ เดือน 10 ปีวอก
  2. "ปลาหมอคางดำ มาจากไหน ทำไมต้องเร่งกำจัดจากระบบนิเวศ กินได้ไหม มีคำตอบ!". komchadluek. 2024-07-10.
  3. หน้า 159, สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๒ โดย สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์ (พ.ศ. 2547) ISBN 974-00-8738-8

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้