ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานควีนสคัพ

บทความนี้เกี่ยวกับการแข่งขันฟุตบอล สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ควีนส์คัพ

ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานควีนสคัพ (อังกฤษ: Queen's Cup Football Tournament) เป็นการแข่งขันฟุตบอล ระดับสโมสรประจำปี ของประเทศไทย การแข่งขันฟุตบอลควีนสคัพนั้น จัดโดย ภาคีสโมสรควีนสคัพ โดยมีการจัดการแข่งขันขึ้นอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี 2513 แต่ได้งดการแข่งขันเป็นจำนวน 7 ครั้ง ได้แก่ ในปี 2518, 2528, 2541, 2544, 2548, 2550, 2551 และ เว้นวรรคการแข่งขันหลังจาก ครั้งที่ 34 (2554 จนถึง ปัจจุบัน) สำหรับถ้วยรางวัลของการแข่งขันนั้น ได้รับพระราชทานจาก สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เมื่อปี 2513

ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานควีนสคัพ

ก่อตั้ง	1970 (1970)
จำนวนทีม	32
ทีมที่ประสบความสำเร็จที่สุด	มหาวิทยาลัยฮันยาง (7)

ประวัติการแข่งขัน

การแข่งขันฟุตบอลระดับสโมสรในประเทศไทย ที่ได้รับการยอมรับอย่างหนึ่งคือ ฟุตบอลถ้วยพระราชทาน ซึ่งเป็นถ้วยที่ทาง สมาคมฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ รับรองและเป็นถ้วยหลักที่ทำการแข่งขัน แต่ว่า การแข่งขันฟุตบอลกระชับในระดับสโมสร เพื่อเตรียมพร้อมในการแข่งขัน ยังไม่มีหนัก โดยได้มีความพยายามจัดการแข่งขันในปี 2508 โดยเป็น สโมสรทหารอากาศ ได้เป็นเจ้าภาพฟุตบอลกระชับมิตรสโมสรในระบบทัวร์นาเม้นต์ โดยแข่งเป็นกระชับมิตรสามเส้า ระหว่าง สโมสรธนาคารกรุงเทพ สโมสรทหารอากาศ และสโมสรตำรวจ ชิงถ้วย ผู้บัญชาการทหารอากาศ แต่ก็เป็นการจัดเพียงครั้งเดียวเท่านั้น

จนกระทั่งในปี 2513 บุญชู โรจนเสถียร นายกสโมสรธนาคารกรุงเทพ (ในขณะนั้น) ไดมีดำริที่จะจัดการแข่งขันฟุตบอลระดับกระชับมิตรสโมสร โดยได้นำความขึ้นกราบบังคมทูล สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เพื่อขอพระบรมราชานุญาต ใช้ชื่อการแข่งขันนี้ว่า การแข่งขันชิงถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ (ควีนสคัพ) ซึ่งก็ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทาน โดยมีวัตถุประสงค์ในการหารายได้โดยเสด็จพระราชกุศล และเพื่อให้สโมสรต่างๆ ได้มีโอกาสเข้าแข่งขันเพื่อหาประสบการณ์ รวมไปถึงเป็นเวทีในการคัดเลือกนักฟุตบอลในระดับสโมสร เพื่อเข้าสู่สารระบบฟุตบอลทีมชาติไทย

โดยได้เชิญสโมสรต่างๆ อีก 5 สโมสรเข้าร่วมการแข่งขัน อาทิ:

1. สโมสรการท่าเรือแห่งประเทศไทย
2. สโมสรกีฬาราชวิถี
3. สโมสรทหารอากาศ
4. สมาคมหัวเฉียวจีนแคะแห่งประเทศไทย
5. สโมสรกีฬาราชประชานุเคราะห์

โดยกำหนดจะให้มีการแข่งขันเป็นประจำทุกปี โดยทุกสโมสรผลัดเปลี่ยนกันเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน โดยในครั้งแรก ให้ สโมสรธนาคารกรุงเทพ เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน ในฐานะผู้ริเริ่มจัดการแข่งขัน

สโมสรที่เข้าร่วมการแข่งขัน

สโมสรที่ร่วมแข่งขัน ฟุตบอลฯ ควีนสคัพ นั้น จะแตกต่างกับการแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยในหลายประเทศ โดยใน ฟุตบอลฯ ควีนสคัพ สโมสรที่เข้าร่วมร่วมแข่งขัน จะต้องเป็นสโมสรที่เป็นสมาชิกของ ภาคีสโมสรควีนสคัพ จึงจะมีสิทธิในการแข่งขัน ซึ่งจะเห็นได้จาก การแข่งขันในบางครั้งที่จะมีสโมสรฟุตบอลจังหวัดแข่งขันในนามของสโมสรอื่น และในการแข่งขันหลายครั้งก็จะมีการเชิญสโมสรฟุตบอล จากต่างประเทศมาร่วมแข่งขัน ซึ่งแตกต่างกันการแข่งขันฟุตบอลถ้วยในหลายประเทศ อาทิ เอฟเอคัพ (อังกฤษ) คอปปาอิตาเลีย (อิตาลี) หรือ ยูเอสโอเพนคัพ (สหรัฐอเมริกา) ที่การแข่งขันฟุตบอลถ้วยจะให้เฉพาะทีมสโมสรในประเทศ โดยเปิดโอกาสให้ทีมทุกระดับในประเทศร่วมแข่งขัน ทีมที่เล่นในลีกระดับล่างจะมีโอกาสได้แข่งขันกับทีมที่เล่นในลีกระดับสูง และการแข่งขันฟุตบอลถ้วยเหล่านั้นจะแข่งขันในช่วงระยะเวลาคั่นระหว่างการแข่งขันฟุตบอลลีก

รางวัลชนะเลิศ

ถ้วยพระราชทานควีนส์คัพ

สโมสรที่ชนะเลิศการแข่งขัน จะได้รับถ้วยพระราชทานจาก สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ หรือผู้แทนพระองค์ โดยตัวถ้วยมีความสูง 1.25 เมตร น้ำหนักรวม 10.5 กิโลกรัม โดยทำด้วยเงินแท้ 95% มีพระปรมาภิไธยย่อ "สก." สลักอยู่บนตัวถ้วย โดยเป็นถ้วยพระราชทานที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย

เข็มควีนส์สตาร์

หลังจากการแข่งขัน ฟุตบอลฯ ควีนสคัพ จบลง ฝ่ายจัดการแข่งขันจะคัดเลือกนักฟุตบอลที่ทำผลงานได้ดีกับสโมสรในการแข่งขัน และ มารยาทดี มีน้ำใจนักกีฬา ให้รับเชิญมาติดทีมเฉพาะกิจ ในนาม ทีมควีนส์สตาร์ ซึ่งจะได้รับเข็มควีนส์สตาร์นี้ เป็นที่ระลึก และ จะมีการจัดฟุตบอลนัดพิเศษตามโอกาสเห็นสมควร

ทำเนียบผลการแข่งขัน

ครั้งที่	ปี	ชนะเลิศ	ผลการแข่งขัน	รองชนะเลิศ
1	2513	ธนาคารกรุงเทพ	0 - 0	ทหารอากาศ
		ธนาคารกรุงเทพ และ ทหารอากาศ (ชนะเลิศร่วมกัน)
2	2514	จาการ์ตา ปุตรา	1 - 0	ราชวิถี
3	2515	ราชประชา	2 - 1	การท่าเรือฯ
4	2516	ราชวิถี	1 - 0	ธนาคารกรุงเทพ
5	2517	ทหารอากาศ		ฮันยัง
		ทหารอากาศ และ ฮันยัง (ชนะเลิศร่วมกัน)
ปี 2518 ไม่มีการแข่งขัน
6	2519	ราชวิถี	0 - 2	ยันมาร์ ดีเซล
7	2520	การท่าเรือฯ		ฮันยัง
		การท่าเรือฯ และ ฮันยัง (ชนะเลิศร่วมกัน)
8	2521	ราชประชา	1 - 3	การท่าเรือฯ
9	2522	การท่าเรือฯ	0 - 0	ออร์กัสเฟิร์ส
		การท่าเรือฯ และ ออร์กัสเฟิร์ส (ชนะเลิศร่วมกัน)
10	2523	การท่าเรือฯ	3 - 2	ออร์กัสเฟิร์ส
11	2524	ราชประชา	1 - 0	ปักกิ่ง
12	2525	ทหารอากาศ	2 - 0	ฮันยัง
13	2526	ธนาคารกรุงเทพ	2 - 1	การท่าเรือฯ
14	2527	ฮันยัง	1 - 1 (ลูกโทษ 4 - 3)	การท่าเรือฯ
ปี 2528 ไม่มีการแข่งขัน
15	2529	เซี่ยงไฮ้	4 - 2	โคเบนเฮาท์
16	2530	การท่าเรือฯ	2 - 0	ธนาคารกรุงไทย
17	2531	ฮันยัง	1 - 0	ราชประชา
18	2532	ฮันยัง	3 - 1	ทหารอากาศ
19	2533	ฮันยัง	1 - 0	ตำรวจ
20	2534	ฮันยัง	0 - 0 (ลูกโทษ 6 - 5)	ธนาคารกสิกรไทย
21	2535	กัมบะ โอซะกะ	4 - 3	ทหารอากาศ
22	2536	การท่าเรือฯ
23	2537	ธนาคารกสิกรไทย	4 - 2	ราชวิถี
24	2538	ธนาคารกสิกรไทย	2 - 1	ราชประชา
25	2539	ธนาคารกสิกรไทย	1 - 1 (ลูกโทษ 4 - 3)	สินธนา
26	2540	ธนาคารกสิกรไทย	1 - 0	ราชนาวี
ปี 2541 ไม่มีการแข่งขัน
27	2542	ฮันยัง	3 - 1	ราชประชา
28	2543	ธนาคารกรุงเทพ	2 - 2 (ลูกโทษ 5 - 3)	สินธนา
ปี 2544 ไม่มีการแข่งขัน
29	2545	โอสถสภา	3 - 2	สินธนา
30	2546	โอสถสภา	1 - 0	ทศท โทรคมนาคม
31	2547	โอสถสภา
ปี 2548 ไม่มีการแข่งขัน
32	2549	ราชนาวี	1 - 0	ธนาคารกรุงไทย
ปี 2550 - 2551 ไม่มีการแข่งขัน
33	2552	ฮาเลลูย่า	1 - 0	บีอีซี เทโรศาสน
34	2553	ธนาคารกรุงไทย-บีจี	4 - 1	เพื่อนตำรวจ
ปี 2554 - ปัจจุบัน ไม่มีการแข่งขัน

ปัญหาในการจัดการแข่งขัน

แม้ว่าการแข่งขันฟุตบอลฯ ควีนส์คัพ จะได้รับความนิยม และเป็นการแข่งขันฟุตบอลในระดับสโมสรที่ได้รับการยอมรับรายการหนึ่งในระดับประเทศ และ ระดับเอเชีย แต่เนื่องด้วยการที่เมื่อมีการจัดการแข่งขัน สโมสรสมาชิกที่เป็นภาคี ที่เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน จะต้องออกค่าใช้จ่ายในการจัดการแข่งขันเอง ซึ่งเฉลี่ยแล้ว จำเป็นต้องใช้เงินอย่างน้อย 8-10 ล้านบาท ซึ่งกอปรกระแสการรับชมฟุตบอลไทยซบเซา จึงทำให้ในช่วงระยะเวลาการแข่งขันครั้งหลังๆ จึงไม่ค่อยมีการจัดการแข่งขันบ่อยเหมือนช่วงก่อนๆ รวมไปถึงสโมสรภาคีสมาชิก ที่บางสโมสรได้มีการยุบทีมไป หรือไม่ได้ทำการแข่งขันฟุตบอลในระดับสูงๆ รวมไปถึงข้อบังคับ ที่สโมสรที่จะเข้าแข่งขัน ต้องเป็นสโมสรในภาคีสมาชิก จึงทำให้ความสนใจในรายการนี้ลดน้อยถอยลงตามไปด้วย

อย่างไรก็ดี ก็ได้มีความพยายามจัดการแข่งขันอีกครั้ง โดยทาง สโมสรฟุตบอลชลบุรี ได้พยายามที่จะจัดให้มีการแข่งขันอีกครั้ง ในปี 2554 และ 2559 แต่ก็ติดปัญหาตารางจัดการแข่งขัน ที่ไม่เอื้ออำนวยให้มีการจัดการแข่งขัน จึงทำให้ไม่มีการจัดการแข่งขันมานานจนถึงปัจจุบัน

ดูเพิ่ม

• ฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานคิงส์คัพ
• ฟุตบอลถ้วยพระราชทาน

แหล่งข้อมูลอื่น

ข้อมูลสถิติ

• สถิติควีนสคัพ จาก สยามฟุตบอล Archived 2008-05-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ข้อมูล ควีนสคัพ จาก rsssf.com (อังกฤษ)