เบริลเลียม

เบริลเลียม (อังกฤษ: Beryllium) เป็นธาตุในตารางธาตุที่มีสัญลักษณ์ Be และเลขอะตอม 4 เป็นธาตุไบวาเลนต์ที่มีพิษ น้ำหนักอะตอม 9.0122 amu จุดหลอมเหลว 1287°C จุดเดือด (โดยประมาณ) 2970°C ความหนาแน่น (จากการคำนวณ) 1.85 g/cm³ เลขออกซิเดชันสามัญ + 2 เบริลเลียมเป็นโลหะแอลคาไลน์เอิร์ธ มีสีเทาเหมือนเหล็ก แข็งแรง น้ำหนักเบา แต่เปราะ ซึ่งส่วนใหญ่ใช้เป็นตัวที่ทำให้โลหะผสมแข็งขึ้น (โดยเฉพาะทองแดงเบริลเลียม)

เบริลเลียม
4Be - ↑ Be ↓ Mg ลิเทียม ← เบริลเลียม → โบรอน
เบริลเลียมในตารางธาตุ
ลักษณะปรากฏ
โลหะแข็งสีเทาขาว
คุณสมบัติทั่วไป
ชื่อ สัญลักษณ์ และเลขอะตอม	เบริลเลียม, Be, 4
การออกเสียง	/bəˈrɪliəm/ bə-ril-ee-əm
อนุกรมเคมี	โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท
หมู่ คาบและบล็อก	2 (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท), 2, s
มวลอะตอมมาตรฐาน	9.0121831(5)
การจัดเรียงอิเล็กตรอน	[He] 2s2 2, 2
ประวัติ
การค้นพบ	Louis Nicolas Vauquelin (1797)
การแยกครั้งแรก	Friedrich Wöhler & Antoine Bussy (1828)
คุณสมบัติกายภาพ
สถานะ	ของแข็ง
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.)	1.85 g·cm−3
ความหนาแน่นของเหลวที่จุดหลอมเหลว	1.690 g·cm−3
จุดหลอมเหลว	1560 K, 1287 °C, 2349 °F
จุดเดือด	2741 K, 2468 °C, 4474 °F
จุดวิกฤต	(extrapolated) 5205 K, MPa
ความร้อนของการหลอมเหลว	12.2 kJ·mol−1
ความร้อนของการกลายเป็นไอ	297 kJ·mol−1
ความจุความร้อนโมลาร์	16.443 J·mol−1·K−1
ความดันไอ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k ที่ T (K) 1462 1608 1791 2023 2327 2742
คุณสมบัติอะตอม
สถานะออกซิเดชัน	2, 1 (amphoteric oxide)
อิเล็กโตรเนกาติวิตี	1.57 (Pauling scale)
พลังงานไอออไนเซชัน	ค่าที่ 1: 899.5 kJ·mol−1
	ค่าที่ 2: 1757.1 kJ·mol−1
	ค่าที่ 3: 14848.7 kJ·mol−1
รัศมีอะตอม	112 pm
รัศมีโควาเลนต์	96±3 pm
รัศมีวานเดอร์วาลส์	153 pm
จิปาถะ
โครงสร้างผลึก	เฮกซะโกนัลปิดบรรจุ
ความเป็นแม่เหล็ก	ไดอะแมกเนติก
สภาพนำไฟฟ้า	(20 °C) 36 nΩ·m
สภาพนำความร้อน	200 W·m−1·K−1
การขยายตัวจากความร้อน	(25 °C) 11.3 µm·m−1·K−1
ความเร็วเสียง (thin rod)	(ที่ r.t.) 12890 m·s−1
มอดุลัสของยัง	287 GPa
โมดูลัสของแรงเฉือน	132 GPa
โมดูลัสของแรงบีบอัด	130 GPa
อัตราส่วนปัวซอง	0.032
ความแข็งของโมส์	5.5
ความแข็งวิกเกอร์ส	1670 MPa
ความแข็งของบริเนลล์	600 MPa
เลขทะเบียน CAS	7440-41-7
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของเบริลเลียม
ไอโซโทป NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP 7Be trace 53.12 d ε 0.862 7Li γ 0.477 - 9Be 100% Be เสถียร โดยมี 5 นิวตรอน 10Be trace 1.36×106 y β− 0.556 10B
อ้างอิง

การค้นพบ

ผู้ค้นพบ ในปี ค.ศ. 1797 Vauquelin ได้พบว่าเบริลเลียมเป็นองค์ประกอบหนึ่งของแร่ beryl ในปี ค.ศ. 1828 Wohler และ Bussy เตรียมธาตุนี้ได้โดยรีดิวส์ BeCl2 ด้วยโลหะ K แต่ Be ที่ได้นั้นเป็นผงทีไม่บริสุทธิ์นัก ในปี ค.ศ. 1899 Lebrau นักวิทยาศาสตร์ชาวฝรั่งเศสตีพิมพ์ผลงานการเตรียม Be โดยวิธีการแยกสลายด้วยไฟฟ้า (electrolysis) ของโซเดียม เบริลเลียม ฟลูออไรด์ ได้ผลึกเล็ก ๆ ของ Be มีรูปหกเหลี่ยม (hexagonal) นอกจากนี้แล้วเขายังเตรียมโลหะเจือของ Be-Cu ได้ด้วย เบริลเลียมในรูปของสารประกอบมีกระจายทั่วไปในเปลือกโลกของเรา เปลือกโลกของเรามี Be 0.001 %

การประยุกต์ใช้

• ใช้ในหลอดไฟเรืองแสง
• สปริงนาฬิกาซึ่งต้องต่อต้านอำนาจแม่เหล็ก และรับแรงแปรอยู่ตลอดเวลานั้น ทำจากทองแดงผสมเบริลเลียม (Beryllium-Coppers Alloys)
• โลหะผสมนิกเกิล-เบริลเลียม (Ni-Be Alloys) แข็งมาก ทนการกัดกร่อนได้ดี ใช้ทำเครื่องมือผ่าตัด
• ใช้เป็นประโยชน์และวัตถุโครงสร้างของเท็คโนโลยีทางอวกาศ
• ใช้เป็นตัวโมเดอเรเตอร์ (moderator) และ reflector ในเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์
• ใช้ทำหน้าต่างพิเศษสำหรับหลอดรังสี -X
• โลหะเจือ Be-Cu ใช้เติมในเชื้อเพลิงจรวด