ศาลยุติธรรม (ประเทศไทย)

ราชอาณาจักรไทย; ศาลยุติธรรม
	Court of Justice
	ตราสัญลักษณ์ศาลยุติธรรม
สถาปนา	21 เมษายน พ.ศ. 2425; 142 ปีก่อน
อำนาจศาล	ประเทศไทย
ที่ตั้ง	55 อาคารสำนักงานศาลยุติธรรม ถนนรัชดาภิเษก แขวงจอมพล เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900
พิกัด	13°48′59″N 100°34′30″E / 13.816320849745578°N 100.575010423255°E
คติพจน์	ศาลยุติธรรม เป็นสถาบันที่อำนวยความยุติธรรม เพื่อให้สังคมสงบสุข เป็นธรรม และเสมอภาคโดยยึดหลักนิติธรรม
วิธีได้มา	คัดเลือกโดยคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม
เว็บไซต์	www.coj.go.th
ประธานศาลฎีกา
ปัจจุบัน	ชนากานต์ ธีรเวชพลกุล
ตั้งแต่	1 ตุลาคม พ.ศ. 2567
ประธานศาลอุทธรณ์
ปัจจุบัน	สุวิชา นาควัชระ
ตั้งแต่	1 ตุลาคม พ.ศ. 2566

ศาลยุติธรรม เป็นศาลที่มีอำนาจพิพากษาคดีความที่เกิดขึ้นในประเทศไทยทั้งหมด ยกเว้นคดีที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยหรือกฎหมายไทยบัญญัติให้อยู่ในอำนาจของศาลอื่น มี 3 ชั้น คือ ศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ และศาลฎีกา

โครงสร้างศาลยุติธรรม

ศาลยุติธรรมทั้ง 3 ชั้น มีจำนวนรวม 274 ศาล และ 9 สาขา^[1]

ศาลชั้นต้น มีจำนวน 262 ศาล (9 สาขา) แบ่งเป็น 3 หมวดหลัก คือ
- ไม่สังกัดสำนักงานอธิบดีผู้พิพากษาประจำภาค 1 - 9 อาทิ ศาลแพ่ง ศาลแพ่งกรุงเทพใต้ ศาลแพ่งธนบุรี ศาลอาญา ศาลอาญากรุงเทพใต้ ศาลอาญาธนบุรี ศาลจังหวัด ศาลแขวง และศาลยุติธรรมอื่นที่พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลนั้นกำหนดให้เป็นศาลชั้นต้น เช่น ศาลเยาวชนและครอบครัว ศาลแรงงาน ศาลภาษีอากร ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศ ศาลล้มละลาย
  - ศาลแพ่ง เป็นศาลยุติธรรมชั้นต้นซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีแพ่งทั้งปวงและคดีอื่นใดที่มิได้อยู่ในอำนาจของศาลยุติธรรมอื่น ศาลแพ่งมีเขตตลอดท้องที่กรุงเทพมหานคร นอกจากท้องที่ที่อยู่ในเขตของศาลแพ่งกรุงเทพใต้ ศาลแพ่งธนบุรี ศาลจังหวัดมีนบุรี และศาลยุติธรรมอื่นตามที่พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลนั้นกำหนดไว้ ในกรณีที่มีการยื่นฟ้องคดีต่อศาลแพ่ง และคดีนั้นเกิดขึ้นนอกเขตของศาลแพ่ง ศาลแพ่งอาจใช้ดุลพินิจยอมรับไว้พิจารณาพิพากษาหรือมีคำสั่งโอนคดีไปยังศาลยุติธรรมอื่นที่มีเขตอำนาจ
  - ศาลอาญา เป็นศาลชั้นต้นซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีอาญาทั้งปวงในเขตท้องที่กรุงเทพมหานคร นอกจากท้องที่ที่อยู่ในเขตของศาลอาญากรุงเทพใต้ ศาลอาญาธนบุรี และศาลจังหวัดมีนบุรี แต่บรรดาคดีที่เกิดขึ้นนอกเขตอำนาจศาลอาญานั้นจะยื่นฟ้องต่อศาลอาญาก็ได้ ทั้งนี้อยู่ในดุลพินิจของศาลอาญาที่จะไม่ยอมรับพิจารณาพิพากษาคดีใดคดีหนึ่งที่ยื่นฟ้องเช่นนั้นก็ได้ เว้นแต่คดีนั้นจะโอนมาตามบทบัญญัติในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ที่ทำการศาลอาญาตั้งอยู่ที่ ถนนรัชดาภิเษก แขวงจอมพล เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร
- สังกัดสำนักงานอธิบดีผู้พิพากษาประจำภาค 1 - 9
  - ศาลจังหวัด จำนวน 111 ศาล
  - ศาลแขวง จำนวน 39 ศาล
  - ศาลชำนัญพิเศษที่อยู่ในสังกัด ได้แก่ ศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัด จำนวน 76 ศาล
  - ศาลสาขา จำนวน 9 ได้แก่
    - ศาลจังหวัดสีคิ้ว สาขาปากช่อง
    - ศาลจังหวัดมหาสารคาม สาขาพยัคฆภูมิพิสัย
    - ศาลจังหวัดน่าน สาขาปัว
    - ศาลจังหวัดแม่ฮ่องสอน สาขาปาย
    - ศาลจังหวัดเชียงราย สาขาเวียงป่าเป้า
    - ศาลจังหวัดพิษณุโลก สาขานครไทย
    - ศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง สาขามีนบุรี
    - ศาลแรงงานภาค 1 สาขาพระนครศรีอยุธยา
    - ศาลแรงงานภาค 2 สาขาระยอง

ศาลอุทธรณ์ ได้แก่ ศาลอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์ภาค และศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษ มีจำนวน 11 ศาล ประกอบไปด้วย
1. ศาลอุทธรณ์
2. ศาลอุทธรณ์ภาค 1
3. ศาลอุทธรณ์ภาค 2
4. ศาลอุทธรณ์ภาค 3
5. ศาลอุทธรณ์ภาค 4
6. ศาลอุทธรณ์ภาค 5
7. ศาลอุทธรณ์ภาค 6
8. ศาลอุทธรณ์ภาค 7
9. ศาลอุทธรณ์ภาค 8
10. ศาลอุทธรณ์ภาค 9
11. ศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษ

ภาพศาลฎีกา - ศาลยุติธรรมชั้นสูงสุดของประเทศไทย

ศาลฎีกา ซึ่งเป็นศาลยุติธรรมสูงสุด
- ศาลฎีกา ในประเทศไทยที่มีอยู่เพียงศาลเดียว

สำนักงานศาลยุติธรรม

สำนักงานศาลยุติธรรม เป็นองค์กรอิสระที่ดูแลงานธุรการของศาลยุติธรรม มีฐานะเป็นนิติบุคคล มีอิสระในการบริหารงานบุคคลการงบประมาณและการดำเนินการอื่น ตามที่กฎหมายบัญญัติ โดยมีเลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรมเป็นผู้บังคับบัญชาขึ้นตรงต่อประธานศาลฎีกา ซึ่งเลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรมจะต้องได้รับการแต่งตั้งโดยผ่านความเห็นชอบของคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรมก่อน โดยในวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2567 นายธีรชัย เจริญวงศ์ ดำรงตำแหน่งเลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม แทนนาย ธานี สิงหนาท ที่โอนกลับไปเป็นข้าราชการตุลาการ

ปัจจุบันมีสำนักงานศาลยุติธรรมที่ทำการตั้งอยู่ที่เลขที่ 55 อาคารสำนักงานศาลยุติธรรม ถนนรัชดาภิเษก แขวงจอมพล เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร ด้านหลังอาคารศาลอุทธรณ์ โดยมีพิธีบวงสรวงและอัญเชิญตราแผ่นดินขึ้นประดิษฐานบนอาคารเมื่อวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2566^[2] จากนั้นสำนักงานศาลยุติธรรมได้ย้ายที่ทำการจากอาคารศาลอาญาเดิมมาตั้งอยู่ที่อาคารใหม่ตั้งแต่เมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2567^[3] และพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงวางศิลาฤกษ์และทรงเปิดอาคารนี้เมื่อวันที่ 21 กันยายน^[4]

โครงสร้างสำนักงานศาลยุติธรรม

ศาลยุติธรรม ประธานศาลฎีกา

สำนักคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.)
สำนักคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม (ก.บ.ศ.)
สำนักคณะกรรมการข้าราชการศาลยุติธรรม (ก.ศ.)

ศาลยุติธรรม ประธานศาลฎีกา

สำนักงานศาลยุติธรรม เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม
- รองเลขาธิการ สำนักงานศาลยุติธรรม
- สำนักตรวจสอบภายใน
สำนักอำนวยการประธานศาลฎีกา
สำนักประธานศาลฎีกา
สำนักงานศาลยุติธรรมประจำภาค 1 - 9
สำนักอำนวยการประจำศาล
สำนักงานประจำศาล

สำนักงานศาลยุติธรรม เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม