หม่อมเจ้านิตยากร วรวรรณ
ร้อยเอก นายหมวดโท หม่อมเจ้านิตยากร วรวรรณ (5 เมษายน พ.ศ. 2436 — 16 มีนาคม พ.ศ. 2514) อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพระนครศรีอยุธยา พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ประสูติแต่หม่อมผัน วรวรรณ ณ อยุธยา
| หม่อมเจ้านิตยากร วรวรรณ | |
|---|---|
| หม่อมเจ้า ชั้น 4 | |
 | |
| ประสูติ | 5 เมษายน พ.ศ. 2436 |
| สิ้นชีพตักษัย | 16 มีนาคม พ.ศ. 2514 (77 ปี) |
| หม่อม | หม่อมแก้ว วรวรรณ ณ อยุธยา หม่อมเล็ก วรวรรณ ณ อยุธยา |
| พระบุตร | หม่อมราชวงศ์อาชวากร วรวรรณ หม่อมราชวงศ์กัลยากร วรวรรณ หม่อมราชวงศ์อัศวินี สนิทวงศ์ หม่อมราชวงศ์ดัชรีรัชนา รัชนี หม่อมราชวงศ์ศุภนิตย์ วรวรรณ หม่อมราชวงศ์นิติมา พนมยงค์ หม่อมราชวงศ์มลุลี สายาลักษณ์ หม่อมราชวงศ์มัลลิกา วรวรรณ |
| ราชสกุล | วรวรรณ |
| ราชวงศ์ | จักรี |
| พระบิดา | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ |
| พระมารดา | หม่อมผัน วรวรรณ ณ อยุธยา |
พระประวัติ แก้
หม่อมเจ้านิตยากร เป็นพระโอรสองค์ที่สิบในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ประสูติแต่หม่อมผัน วรวรรณ ณ อยุธยา เมื่อวันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2436 ทรงศึกษาที่วังวรวรรณ โรงเรียนราชวิทยาลัย (ปัจจุบันคือโรงเรียน ภ.ป.ร. ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์) และโรงเรียนนายร้อยทหารบก ตามลำดับ
หม่อมเจ้านิตยากรผนวชเป็นพระภิกษุ ขณะชันษา 20 ปี เมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2456 ณ พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาวชิรญาณวโรรส เป็นพระอุปัชฌาย์ พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชินวรสิริวัฒน์ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ผนวชแล้วไปจำพรรษา ณ วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร[1]
ต่อมาทรงถวายตัวเป็นมหาดเล็กในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิ์เดช ขณะนั้นเกิดสงครามโลกครั้งที่หนึ่งขึ้น นายร้อยเอก หม่อมเจ้านิตยากร ทรงอาสาไปราชการสงครามในตำแหน่งผู้บังคับกองร้อยที่ 1 กองทหารบกรถยนต์ ในราชการครั้งนั้นได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดีชั้นอัศวิน และได้รับเครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ของประเทศฝรั่งเศส
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นราชองค์รักษ์ ต่อมาได้กราบถวายบังคมลาออกจากราชการมาประกอบอาชีพส่วนตัวบริหารกิจการรถไฟสายท่าเรือ–พระพุทธบาท และยังได้รับการเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ถึง 2 สมัย ในสังกัดพรรคสหชีพ โดยได้รับเลือกครั้งแรกในการเลือกตั้งเมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2489 แทนที่ปรีดี พนมยงค์ ที่ลาออกไปก่อนหน้านั้นจากการสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล โดยบทบาทในทางการเมืองของ หม่อมเจ้านิตยากร เป็นที่โดดเด่นมาก ถือเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฏรที่ฝีปากจัดจ้าน กล้าพูดกล้าวิจารณ์ จนได้รับฉายาว่า "เห่าหม้อ" จากการที่เมื่อทรงปราศรัยหรือพูดจบ มักจะลงท้ายด้วยคำว่า "เห่าหม้อ" ทุกครั้ง[2][3]
ชีวิตส่วนองค์ แก้
หม่อมเจ้านิตยากร เสกสมรสกับหม่อมแก้ว (สกุลเดิม เอี่ยมจำนงค์) มีโอรสและธิดารวมทั้งหมด 8 คน คือ
- หม่อมราชวงศ์อาชวากร วรวรรณ
- หม่อมราชวงศ์กัลยากร วรวรรณ
- หม่อมราชวงศ์อัศวินี สนิทวงศ์
- หม่อมราชวงศ์ดัชรีรัชนา รัชนี (ชายา ในหม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี)
- หม่อมราชวงศ์ศุภนิตย์ วรวรรณ
- หม่อมราชวงศ์นิติมา พนมยงค์
หม่อมเจ้านิตยากร มีธิดากับหม่อมเล็กอีก 2 คน คือ
- หม่อมราชวงศ์มลุลี สายาลักษณ์
- หม่อมราชวงศ์มัลลิกา วรวรรณ
หม่อมเจ้านิตยากร วรวรรณ ถึงชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2514 สิริชันษา 77 ปีเศษ[4]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ แก้
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย แก้
- พ.ศ. 2462 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 4 อัศวิน (อ.ร.) - พ.ศ. 2465 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์ช้างเผือก (จ.ช.)[5] - พ.ศ. 2464 –
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4) - พ.ศ. 2469 –
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 4 (ป.ป.ร.4) - พ.ศ. 2459 –
เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)[6] - พ.ศ. 2455 - เข็มข้าหลวงเดิม[7]
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ แก้
ฝรั่งเศส :
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ -
เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ไม่ทราบชั้น - พ.ศ. ไม่ปรากฏ -
เหรียญครัวเดอแกรร์
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ -
พงศาวลี แก้
| พงศาวลีของหม่อมเจ้านิตยากร วรวรรณ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง แก้
- ↑ "การทรงผนวชและบวชนาคหลวง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (ง): 784–788. 20 กรกฎาคม 2456. สืบค้นเมื่อ 11 ตุลาคม 2559.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ ประวัติทางรถไฟสายท่าเรือ-พระพุทธบาท(รถไฟกรมพระนรา) โดยเจฟฟ์ จากเว็บบอร์ดการรถไฟแห่งประเทศไทย
- ↑ ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช. ชีวลิลิต. กรุงเทพฯ : มูลนิธิม.ร.ว. เสนีย์ ปราโมช, 2548. 216 หน้า. ISBN 9749353501
- ↑ "พระประวัติหม่อมเจ้านิตยากร วรวรรณ". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-07-17. สืบค้นเมื่อ 2013-05-17.
- ↑ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 39 หน้า 3403 วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2465
- ↑ พระราชทานเหรียญราชรุจิ เล่ม 33 หน้า 3280 ราชกิจจานุเบกษา วันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2459
- ↑ พระราชทานเข็มข้าหลวงเดิม