อิตเทรียม (อังกฤษ: Yttrium) คือธาตุเคมีที่มีหมายเลขอะตอม 39 และสัญลักษณ์คือ Y อิตเทรียมอยู่ในตารางธาตุหมู่ 3B อิตเทรียมเป็นโลหะประเภททรานซิชันมีสีขาวเงิน พบเล็กน้อยในแร่บนพื้นโลก และมักจะพบเป็นสารประกอบ 89Y เป็นไอโซโทปเสถียรเพียงตัวเดียว

อิตเทรียม
ไฮโดรเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ฮีเลียม (แก๊สมีตระกูล)
ลิเทียม (โลหะแอลคาไล)
เบริลเลียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
โบรอน (ธาตุกึ่งโลหะ)
คาร์บอน (อโลหะหลายวาเลนซ์)
ไนโตรเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ออกซิเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ฟลูออรีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
นีออน (แก๊สมีตระกูล)
โซเดียม (โลหะแอลคาไล)
แมกนีเซียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
อะลูมิเนียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ซิลิกอน (ธาตุกึ่งโลหะ)
ฟอสฟอรัส (อโลหะหลายวาเลนซ์)
กำมะถัน (อโลหะหลายวาเลนซ์)
คลอรีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
อาร์กอน (แก๊สมีตระกูล)
โพแทสเซียม (โลหะแอลคาไล)
แคลเซียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
สแกนเดียม (โลหะทรานซิชัน)
ไทเทเนียม (โลหะทรานซิชัน)
วาเนเดียม (โลหะทรานซิชัน)
โครเมียม (โลหะทรานซิชัน)
แมงกานีส (โลหะทรานซิชัน)
เหล็ก (โลหะทรานซิชัน)
โคบอลต์ (โลหะทรานซิชัน)
นิกเกิล (โลหะทรานซิชัน)
ทองแดง (โลหะทรานซิชัน)
สังกะสี (โลหะทรานซิชัน)
แกลเลียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
เจอร์เมเนียม (ธาตุกึ่งโลหะ)
สารหนู (ธาตุกึ่งโลหะ)
ซีลีเนียม (อโลหะหลายวาเลนซ์)
โบรมีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
คริปทอน (แก๊สมีตระกูล)
รูบิเดียม (โลหะแอลคาไล)
สตรอนเชียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
อิตเทรียม (โลหะทรานซิชัน)
เซอร์โคเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ไนโอเบียม (โลหะทรานซิชัน)
โมลิบดีนัม (โลหะทรานซิชัน)
เทคนีเชียม (โลหะทรานซิชัน)
รูทีเนียม (โลหะทรานซิชัน)
โรเดียม (โลหะทรานซิชัน)
แพลเลเดียม (โลหะทรานซิชัน)
เงิน (โลหะทรานซิชัน)
แคดเมียม (โลหะทรานซิชัน)
อินเดียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ดีบุก (โลหะหลังทรานซิชัน)
พลวง (ธาตุกึ่งโลหะ)
เทลลูเรียม (ธาตุกึ่งโลหะ)
ไอโอดีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ซีนอน (แก๊สมีตระกูล)
ซีเซียม (โลหะแอลคาไล)
แบเรียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
แลนทานัม (แลนทานอยด์)
ซีเรียม (แลนทานอยด์)
เพรซีโอดิเมียม (แลนทานอยด์)
นีโอดิเมียม (แลนทานอยด์)
โพรมีเทียม (แลนทานอยด์)
ซาแมเรียม (แลนทานอยด์)
ยูโรเพียม (แลนทานอยด์)
แกโดลิเนียม (แลนทานอยด์)
เทอร์เบียม (แลนทานอยด์)
ดิสโพรเซียม (แลนทานอยด์)
โฮลเมียม (แลนทานอยด์)
เออร์เบียม (แลนทานอยด์)
ทูเลียม (แลนทานอยด์)
อิตเทอร์เบียม (แลนทานอยด์)
ลูทีเทียม (แลนทานอยด์)
ฮาฟเนียม (โลหะทรานซิชัน)
แทนทาลัม (โลหะทรานซิชัน)
ทังสเตน (โลหะทรานซิชัน)
รีเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ออสเมียม (โลหะทรานซิชัน)
อิริเดียม (โลหะทรานซิชัน)
แพลตทินัม (โลหะทรานซิชัน)
ทองคำ (โลหะทรานซิชัน)
ปรอท (โลหะทรานซิชัน)
แทลเลียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ตะกั่ว (โลหะหลังทรานซิชัน)
บิสมัท (โลหะหลังทรานซิชัน)
พอโลเนียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
แอสทาทีน (ธาตุกึ่งโลหะ)
เรดอน (แก๊สมีตระกูล)
แฟรนเซียม (โลหะแอลคาไล)
เรเดียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
แอกทิเนียม (แอกทินอยด์)
ทอเรียม (แอกทินอยด์)
โพรแทกทิเนียม (แอกทินอยด์)
ยูเรเนียม (แอกทินอยด์)
เนปทูเนียม (แอกทินอยด์)
พลูโทเนียม (แอกทินอยด์)
อะเมริเซียม (แอกทินอยด์)
คูเรียม (แอกทินอยด์)
เบอร์คีเลียม (แอกทินอยด์)
แคลิฟอร์เนียม (แอกทินอยด์)
ไอน์สไตเนียม (แอกทินอยด์)
เฟอร์เมียม (แอกทินอยด์)
เมนเดลีเวียม (แอกทินอยด์)
โนเบเลียม (แอกทินอยด์)
ลอว์เรนเซียม (แอกทินอยด์)
รัทเทอร์ฟอร์เดียม (โลหะทรานซิชัน)
ดุบเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ซีบอร์เกียม (โลหะทรานซิชัน)
โบห์เรียม (โลหะทรานซิชัน)
ฮัสเซียม (โลหะทรานซิชัน)
ไมต์เนเรียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ดาร์มสตัดเทียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
เรินต์เกเนียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
โคเปอร์นิเซียม (โลหะทรานซิชัน)
นิโฮเนียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ฟลีโรเวียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
มอสโกเวียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ลิเวอร์มอเรียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
เทนเนสซีน (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ออกาเนสซอน (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของอิตเทรียม (2, 8, 18, 9, 2)
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของอิตเทรียม (2, 8, 18, 9, 2)
39Y
Sc

Y

Lu
สตรอนเชียมอิตเทรียมเซอร์โคเนียม
อิตเทรียมในตารางธาตุ
ลักษณะปรากฏ
โลหะสีเงินขาว
คุณสมบัติทั่วไป
ชื่อ สัญลักษณ์ และเลขอะตอม อิตเทรียม, Y, 39
หมู่ คาบและบล็อก 3, 5, d
มวลอะตอมมาตรฐาน 88.906±0.001
การจัดเรียงอิเล็กตรอน [Kr] 4d1 5s2
2, 8, 18, 9, 2
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของอิตเทรียม (2, 8, 18, 9, 2)
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของอิตเทรียม (2, 8, 18, 9, 2)
ประวัติ
การตั้งชื่อ ตั้งชื่อตามหมู่บ้านอิตเทอร์บี (สวีเดน) และชื่อแร่ อิตเทอร์ไบต์ (กาโดลิไนต์)
การค้นพบ โยฮันน์ กาโดลิน (1794)
การแยกครั้งแรก ไฟรดริช วอเลอร์ (1838)
คุณสมบัติกายภาพ
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.) 4.472 g·cm−3
ความหนาแน่นของเหลวที่จุดหลอมเหลว 4.24 g·cm−3
จุดหลอมเหลว 1799 K, 1526 °C, 2779 °F
จุดเดือด 3203 K, 2930 °C, 5306 °F
ความร้อนของการหลอมเหลว 11.42 kJ·mol−1
ความร้อนของการกลายเป็นไอ 363 kJ·mol−1
ความจุความร้อนโมลาร์ 26.53 J·mol−1·K−1
ความดันไอ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
ที่ T (K) 1883 2075 (2320) (2627) (3036) (3607)
คุณสมบัติอะตอม
อิเล็กโตรเนกาติวิตี 1.22 (Pauling scale)
พลังงานไอออไนเซชัน ค่าที่ 1: 600 kJ·mol−1
ค่าที่ 2: 1180 kJ·mol−1
ค่าที่ 3: 1980 kJ·mol−1
รัศมีอะตอม 180 pm
รัศมีโควาเลนต์ 190±7 pm
จิปาถะ
โครงสร้างผลึก hexagonal close-packed
ความเป็นแม่เหล็ก พาราแมกเนติก
สภาพนำไฟฟ้า α, poly: 596Ω·m
สภาพนำความร้อน 17.2 W·m−1·K−1
การขยายตัวจากความร้อน α, poly: 10.6 µm/(m·K)
ความเร็วเสียง (thin rod) (ที่ 20 °C) 3300 m·s−1
มอดุลัสของยัง 63.5 GPa
โมดูลัสของแรงเฉือน 25.6 GPa
โมดูลัสของแรงบีบอัด 41.2 GPa
อัตราส่วนปัวซอง 0.243
ความแข็งของบริเนลล์ 200–589 MPa
เลขทะเบียน CAS 7440-65-5
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของอิตเทรียม
ไอโซโทป NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP
87Y syn 3.4 d ε 87Sr
γ 0.48, 0.38D
88Y syn 106.6 d ε 88Sr
γ 1.83, 0.89
89Y 100% 89Y is stable with 50 neutrons
90Y syn 2.7 d β 2.28 90Zr
γ 2.18
91Y syn 58.5 d β 1.54 91Zr
γ 1.20
อ้างอิง

การใช้งาน แก้ไข

 
สารประกอบอิตเทรียมถูกใช้ในสีแดงใน โทรทัศน์จอแก้ว


 
YBCO สารตัวนำยวดยิ่ง ที่มีส่วนผสมของอิตเทรียม