มหาวิหารเอก (ละติน: Basilica maior) คือมหาวิหารชั้นสูงสุดในคริสตจักรโรมันคาทอลิก ซึ่งมีอยู่ 4 แห่งคือ[1] มหาวิหารนักบุญยอห์น ลาเตรัน มหาวิหารนักบุญเปาโลนอกกำแพง มหาวิหารซันตามาเรียมัจโจเร ในกรุงโรม ประเทศอิตาลี และมหาวิหารนักบุญเปโตรในนครรัฐวาติกัน

มหาวิหารใด ๆ นอกจาก 4 แห่งข้างต้นนี้ถือว่าเป็นมหาวิหารรอง (ละติน: Basilica minor)[2]

รายนาม แก้

  1. อัครมหาวิหารนักบุญยอห์น ลาเตรัน มีชื่อเต็มว่าอัครมหาวิหารพระผู้ไถ่ นักบุญยอห์นแบปติสต์ และนักบุญยอห์นผู้นิพนธ์พระวรสาร ที่ลาเตรัน[3] เป็นอาสนวิหารประจำตำแหน่งมุขนายกแห่งกรุงโรม (ปัจจุบันเรียกว่าพระสันตะปาปา) นับเป็นคริสต์ศาสนสถานแห่งเดียวที่ได้รับขนานนามว่าอัครมหาวิหาร
  2. มหาวิหารนักบุญเปโตร หรือมหาวิหารวาติกัน สร้างบนหลุมศพนักบุญซีโมนเปโตร พระสันตะปาปาพระองค์แรก
  3. มหาวิหารนักบุญเปาโลนอกกำแพง สร้างบนหลุมศพนักบุญเปาโลอัครทูต
  4. มหาวิหารซันตามาเรียมัจโจเร เป็นโบสถ์ที่ใหญ่ที่สุดในกรุงโรม สร้างขึ้นเพื่ออุทิศแด่พระนางมารีย์พรหมจารี

มหาวิหารอัครบิดร/มหาวิหารสันตะปาปา แก้

มหาวิหารอัครบิดร (Patriarchal basilica) คือ มหาวิหารที่เป็นสัญลักษณ์ถึงเขตอัครบิดร 5 แห่งตามหลักเบญจาธิปไตยในการปกครองคริสตจักรในอดีต มหาวิหารอัครบิดรมี 5 แห่ง ได้แก่ มหาวิหารเอก 4 แห่ง และมหาวิหารนักบุญลอว์เรนซ์นอกกำแพง แต่ละมหาวิหารสื่อถึงเขตอัครบิดรดังนี้[1]

  1. มหาวิหารนักบุญยอห์น ลาเตรัน หมายถึง เขตอัครบิดรโรม
  2. มหาวิหารนักบุญเปโตร หมายถึง เขตอัครบิดรคอนสแตนติโนเปิล
  3. มหาวิหารนักบุญเปาโลนอกกำแพง หมายถึง เขตอัครบิดรอะเล็กซานเดรีย
  4. มหาวิหารซันตามาเรียมัจโจเร หมายถึง เขตอัครบิดรแอนติออก
  5. มหาวิหารนักบุญลอว์เรนซ์นอกกำแพง หมายถึง เขตอัครบิดรเยรูซาเลม

ต่อมามีพระสันตะปาปาประกาศยกสถานะมหาวิหารอัครบดรขึ้นอีก 2 แห่งคือ

  1. มหาวิหารแม่พระแห่งปวงทูตสวรรค์ โดยสมเด็จพระสันตะปาปาปิอุสที่ 10 เมื่อวันที่ 11 เมษายน ค.ศ. 1909
  2. มหาวิหารนักบุญฟรังซิสแห่งอัสซีซี โดยสมเด็จพระสันตะปาปาเบเนดิกต์ที่ 16

เมื่อสมเด็จพระสันตะปาปาเบเนดิกต์ที่ 16 ประกาศเลิกใช้ตำแหน่ง "อัครบิดรแห่งทิศตะวันตก" ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2006 ทำให้มหาวิหารอัครบิดรทั้ง 7 แห่ง เปลี่ยนสถานะเป็นมหาวิหารสันตะปาปา (Papal basilica) จนปัจจุบัน[4]

ระเบียงภาพ แก้

อ้างอิง แก้

  1. 1.0 1.1 Gietmann, G. and Thurston, Herbert (1913). "Basilica" . ใน Herbermann, Charles (บ.ก.). สารานุกรมคาทอลิก. New York: Robert Appleton Company.{{cite encyclopedia}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
  2. For ancient basilicas, it is often refer to them as Immemorial basilicas
  3. Archbasilica Papale di San Giovanni in Laterano – Arcibasilica del SS.mo Salvatore e dei Santi Giovanni Battista ed Evangelista al Laterano - Cattedrale di Roma (Annuario Pontificio 2012, ISBN 978-88-209-8722-0, p. 1293).
  4. Basilicas (www.gcatholic.com)