สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ (27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2428 – 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2430) เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 59 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กับสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เป็นพระราชอนุชาร่วมพระราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระเชษฐาร่วมพระราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งในเวลาที่พระองค์ประสูตินั้น ได้มีฝนดาวตกเต็มท้องฟ้าและสามารถมองเห็นได้ในพระนคร ชาววังจึงออกพระนามว่า “ทูลกระหม่อมดาวร่วง” พระนามของพระองค์เป็นที่มาของชื่อ โรงพยาบาลศิริราช

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5
เจ้าฟ้าชั้นเอก
ประสูติ27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2428
สิ้นพระชนม์31 พฤษภาคม พ.ศ. 2430 (1 ปี)
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดาสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

พระประวัติ

แก้

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 53 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระราชโอรสพระองค์ที่ 5 ในสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ประสูติเมื่อวันศุกร์ แรม 6 ค่ำ เดือน 12 ปีระกา สัปตศก จ.ศ. 1247 ตรงกับวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2428 ได้รับพระราชทานว่า[1]พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬารห้องเขียว ซึ่งในเวลาที่พระองค์ประสูตินั้น ได้มีฝนดาวตกเต็มท้องฟ้าและสามารถมองเห็นได้ในพระนคร ดังนั้น ชาววังจึงได้ออกพระนามของพระองค์ว่า “ทูลกระหม่อมดาวร่วง” ในเวลาต่อมาสมเด็จพระบรมชนกนาถได้พระราชทานพระนามให้กับพระราชโอรสองค์นี้ว่า

"สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ สรรพวิสุทธิ์มหุติมงคล อเนกนภดลดารารัตน สมันตบริภัศวโรภาศ อดิศรราชจุฬาลงกรณ บดินทรเทพยวโรรส วิสุทธิสมมติ วโรภโตปักษ อุกฤษฐศักดิ อรรควรราชกุมาร"

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ซึ่งเรียกสมเด็จเจ้าฟ้าชายศิริราชกกุธภัณฑ์ว่า "น้องชายเอียด" ได้จดบันทึกถึงเหตุการวันประสูติของสมเด็จเจ้าฟ้าชายพระองค์นี้ไว้ในจดหมายเหตุรายวันของพระองค์ว่า

...เราตื่นนอนเช้า กินข้าวแล้วไปเรียนหนังสือ เสด็จน้า [สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง] ประชวรพระครรภ์ เราไปเฝ้าทูลหม่อมบน [พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว] ก่อนแล้วออกไปเรียนหนังสือ บ่ายสองโมงเศษประสูติเป็นผู้ชาย เราดีใจมาก เราได้รับไว้กับเสด็จน้าแล้วว่า ถ้าเป็นผู้ชายเราจะทำขวัญสิ่งของ ถ้าเป็นหญิงเราไม่ให้ เย็นกินข้าวที่บน สมเด็จแม่ [สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า] รับสั่งให้เรานอนบน เรานอนกับน้อง ๆ ในห้องประทมเก่าของเสด็จน้า นอนสี่ทุ่ม เมื่อเรานอนสมเด็จแม่เสวยอยู่ เรากินเครื่องฝรั่งด้วย แล้วตามเสด็จสมเด็จแม่ไปดูดาวตก เรายังไม่เคยเห็นเลย ตกมากจริง ๆ ลางทีก็เห็นย้อยลงมายาวคล้ายดอกไม้เพลิง วันนี้พระยาภาส [เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค)] ได้ให้สมุดฝรั่งต่าง ๆ เราหลายเล่ม...

วันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2430 สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ ประชวรด้วยโรคบิด พระอาการทรุดลง และสิ้นพระชนม์ ณ พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร พระชนมายุเพียง 1 ปี 6 เดือน เท่านั้น เป็นที่โศกเศร้าแห่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี เป็นอย่างมาก

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงกำหนดงานพระเมรุ ณ ท้องสนามหลวง พระเมรุห้ายอด ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเป็นพิเศษ และโปรดเกล้าฯ ให้ใช้สิ่งก่อสร้างเป็นไม้จริง ด้วยมีพระราชประสงค์ว่าเมื่อเสร็จการแล้วจะพระราชทานแก่โรงพยาบาล เมื่อเสร็จการพระเมรุแล้ว โปรดเกล้าฯ ให้รื้อพระเมรุไปสร้างเรือนคนไข้ได้จำนวน 4 หลัง ภายในโรงพยาบาล และพระราชทานเครื่องเรือน เครื่องใช้ทั้งปวงให้แก่โรงพยาบาลวังหลัง พร้อมทั้งพระราชทานนามโรงพยาบาลวังหลังใหม่ว่า "โรงพยาบาลศิริราช"

พระอนุสรณ์

แก้

พระอิสริยยศ

แก้
ธรรมเนียมพระยศของ
เจ้าฟ้าศิริราช
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ
  • สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ (27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2428 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2430)
  • สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468)
  • สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478)
  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ (10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478 เป็นต้นไป)

พงศาวลี

แก้

อ้างอิง

แก้