อัณฑะ
 |
บทความนี้ว่าด้วยเพศสภาพของมนุษย์ ซึ่งเกี่ยวกับอวัยวะเพศ กิจกรรมทางเพศ รสนิยมทางเพศ ฯลฯ เพื่อจุดประสงค์เชิงสารานุกรม |
อัณฑะ (มาจากรากศัพท์ภาษาบาลีและสันสกฤต หมายถึง ไข่; อังกฤษ: testicle, testis) เป็นอวัยวะสืบพันธุ์ของเพศชาย ทำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศชาย นอกจากนั้นยังมีเซลล์ทำหน้าที่หลั่งฮอร์โมนเพศชายอีกด้วย
ในภาษาอังกฤษ ใช้คำว่า Testis ซึ่งมีรากศัพท์มาจากภาษาละติน: testis แปลว่า พยาน [1]
อัณฑะ อยู่ภายในถุงอันฑะซึ่งเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ปรับอุณหภูมิให้พอเหมาะในการสร้างอสุจิ ประมาณ 34 องศาเซลเซียส ถุงอัณฑะ ซึ่งอยู่ภายนอกร่างกาย มีผลดีคือทำให้ตัวอสุจิเจริญเติบโตตามปกติ เพราะอุณหภูมิในร่างกายสูงเกินไปไม่เหมาะต่อการสร้างอสุจิ
เนื้อหา
โครงสร้างแก้ไข
อัณฑะ เป็นอวัยวะที่เคลื่อนไหวได้อยู่ในถุงอัณฑะ มีลักษณะเป็นรูปไข่ขนาดประมาณ 4x2 5x2 เซนติเมตร หนัก 10-15 กรัม ปกติอัณฑะทางด้านซ้ายจะอยู่ต่ำกว่าทางด้านขวาประมาณ 1 เซนติเมตร ในตัวอ่อนอัณฑะจะวางตัวอยู่ในช่องท้องใกล้กับไต เมื่อตัวอ่อนอายุได้ 7 เดือนอัณฑะจะเคลื่อนผ่านช่องขาหนีบ ซึ่งเป็นช่องทางเชื่อมระหว่างถุงอัณฑะกับช่องท้อง แล้วเข้าไปอยู่ในถุงอัณฑะพร้อมทั้งนำเอาหลอดเลือด เส้นประสาทและท่อนำอสุจิ ที่ออกจากอัณฑะตามลงไปด้วยกลายเป็นสายโยงลูกอัณฑะ การออกแรงยกของหนักหรือมีความดันในช่องท้องสูงอาจทำให้ท่อขาหนีบขยายเปิดกว้างออก อวัยวะต่างๆ ที่อยู่ในช่องท้องสามารถเคลื่อนผ่านรูนี้ออกมาดันอยู่ในถุงอัณฑะ เรียกว่า ไส้เลื่อน (inguinal hernia) และถ้าหากอัณฑะยังไม่สามารถเคลื่อนลงมาอยู่ในถุงอัณฑะ เรียกสภาพนี้ว่า ทองแดง ซึ่งจะมีผลทำให้ไม่สามารถสร้างอสุจิได้
อัณฑะ ถูกหุ้มด้วยเนื้อเยื่อเกี่ยวพันชนิดแน่นทึบที่เรียกว่า tunica albuginea ซึ่งจะให้ผนังแทรกเข้าไปภายในแบ่งอัณฑะออกเป็น ท่อเล็ก ๆ ประมาณ 200-300 ท่อภายในแต่ละท่อประกอบด้วยเซลล์เลย์ดิก และ ท่อเซมินิเฟอรัส ซึ่งจะขดไปรวมความยาวทั้งหมดของท่อเซมินิเฟอรัสแล้วประมาณ 225 เมตร ท่อเซมินิเฟอรัส แต่ละหลอดมาบรรจบกันเป็นท่อตรงแล้วประสานกันเป็นตาข่ายเรียกว่า rete testis ต่อจากนั้น rete testis ก็จะรวมกันกลายเป็น ductuli efferents ทะลุ tunica albuginea เชื่อมต่อกับส่วนต้นของหลอดเก็บอสุจิ
พัฒนาการแก้ไข
เมื่อเพศชายเข้าสู่วัยรุ่น หรืออายุประมาณ 12-13 ปี จะมีพัฒนาการของลูกอัณฑะเพื่อเตรียมพร้อมที่จะสร้างอสุจิ ส่งผลให้ลูกอัณฑะและถุงอัณฑะมีขนาดใหญ่ขึ้นจนกระทั่งสามารถสร้างอสุจิได้อย่างสมบูรณ์เมื่ออายุประมาณ 14-15ปี
ภาพอื่นๆแก้ไข
อัณฑะของแมว ประกอบด้วย 1 Extremitas capitata, 2 Extremitas caudata, 3 Margo epididymalis, 4 Margo liber, 5 Mesorchium, 6 Epididymis, 7 testicular artery and vene, 8 Ductus deferens
พื้นผิวของอัณฑะ
ภาพตัดขวางของอัณฑะ
อัณฑะข้างขวา เมื่อเปิดชั้นทูนิกา วาไจนาลิส (tunica vaginalis)
ลูกอัณฑะในถุงอัณฑะ
ลูกอัณฑะในถุงอัณฑะ
ลูกอัณฑะ
อ้างอิงแก้ไข
บทความเกี่ยวกับกายวิภาคศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล ดูเพิ่มที่ โครงการวิกิกายวิภาคศาสตร์