จารึกระฆังเจดีย์ชเวซี่โกน

จารึกระฆังเจดีย์ชเวซี่โกน (พม่า: ရွှေစည်းခုံဘုရား ခေါင်းလောင်းစာ) เป็นจารึกสามภาษาบนระฆังเจดีย์ชเวซี่โกนในเจดีย์ชเวซี่โกน พุกาม ประเทศพม่า ซึ่งบริจาคให้แก่วัดโดยพระเจ้าบุเรงนองแห่งราชวงศ์ตองอู จารึกเขียนด้วยภาษาพม่า, ภาษามอญ และภาษาบาลี เนื้อหาเกี่ยวกับเหตุการณ์ในหกปีแรกของการครองราชย์ และเป็นหลักฐานลายลักษณ์อักษรยุคปัจจุบันชิ้นเดียวที่มีการเรียกขานพระเจ้าบุเรงนองว่าเป็น "ผู้ชนะสิบทิศ" คำซึ่งเป็นที่รู้จักทั่วไปในคนไทยกับคนมอญ

จารึกระฆังเจดีย์ชเวซี่โกน

ผู้ประพันธ์	พระเจ้าบุเรงนอง
ชื่อเรื่องต้นฉบับ	ရွှေစည်းခုံဘုရား ခေါင်းလောင်းစာ
ผู้แปล	Than Tun: เป็นอังกฤษ Chit Thein: มอญเป็นพม่า
ประเทศ	จักรวรรดิตองอู
ภาษา	ภาษาพม่า, ภาษามอญ, ภาษาบาลี
ชุด	บันทึกเหตุการณ์พม่า
ประเภท	บันทึกเหตุการณ์, ประวัติศาสตร์
วันที่พิมพ์	23 พฤษภาคม ค.ศ. 1557
พิมพ์ในภาษาอังกฤษ	ธันวาคม ค.ศ. 2001

จารึกระฆังพระเจ้าบุเรงนอง *
ความทรงจำแห่งโลกโดยยูเนสโก
ที่เก็บรักษา	เจดีย์ชเวซี่โกน, พุกาม
ประเทศ	พม่า
ภูมิภาค **	เอเชียและแปซิฟิก
อ้างอิง	[1]
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน	2560
* ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีความทรงจำแห่งโลก ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้ขึ้นทะเบียนจารึกระฆังเจดีย์ชเวซี่โกนเป็นเความทรงจำแห่งโลกเมื่อปี พ.ศ. 2560 ในนาม "จารึกระฆังพระเจ้าบุเรงนอง" (อังกฤษ: King Bayinnaung Bell Inscription)

เนื้อหาสรุป

จารึกประกอบด้วยภาษาพม่าจำนวน 43 บรรทัด, ภาษามอญ 35 บรรทัด และ ภาษาบาลี 5 บรรทัด และระบุพระนามของบุเรงนองกับอัครมเหสีทั้งสองพระองค์อย่างถูกต้อง เนื้อหาในจารึกประกอบด้วยเหตุการณ์ในรัชสมัย 6 ปีแรก ได้แก่

1. พิชิตตองอู, 11 มกราคม ค.ศ. 1551
2. พิชิตแปร, 30 สิงหาคม ค.ศ. 1551
3. พิชิตพะโค, 12 มีนาคม ค.ศ. 1552
4. จัดแขวนระฆังแห่งความยุติธรรมด้านหน้าพระราชวังกัมโพชธานี
5. บุเรงนองขึ้นครองราชย์ และสถาปนาอัครมเหสีพระนางอตุลสิริมหาราชเทวี, 12 มกราคม ค.ศ. 1554
6. พิชิตอังวะ, 22 มกราคม ค.ศ. 1555
7. ส่งพระธรมทูตไปยังซีลอน (ศรีลังกา) เพื่อพัฒนาศาสนาพุทธแบบเถรวาท
8. เตรียมการยุทธ์เข้ายึดบรรดารัฐฉาน, 9 พฤศจิกายน ค.ศ. 1556 - 8 มกราคม ค.ศ. 1557
9. พิชิต Mong Mit (Momeik) และสี่ป้อ, 25 มกราคม ค.ศ. 1557
10. สร้างพระเจดีย์ถวายไว้ในเมือง Mong Mit และ สี่ป้อ, 8 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1557
11. พิชิตโม่ญี่น, 6 มีนาคม ค.ศ. 1557
12. พิชิตโม่ก้อง, 11 มีนาคม ค.ศ. 1557
13. ประกาศห้ามฝังศพทาสชายหญิงในพิธีถวายพระเพลิงของเจ้าฟ้า
14. เดินทางออกจากโม่ก้อง, 9 เมษายน ค.ศ. 1557
15. ปิดทองเจดีย์ชเวซี่โกนจากฐานถึงยอด
16. ถวายระฆังเจดีย์ชเวซี่โกน หนัก 2100 viss (ราว 3423 กิโลกรัม), หล่อจากทองแดง, 23 พฤษภาคม ค.ศ. 1557
17. สวดมนต์เพื่อขอให้ได้เข้าสู่พุทธภาค และเรียกขานตนว่าเป็น "ผู้ชนะสิบทิศ"

อ้างอิง

บรรณานุกรม

• Thaw Kaung, U (2010). Aspects of Myanmar History and Culture. Yangon: Gangaw Myaing.