เตงเหยียง
เตงเหยียง (เสียชีวิต 9 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 249)[a] มีชื่อในภาษาจีนกลางว่า เติ้ง หยาง (จีน: 鄧颺; พินอิน: Dèng Yáng) ชื่อรอง เสฺวียนเม่า (จีน: 玄茂; พินอิน: Xuánmào)[2] เป็นขุนนางชาวจีนของรัฐวุยก๊กในยุคสามก๊กของจีน
เตงเหยียง (เติ้ง หยาง) | |
|---|---|
| 鄧颺 | |
| ราชเลขาธิการ (尚書 ช่างชู) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? – 5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 249 | |
| กษัตริย์ | โจฮอง |
| ขุนนางมหาดเล็ก (侍中 ชื่อจง) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? – 5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 249 | |
| กษัตริย์ | โจฮอง |
| หัวหน้าเลขานุการ (長史 จ๋างฉื่อ) (ภายใต้โจซอง) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? – ค.ศ. ? | |
| กษัตริย์ | โจฮอง |
| เจ้าเมืองเองฉวน (潁川太守 อิ่งชฺวานไท่โฉ่ว) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? – ค.ศ. ? | |
| กษัตริย์ | โจฮอง |
| ข้อมูลส่วนบุคคล | |
| เกิด | ไม่ทราบ อำเภอซินเย่ มณฑลเหอหนาน |
| เสียชีวิต | 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 249[a] นครลั่วหยาง มณฑลเหอหนาน |
| ญาติ | เตงอู (บรรพบุรุษ) |
| อาชีพ | ขุนนาง |
| ชื่อรอง | เสฺวียนเม่า (玄茂) |
ประวัติ แก้
เตงเหยียงสืบเชื้อสายจากเตงอู (鄧禹 เติ้ง ยฺหวี่)[3] ผู้เป็นขุนนางในช่วงต้นยุคราชวงศ์ฮั่นตะวันออก เตงเหยียงเป็นชาวอำเภอซินเอี๋ย (新野縣 ซินเย่เซี่ยน) เมืองลำหยง (南陽郡 หนานหยางจฺวิ้น) ซึ่งปัจจุบันคืออำเภอซินเย่ มณฑลเหอหนาน
เตงเหยียงมีชื่อเสียงตั้งแต่วัยเยาว์ในลกเอี๋ยง[4] ซึ่งเป็นนครหลวงของรัฐวุยก๊กในยุคสามก๊ก ชื่อเสียงของเตงเหยียงทำให้เตงเหยียงทัดเทียมกับคนรุ่นเดียวกันอย่างแฮเฮาเหียน จูกัดเอี๋ยน และเตียนติ๋ว เตงเหยียงดำรงตำแหน่งขุนนางสำนักราชเลขาธิการ (尚書郎 ช่างชูหลาง), ขุนนางสำนักราชวัง (中書郎 จงชูหลาง) และนายอำเภอ (令 ลิ่ง) ของลกเอี๋ยง[5] ในรัชสมัยของโจยอย (ครองราชย์ ค.ศ. 226–239) จักรพรรดิลำดับที่ 2 ของวุยก๊ก แต่ภายหลังเตงเหยียงถูกปลดออกจากตำแหน่งเพราะปฏิบัติหน้าที่อย่างผักชีโรยหน้าและมุ่งแต่แสวงชื่อเสียง[6]
ในปี ค.ศ. 239 ภายหลังการสวรรคตของจักรพรรดิโจยอย โจฮองได้สืบราชบัลลังก์เป็นจักรพรรดิพระองค์ใหม่ แต่เวลานั้นโจฮองยังทรงพระเยาว์ โจซองและสุมาอี้จึงบริหารราชการในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ โจซองใช้กลวิธีทางการเมืองลิดลอนอำนาจของสุมาอี้แล้วตัวโจซองจึงได้กุมอำนาจแต่เพียงผู้เดียวในราชสำนักวุยก๊ก[7] ฝ่ายสุมาอี้อ้างว่าป่วยและอยู่กับบ้าน ในช่วงเวลานี้ โจซองแต่งตั้งให้เตงเหยียงเป็นเจ้าเมือง (太守 ไท่โฉ่ว) ของเมืองเองฉวน (潁川郡 อิ่งชฺวานจฺวิ้น) ภายหลังให้มีตำแหน่งหัวหน้าเลขานุการ (長史 จ๋างฉื่อ) ภายใต้โจซอง ต่อมาเตงเหยียงในฐานะคนสนิทคนหนึ่งของโจซองได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นเป็นขุนนางมหาดเล็ก (侍中 ชื่อจง) และราชเลขาธิการ (尚書 ช่างชู)[8]
ในช่วงที่เตงเหยียงดำรงตำแหน่ง ได้มีส่วนร่วมในการทุจริตและเล่นพรรคเล่นพวก ตัวอย่างเช่น ครั้งหนึ่งเตงเหยียงแต่งตั้งตำแหน่งขุนนางให้จาง อ้าย (臧艾) เพื่อตอบแทนที่จาง อ้ายมอบอนุภรรยาคนหนึ่งของบิดาให้เป็นอนุภรรยาของเตงเหยียง[9] เวลานั้นมีคำกล่าวในลกเอี๋ยงที่ล้อเลียนเตงเหยียงว่า "เติ้ง เสฺวียนเม่ามอบตำแหน่งตอบแทนเรื่องผู้หญิง"[10] ด้วยสถานะและความเกี่ยวข้องของเตงเหยียงที่มีต่อโจซอง ทำให้เตงเหยียงพร้อมด้วยเตงปิดและโฮอั๋นถูกเรียกว่าเป็น "สามสุนัข"[11] ในช่วงเวลาเดียวกันนี้ที่โจซองกุมอำนาจในราชสำนัก ขุนนางชาวเมืองลำหยงชื่อกุย ท่าย (圭泰) กระทำการทำให้โจซองและผู้ติดตามรู้สึกไม่พอใจ เตงเหยียงต้องการลงโทษกุย ท่ายอย่างรุนแรง ซือหม่า ฉี (司馬岐) บุตรชายของซือหม่า จือ (司馬芝) ตำหนิเตงเหยียงที่ใช้อำนาจเพื่อแก้แค้น เตงเหยียงรู้สึกอับอายและโมโห แต่ก็ยอมต่อคำของซือหม่า ฉี[12]
ในปี ค.ศ. 244 เตงเหยียงและหลีซินแนะนำโจซองให้ยกทัพเข้ารบกับจ๊กก๊กที่เป็นรัฐอริของวุยก๊กเพื่อเพิ่มชื่อเสียงและอำนาจของตัวโจซองในวุยก๊ก[13] แต่ในที่สุดโจซองก็พ่ายแพ้ต่อทัพจ๊กก๊กในยุทธการที่ซิงชื่อ เกียรติภูมิของโจซองก็ด้อยลงด้วยเหตุที่ทัพวุยก๊กได้รับความเสียหายอย่างหนักในการรบ[14]
ในปี ค.ศ. 249 ระหว่างที่โจซองตามเสด็จจักรพรรดิโจฮองไปยังสุสานโกเบงเหลง สุมาอี้ฉวยโอกาสนี้ก่อรัฐประหารในลกเอี๋ยงและยึดครองกำลังทหารในนครหลวง[15] โจซองยอมจำนนต่อสุมาอี้หลังสุมาอี้ให้คำมั่นว่าตัวโจซองและครอบครัวจะไม่ถูกทำร้ายหากโจซองยอมมอบอำนาจในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์[16] ภายหลังสุมาอี้ผิดคำมั่นโดยให้จับกุมโจซองและพรรคพวก (รวมถึงเตงเหยียง) ในข้อหากบฏและประหารชีวิตทั้งหมดพร้อมกับครอบครัว[17] ไม่กี่วันก่อนหน้านั้น ในวันที่ 28 มกราคม หมอดูกวนลอได้พบกับโฮอั๋นตามคำเชิญของโฮอั๋น เตงเหยียงได้อยู่กับโฮอั๋นด้วยขณะพบกับกวนลอ กวนลอได้ทำนายถึงการเสียชีวิตของทั้งโฮอั๋นและเตงเหยียง[18]
ดูเพิ่ม แก้
หมายเหตุ แก้
อ้างอิง แก้
- ↑ ([嘉平元年春正月]戊戌，有司奏収黃門張當付廷尉，考實其辭，爽與謀不軌。又尚書丁謐、鄧颺、何晏、司隷校尉畢軌、荊州刺史李勝、大司農桓範皆與爽通姦謀，夷三族。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 4.
- ↑ (鄧颺字玄茂) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (鄧颺……鄧禹後也。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (少得士名於京師。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (明帝時爲尚書郎，除洛陽令，坐事免，拜中郎，又入兼中書郎。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (初，颺與李勝等爲浮華友，及在中書，浮華事發，被斥出，遂不復用。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (初，爽以宣王年德並高，恒父事之，不敢專行。及晏等進用，咸共推戴，說爽以權重不宜委之於人。乃以晏、颺、謐爲尚書，晏典選舉，軌司隷校尉，勝河南尹，諸事希復由宣王。宣王遂稱疾避爽。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (正始初，乃出爲潁川太守，轉大將軍長史，遷侍中尚書。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (颺爲人好貨，前在內職，許臧艾授以顯官，艾以父妾與颺) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (故京師爲之語曰：「以官易婦鄧玄茂。」) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (故于時謗書，謂「臺中有三狗，二狗崖柴不可當，一狗憑默作疽囊。」三狗，謂何、鄧、丁也。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (是時大將軍爽专权，尚書何晏、邓飏等爲之輔翼。南陽圭泰嘗以言迕指，考系廷尉。飏讯獄，將致泰重刑。岐數飏曰：『夫枢机大臣，王室之佐，既不能輔化成德，齊美古人，而乃肆其私忿，枉論無辜。使百姓危心，非此焉在？』飏於是惭怒而退。จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 12.
- ↑ (颺等欲令爽立威名於天下，勸使伐蜀，爽從其言) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (是時，關中及氐、羌轉輸不能供，牛馬騾驢多死，民夷號泣道路。入穀行數百里，賊因山爲固，兵不得進。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (十年正月，車駕朝高平陵，爽兄弟皆從。宣王部勒兵馬，先據武庫，遂出屯洛水浮橋。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (侍中許允、尚書陳泰說爽，使早自歸罪。爽於是遣允、泰詣宣王，歸罪請死，乃通宣王奏事。《世語》曰：宣王使許允、陳泰解語爽，蔣濟亦與書達宣王之旨，又使爽所信殿中校尉尹大目謂爽，唯免官而已，以洛水爲誓。爽信之，罷兵。《魏氏春秋》曰：爽旣罷兵，曰：「我不失作富家翁。」) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (爽以支屬，世蒙殊寵，親受先帝握手遺詔，託以天下，而包藏禍心，蔑棄顧命，乃與晏、颺及當等謀圖神器，範黨同罪人，皆爲大逆不道」。於是收爽、羲、訓、晏、颺、謐、軌、勝、範、當等，皆伏誅，夷三族。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 9.
- ↑ (正始九年十二月二十八日，吏部尚書何晏請之，鄧颺在晏許。晏謂輅曰：「聞君著爻神妙，試為作一卦，知位當至三公不？」又問：「連夢見青蠅數十頭，來在鼻上，驅之不肯去，有何意故？」輅曰：「夫飛鴞，天下賤鳥，及其在林食椹，則懷我好音，況輅心非草木，敢不盡忠？昔元、凱之弼重華，宣惠慈和，周公之翼成王，坐而待旦，故能流光六合，萬國咸寧。此乃履道休應。非卜筮之所明也。今君侯位重山岳，勢若雷電，而懷德者鮮，畏威者眾，殆非小心翼翼多福之仁。又鼻者艮，此天中之山，〈臣松之案：相書謂鼻之所在為天中。鼻有山象，故曰：「天中之山」也。〉高而不危，所以長守貴也。今青蠅臭惡，而集之焉。位峻者顛，輕豪者亡，不可不思害盈之數，盛衰之期。是故山在地中曰謙，雷在天上曰壯；謙則裒多益寡，壯則非禮不履。未有損己而不光大，行非而不傷敗。原君侯上追文王六爻之旨，下思尼父彖象之義，然後三公可決，青蠅可驅也。」颺曰：「此老生之常譚。」輅答曰：「夫老生者見不生，常譚者見不譚。」晏曰：「過歲更當相見。」輅還邑舍，具以此言語舅氏，舅氏責輅言太切至。輅曰：「與死人語，何所畏邪？」舅大怒，謂輅狂悖。歲朝，西北大風，塵埃蔽天，十餘日，聞晏、颺皆誅，然後舅氏乃服。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 29.
บรรณานุกรม แก้
- ตันซิ่ว (ศตวรรษที่ 3). จดหมายเหตุสามก๊ก (ซานกั๋วจื้อ).
- เผย์ ซงจือ (ศตวรรษที่ 5). อรรถาธิบายจดหมายเหตุสามก๊ก (ซานกั๋วจื้อจู้).