อำเภอรัตภูมิ

รัตภูมิ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดสงขลา เป็นอำเภอที่ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันตกสุดของจังหวัดสงขลา ติดต่อกับอำเภอควนโดน จังหวัดสตูล เป็นอำเภอที่มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ ด้านตะวันออกเป็นที่ราบ แต่ด้านตะวันตกมีเทือกเขา คือ เขานครศรีธรรมราช มีป่าไม้ เรือกสวนไร่นา ซึ่งเหมาะในการทำการเกษตร

อำเภอรัตภูมิ
อำเภอ
คำขวัญ: ถิ่นดินแดง แหล่งผลไม้ดก น้ำตกเจ้าฟ้า ภูผามีตำนาน ประตูผ่านสู่ชายแดน
พิกัดภูมิศาสตร์: 7°8′6″N 100°16′24″E
อักษรไทย	อำเภอรัตภูมิ
อักษรโรมัน	Amphoe Rattaphum
จังหวัด	สงขลา
พื้นที่
• ทั้งหมด	591.8 ตร.กม. (228.5 ตร.ไมล์)
ประชากร (2560)
• ทั้งหมด	75,148
• ความหนาแน่น	126.98 คน/ตร.กม. (328.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	90180
รหัสภูมิศาสตร์	9009
ที่อยู่ ที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอรัตภูมิ หมู่ที่ 1 ถนนยนตรการกำธร ตำบลกำแพงเพชร อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา 90180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ในหลวง-ราชินี ทรงประทับ ณ ที่ว่าการอำเภอรัตตภูมิ เมื่อวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2502

อำเภอรัตภูมิ เดิมเป็นกิ่งอำเภอรัตภูมิอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ซึ่งตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ตั้งอยู่ที่บ้านปากบางภูมี ซึ่งเป็นปากน้ำของคลองรัตภูมิ ริมทะเลสาบสงขลา ซึ่งขณะนี้อยู่ในพื้นที่ของ ตำบลรัตภูมิ อำเภอควนเนียง และได้ยกฐานะ ขึ้นเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2435 เรียกชื่อ "อำเภอรัฐภูมิ"

และต่อมาได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้ง ณ ตำบลกำแพงเพชร โดยเรียกชื่อว่า "อำเภอกำแพงเพชร" ซึ่งเป็นสถานที่ที่ตั้งอำเภอในปัจจุบัน ซึ่งตำบลกำแพงเพชรเป็นตำบลหนึ่งใน 5 ตำบลของอำเภอรัตภูมิ มีพื้นที่ทั้งหมด 86.6 ตารางกิโลเมตร มีลักษณะเป็นที่ราบ มีลำน้ำหลายสายไหลผ่านอันเกิดจากเทือกเขาซึ่งอยู่ทางด้านตะวันตก

แต่เนื่องจากชื่อนี้เกิดไปใช้ชื่อพ้องกับจังหวัดกำแพงเพชร ทางราชการเกรงว่าจะสับสน เมื่อ พ.ศ. 2480 จึงเปลี่ยนเป็นชื่อใหม่ว่า "อำเภอรัตตภูมิ" แต่คำว่ารัตตภูมิไม่มีคำแปลมีการตรวจสอบแล้วจึงเปลี่ยนใหม่อีกครั้งหนึ่งเมื่อพ.ศ. 2504 ว่า "อำเภอรัตภูมิ" ซึ่งแปลว่า "พื้นที่ดินแดง" และตรงกับความเป็นจริง เพราะดินของอำเภอรัตภูมิส่วนมากจะเป็นดินสีแดงละเอียด และมีแร่ธาตุอาหารสำหรับเป็นอาหารของพืชอยู่มากไม่ได้หมายถึงดินลูกรังแต่อย่างใด สำหรับตำบลที่ตั้งที่ว่าการอำเภอยังให้คงชื่อตำบลกำแพงเพชรอยู่เช่นเดิม

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอรัตภูมิตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอป่าบอน (จังหวัดพัทลุง)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอควนเนียงและอำเภอบางกล่ำ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหาดใหญ่ และอำเภอควนกาหลง (จังหวัดสตูล)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอควนกาหลง (จังหวัดสตูล) และอำเภอป่าบอน (จังหวัดพัทลุง)

ลักษณะทางภูมิศาสตร์

• สภาพพื้นที่ : พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบ บางส่วนทางทิศตะวันตกและทิศเหนือเป็นภูเขา
• ลักษณะอากาศ : อยู่ในเขตภูมิอากาศแบบมรสุมเขตร้อน แบ่งออกเป็น 2 ฤดูกาล คือฤดูร้อนและฤดูฝน โดย ฤดูร้อน ก.พ.-ก.ย. / ฤดูฝน ต.ค.-ก.พ.
• แหล่งน้ำที่สำคัญ : คลองรัตภูมิ (คลองภูมี) ยาวประมาณ 60 กม. มีต้นน้ำมาจากเทือกเขาบรรทัดไหลผ่าน ตำบลเขาพระ , ตำบลท่าชะมวง , ตำบลกำแพงเพชร , ตำบลคูหาใต้ และ ตำบลควนรู ไหลออกทะเลสาบสงขลาที่บ้านปากบาง หมู่ที่ 3 ตำบลรัตภูมิ อำเภอควนเนียง จังหวัดสงขลา

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอรัตภูมิแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 63 หมู่บ้าน

ลำดับ		ตำบล	เนื้อที่	ประชากร				จำนวนหมู่บ้าน
1.		กำแพงเพชร	96.6	21,302	(Kamphaeng Phet)			13 หมู่บ้าน
2.		ท่าชะมวง	125.56	17,674	(Tha Chamuang)			15 หมู่บ้าน
3.		คูหาใต้	42.9	11,923	(Khuha Tai)			14 หมู่บ้าน
4.		ควนรู	44.13	6,041	(Khuan Ru)			9 หมู่บ้าน
5.		เขาพระ	217.7	16,804	(Khao Phra)			12 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอรัตภูมิประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองกำแพงเพชร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลกำแพงเพชร
• เทศบาลตำบลกำแพงเพชร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกำแพงเพชร (เฉพาะนอกเขตเทศบาลเมืองกำแพงเพชร)
• เทศบาลตำบลนาสีทอง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเขาพระ
• เทศบาลตำบลคูหาใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคูหาใต้ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าชะมวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าชะมวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลควนรู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลควนรูทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาพระ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนาสีทอง)

การคมนาคม

• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4
• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 406
• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 43
• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4287

การศึกษา

อำเภอรัตภูมิ มีสถาบันการศึกษาระดับ โรงเรียน และ วิทยาลัย สถาบันที่สำคัญประกอบด้วย

• วิทยาลัยรัตภูมิ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย
• วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีสงขลา
• โรงเรียนรัตภูมิวิทยา
• โรงเรียนมัธยมสิริวัณวรี 2 สงขลา
• โรงเรียนสายิดวิทยา (เอกชน)
• โรงเรียนดารุลศาสตร์วิทยา (เอกชน)
• โรงเรียนชุมชนบ้านโคกค่าย
• โรงเรียนชุมชนบ้านนาสีทอง
• โรงเรียนนิคมสร้างตนเองรัตภูมิ
• โรงเรียนบ้านกองอิฐ
• โรงเรียนบ้านกำแพงเพชร
• โรงเรียนบ้านเขาพระ
• โรงเรียนบ้านเขารักเกียรติ
• โรงเรียนบ้านคลองกั่ว
• โรงเรียนบ้านคลองเขาล้อน
• โรงเรียนบ้านคลองต่อ
• โรงเรียนบ้านควนขัน
• โรงเรียนบ้านควนดินแดง
• โรงเรียนบ้านควนนา
• โรงเรียนบ้านควนสะตอ
• โรงเรียนบ้านชายคลอง
• โรงเรียนบ้านท่ามะปราง
• โรงเรียนบ้านทุ่งคมบาง
• โรงเรียนบ้านทุ่งมะขาม
• โรงเรียนบ้านนาลึก
• โรงเรียนบ้านเนินนิมิต
• โรงเรียนบ้านปลายละหาน
• โรงเรียนบ้านพรุพ้อ
• โรงเรียนบ้านม่วง
• โรงเรียนบ้านลานควาย
• โรงเรียนบ้านไสท้อน
• โรงเรียนบ้านห้วยสมบูรณ์
• โรงเรียนบ้านห้วยโอน
• โรงเรียนวัดคูหาใน
• โรงเรียนวัดจังโหลน
• โรงเรียนวัดเจริญภูผา
• โรงเรียนวัดทุ่งคา
• โรงเรียนวัดไทรใหญ่
• โรงเรียนวัดรัตนวราราม
• โรงเรียนสำนักสงฆ์ศรีวิชัย
• ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา

ธนาคาร

• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขาคูหา
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขารัตภูมิ
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขาย่อยนาสีทอง
• ธนาคารออมสิน สาขารัตภูมิ
• ธนาคารกรุงเทพ สาขารัตภูมิ
• ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขารัตภูมิ(สงขลา)
• ธนาคารกสิกรไทย สาขารัตภูมิ
• ธนาคารกรุงไทย สาขารัตภูมิ

สถานที่ท่องเที่ยวน่าสนใจ

วนอุทยานน้ำตกบริพัตร (น้ำตกเจ้าฟ้า)

ตั้งอยู่ในเขตอำเภอรัตภูมิ ห่างจากอำเภอเมืองฯ 52 กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข 406 ระหว่างกิโลเมตรที่ 35-36 แยกจากปากทาง 800 เมตร อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา สำหรับชื่อของน้ำตกบริพัตรนั้น มีเรื่องเล่าว่า ในอดีตน้ำตกแห่งนี้ชื่อว่าน้ำตกคลองลำเรียน และในช่วงปี พ.ศ. 2469 –2471 ซึ่งเป็นปีใดยังไม่ปรากฏชัดนัก จอมพล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิจ ซึ่งดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบกในขณะนั้น ได้เสด็จเดินทางมาราชการจากจังหวัดสงขลาสู่จังหวัดสตูล และทรงพักผ่อนที่น้ำตกแห่งนี้ จึงได้ทรงจารึกพระนามไว้ที่หน้าผาของน้ำตกว่า "บริพัตร" น้ำตกคลองลำเรียนจึงได้ชื่อว่าน้ำตกบริพัตรตั้งแต่นั้นมา

น้ำตกโตนปลิว

ตั้งอยู่ตำบลกำแพงเพชร เดินทางจากตัวเมืองหาดใหญ่ไปตามถนนเพชรเกษม ตามทางหลวงหมายเลข 4 หาดใหญ่-รัตภูมิ (สายเก่า) ซึ่งเป็นทางเดียวกับไปน้ำตกโตนงาช้าง แต่เลยไปอีกประมาณ 8.4 กม.จากนั้นเลี้ยวขวาตรงศูนย์วิจัยและพัฒนาพันธุ์พืชเข้าไปอีกประมาณ 7 กม. ถึงน้ำตกโตนปลิว เป็นน้ำตกขนาดเล็ก มีทั้งหมด 12 ชั้น มีความสูงประมาณ 50 เมตร มีความร่มรื่น เงียบสงบของธรรมชาติ และความสวยงามของสายน้ำ ชั้นล่างสุดมีแอ่งน้ำสำหรับเล่นน้ำได้

น้ำตกโตนลุงไข่

ตั้งอยู่ หมู่ที่ 7 ตำบลท่าชะมวง เข้าทางบ้านห้วยโอน จุดเด่นคือมีสไลเดอร์ธรรมชาติ เหมาะสำหรับจัดกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เดินป่า ร่วมกันปลูกป่าเพื่ออนุรักษ์ธรรมชาติ และปั่นจักรยานชมวิว

ทะเลทิพย์คีรี (พรุโต๊ะนาย)

ตั้งอยู่ หมู่ที่ 8 ตำบลคูหาใต้ การเดินทางมาจากอำเภอรัตภูมิผ่านสี่แยกคูหามุ่งหน้าสู่จังหวัดพัทลุงผ่านโรงเรียนมัธยมสิริวัณวรี ๒ สงขลา ยูเทร์นกลับรถมานิดเดียวจะมีป้ายบอกเลี้ยวซ้ายตรงไปก็จะถึงที่หมาย ทะเลทิพย์คีรี เป็นสถานที่ประเภทธรรมชาติและสัตว์ป่า เหมาะสำหรับเป็นแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจ ออกกำลังกาย และใช้เป็นสถานที่จัดกิจกรรมต่างๆ เช่น กิจกรรมลอยกระทง งานชักพระ และการแสดงดนตรีด้านศิลปวัฒนธรรม เป็นต้น

ล่องแก่งถ้ำศรีเกษร

ถ้ำศรีเกษร อีกหนึ่งถ้ำที่เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดสงขลา โดยถ้ำนั้นตั้งอยู่ที่ตำบลเขาพระ อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา ซึ่งอยู่ห่างจากอำเภอหาดใหญ่ ประมาณ 40 กิโลเมตร ถ้ำศรีเกษร มีจำนวน 3 ชั้น คือ ชั้นใต้ดิน , ชั้นที่ 1 , ชั้นที่ 2 ภายในถ้ำมีประวัติของนางศรีเกษร ที่อาศัยอยู่เป็นเวลานับพันๆปี ซึ่งมีหลายสิ่งหลายอย่างภายในถ้ำที่บอกถึง เรื่องราวของนางศรีเกษร รวมไปถึงความสวยงามของหินย้อยที่สลับซับซ้อน เป็นประติมากรรมที่ธรรมชาติได้สร้างสรรค์ขึ้นอย่างสวยงาม ให้นักท่องเที่ยวเข้ามาศึกษา และเยี่ยมชมความสวยงามของถ้ำศรีเกษร

ถ้ำพระนอน วัดเขารักเกียรติ

ตั้งอยู่ หมู่ที่12 บ้านเขารักเกียรติ ตำบลกำแพงเพชร เดินทางจากตัวเมืองหาดใหญ่ไปตามถนนเพชรเกษม ตามทางหลวงหมายเลข 4 หาดใหญ่-รัตภูมิ (สายเก่า) เหมาะสำหรับเป็นแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจ ออกกำลังกาย และปฏิบัติธรรม

วัดไทรใหญ่

ตั้งอยู่ หมู่ที่5 บ้านไทรใหญ่ ตำบลควนรู การเดินทางจาก ถนนยนตรการกำธรแยกคูหาเลี้ยวไปทาง อำเภอควนเนียง ระยะทาง 5 กม. หลวงพ่อสีแก้ว กุลคุโณ อดีตเจ้าอาวาสรูปแรกของวัดไทรใหญ่ ตำบลควนรู อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา สุดยอดเกจิอาจารย์รูปหนึ่งในจังหวัดสงขลา

ตลาดน้ำท่าชะมวง

ตั้งอยู่ ตำบลท่าชะมวง การเดินทาง จากหาดใหญ่เลี้ยวซ้ายที่สี่แยกคูหา ผ่านหน้าที่ว่าการอำเภอรัตภูมิ เลี้ยวขวาตรงยูเทิร์นหน้าตลาดท่าชะมวงตรงเข้าไปไม่ไกลจะมีป้ายทางไป อบต.ท่าชะมวงบอกอยู่ หรือจะเลยไฟแดงสามแยกท่าชะมวง มาเลี้ยวขวาที่ยูเทิร์นแรกเข้าทางชลประทานท่าชะมวง ก็ได้เช่นกัน

อ้างอิง

[[1]]