อำเภอประทาย

อำเภอในจังหวัดนครราชสีมา ประเทศไทย

ประทาย เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครราชสีมา เดิมมีฐานะเป็นตำบลประทายขึ้นกับเขตการปกครองอำเภอบัวใหญ่(เดิมชื่ออำเภอ นอก) ต่อมาได้รับการยกฐานะเป็นกิ่งอำเภอประทาย เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2504 และได้ยกฐานะเป็นอำเภอในปี 2506 ชื่ออำเภอประทาย ใช้ชื่อตามตำบลประทาย มีหมู่บ้านประทายเป็นหมู่บ้านเก่าแก่สมัยขอมเรืองอำนาจ ซึ่งได้แก่บ้านประทาย หมู่ที่ 2 ตำบลตลาดไทรในปัจจุบัน ซึ่งได้แยกจากตำบลประทาย คำว่า "ประทาย" เป็นภาษาเขมร แปลว่า "ป้อมค่ายหรือที่พักแรม" เข้าใจว่าเป็นทางผ่าน และที่พักแรมของทหารขอมในการไปสักการะปราสาทหินพิมาย

อำเภอประทาย
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Prathai
คำขวัญ: 
นางรำปราสาทหิน แดนดินป้อมปราการ
โป่งนกแหล่งโบราณ ตระการบึงกระโตน
แผนที่จังหวัดนครราชสีมา เน้นอำเภอประทาย
แผนที่จังหวัดนครราชสีมา เน้นอำเภอประทาย
พิกัด: 15°32′0″N 102°43′22″E / 15.53333°N 102.72278°E / 15.53333; 102.72278
ประเทศ ไทย
จังหวัดนครราชสีมา
พื้นที่
 • ทั้งหมด600.6 ตร.กม. (231.9 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด77,322 คน
 • ความหนาแน่น128.74 คน/ตร.กม. (333.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 30180
รหัสภูมิศาสตร์3013
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอประทาย เลขที่ 499
หมู่ที่ 16 ถนนเจนจบทิศ ตำบลประทาย อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา 30180
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์

แก้
  • วันที่ 1 มกราคม 2504 แยกพื้นที่ตำบลประทาย ตำบลโนนเพชร ตำบลวังหิน ตำบลโนนตาเถร ตำบลกระทุ่มราย และตำบลหนองพลวง อำเภอบัวใหญ่ มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอประทาย ขึ้นกับอำเภอบัวใหญ่ [1]
  • วันที่ 15 มิถุนายน 2504 ตั้งตำบลหันห้วยทราย แยกออกจากตำบลโนนเพ็ด [2]
  • วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2506 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลประทาย กิ่งอำเภอประทาย อำเภอบัวใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา และจัดตั้งสุขาภิบาลประทาย ในท้องที่บางส่วนของตำบลประทาย[3]
  • วันที่ 17 กรกฎาคม 2506 ยกฐานะกิ่งอำเภอประทาย อำเภอบัวใหญ่ เป็น อำเภอประทาย [4]
  • วันที่ 15 พฤศจิกายน 2508 จัดตั้งสุขาภิบาลโนนแดง ในท้องที่บางส่วนของตำบลโนนตาเถร [5]
  • วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2510 ตั้งตำบลโนนแดง แยกออกจากตำบลโนนตาเถร และ ตั้งตำบลวังไม้แดง แยกออกจากตำบลโนนเพ็ด [6]
  • วันที่ 25 ธันวาคม 2511 โอนพื้นที่ของตำบลดอนมัน จากอำเภอชุมพวง มาขึ้นกับ อำเภอประทาย [7]
  • วันที่ 30 กันยายน 2512 ตั้งตำบลหนองค่าย แยกออกจากตำบลหนองพลวง [8]
  • วันที่ 1 กันยายน 2513 ตั้งตำบลนางรำ แยกออกจากตำบลวังหิน ตั้งตำบลตลาดไทร แยกออกจากตำบลประทาย [9]
  • วันที่ 16 กันยายน 2517 ตั้งตำบลสำพะเนียง แยกออกจากตำบลวังหิน และ ตำบลโนนแดง [10]
  • วันที่ 20 กันยายน 2522 ตั้งตำบลทุ่งสว่าง แยกออกจากตำบลกระทุ่มราย [11]
  • วันที่ 6 กรกฎาคม 2530 ตั้งตำบลดอนยาวใหญ่ แยกออกจากตำบลโนนตาเถร [12]
  • วันที่ 1 เมษายน 2532 ได้แยกพื้นที่ตำบลโนนแดง ตำบลโนนตาเถร ตำบลสำพะเนียง และตำบลวังหิน ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอโนนแดง ขึ้นกับอำเภอประทาย พร้อมกับโอนสุขาภิบาลโนนแดง ไปขึ้นกับ กิ่งอำเภอโนนแดง [13]
  • วันที่ 1 สิงหาคม 2532 โอนพื้นที่ตำบลดอนยาวใหญ่ จากอำเภอประทาย มาขึ้นกับ กิ่งอำเภอโนนแดง [14]
  • วันที่ 1 กรกฎาคม 2533 ตั้งตำบลโคกกลาง แยกออกจากตำบลดอนมัน [15]
  • วันที่ 1 กรกฎาคม 2534 ตั้งตำบลเมืองโดน แยกออกจากตำบลหันห้วยทราย [16]
  • วันที่ 4 พฤศจิกายน 2536 ยกฐานะจาก กิ่งอำเภอโนนแดง เป็น อำเภอโนนแดง [17]

ที่ตั้งและอาณาเขต

แก้

อำเภอประทายตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

การแบ่งเขตการปกครอง

แก้
 
แผนที่อำเภอประทาย แบบแบ่งเขตตำบล

การปกครองส่วนภูมิภาค

แก้

อำเภอประทายแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 13 ตำบล 151 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับที่ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน ประชากรทั้งหมด
(พ.ศ. 2562)[18]
ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น
(พ.ศ. 2562)[18]
1. ประทาย Prathai 17 10,226 6,130
4,096
(ทต. ประทาย)
(อบต. ประทาย)
2. หนองพลวง Nong Phluang 12 5,681 5,681 (อบต. หนองพลวง)
3. หันห้วยทราย Han Huai Sai 9 5,552 5,552 (อบต. หันห้วยทราย)
4. วังไม้แดง Wang Mai Daeng 11 6,338 6,338 (อบต. วังไม้แดง)
5. โนนเพ็ด Non Phet 11 5,708 5,708 (อบต. โนนเพ็ด)
6. กระทุ่มราย Krathum Rai 17 7,225 7,225 (อบต. กระทุ่มราย)
7. นางรำ Nang Ram 13 5,810 5,810 (อบต. นางรำ)
8. หนองค่าย Nong Khai 14 5,092 5,092 (อบต. หนองค่าย)
9. ตลาดไทร Talat Sai 13 5,926 5,926 (อบต. ตลาดไทร)
10. ดอนมัน Don Man 10 5,344 5,344 (อบต. ดอนมัน)
11. ทุ่งสว่าง Thung Sawang 8 4,754 4,754 (อบต. ทุ่งสว่าง)
12. โคกกลาง Khok Klang 9 5,981 5,981 (อบต. โคกกลาง)
13. เมืองโดน Mueang Don 7 3,997 3,997 (อบต. เมืองโดน)
รวม 151 77,634 6,130 (เทศบาล)
71,504 (อบต.)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

แก้

ท้องที่อำเภอประทายประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 14 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลประทาย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลประทาย
  • องค์การบริหารส่วนตำบลประทาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลประทาย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลประทาย)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลกระทุ่มราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกระทุ่มรายทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังไม้แดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังไม้แดงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลตลาดไทร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตลาดไทรทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองพลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองพลวงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองค่าย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองค่ายทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหันห้วยทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหันห้วยทรายทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลดอนมัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนมันทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลนางรำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนางรำทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโนนเพ็ด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนเพ็ดทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งสว่าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งสว่างทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโคกกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกกลางทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองโดน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองโดนทั้งตำบล

ชาวอำเภอประทายที่มีชื่อเสียง

แก้
  • พระปริยัติมุนี (หลวงปู่จันดี อนาลโย) เจ้าอาวาสวัดดงเค็งและเจ้าคณะอำเภอประทาย พระนักพัฒนา
  • หมอลำพรหมา ศรีนาเมือง บรมครูหมอลำสังวาสพุทไธสง 1 ใน 3 ผู้ร่วมริเริ่มหมอลำสังวาสพุทไธสง
  • หมอลำจรัส ลาดนอก บรมครูหมอลำสังวาสพุทไธสง
  • ไหมไทย หัวใจศิลป์ นักร้องลูกทุ่งหมอลำ

อ้างอิง

แก้
  1. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยกฐานะตำบลขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (108 ง): 2562–2564. 27 ธันวาคม 2503. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2010-05-09.
  2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบัวใหญ่ และกิ่งอำเภอประทาย อำเภอบัวใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 78 (52 ง): 1512–1518. 27 มิถุนายน 2504.
  3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลประทาย กิ่งอำเภอประทาย อำเภอบัวใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (17 ง): 435–436. 19 กุมภาพันธ์ 2506.
  4. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอบ่อพลอย อำเภอไทรโยค อำเภอหนองปรือ อำเภอหนองสองห้อง อำเภอประทาย อำเภอห้วยแถลง อำเภอละหานทราย อำเภอกุยบุรี อำเภอตาพระยา อำเภอหนองไผ่ อำเภอนาเชือก อำเภอวัดเพลง อำเภอพนัสนิคม อำเภอภูกระดึง อำเภอปรางค์กู่ อำเภอท่าช้าง อำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอบ้านดง อำเภอสว่างอารมณ์ และอำเภอกุดชุม พ.ศ. 2506" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (72 ก): 362–366. 16 กรกฎาคม 2506. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-05-21. สืบค้นเมื่อ 2010-05-09.
  5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลโนนแดง อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (103 ง): 2952–2953. 30 พฤศจิกายน 2508.
  6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอโชคชัยและอำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 84 (15 ง): 530–537. 14 กุมภาพันธ์ 2510.
  7. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอชุมพวงและอำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2511" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 85 (119 ก): 970–972. 24 ธันวาคม 2511.
  8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอคง อำเภอประทายและอำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (102 ง): 3369–3384. 18 พฤศจิกายน 2512.
  9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอประทาย อำเภอสีคิ้ว อำเภอชุมพวง อำเภอโนนสูง อำเภอห้วยแถลง และกิ่งอำเภอขามสะแกแสง จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 87 (92 ง): 2851–2883. 6 ตุลาคม 2513.
  10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอประทายและอำเภอบัวใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 91 (154 ง): 3504–3517. 17 กันยายน 2517.
  11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอด่านขุนทด อำเภอประทาย อำเภอคง อำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (192 ง): 4373–4386. 20 พฤศจิกายน 2522.
  12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอจักราช ชุมพวงบัวใหญ่ ประทาย ปักธงชัย และสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 104 (140 ง): 5122–5146. 23 กรกฎาคม 2530.
  13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา ตั้งเป็นกิ่งอำเภอโนนแดง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (40 ง): 1889. 14 มีนาคม 2532. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-04. สืบค้นเมื่อ 2010-05-09.
  14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง โอนตำบลดอนยาวใหญ่ ไปขึ้นกับกิ่งอำเภอโนนแดง อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (117 ง): 5323. 27 กรกฎาคม 2532. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2010-05-09.
  15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชุมพวง อำเภอบัวใหญ่ อำเภอประทาย และอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (พิเศษ 149 ง): 118–140. 17 สิงหาคม 2533.
  16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอประทาย อำเภอคง และอำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (พิเศษ 131 ง): 81–94. 29 กรกฎาคม 2534.
  17. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอลำทับ อำเภอร่องคำ อำเภอเวียงแหง อำเภอนาโยง อำเภอแก้งสนามนาง อำเภอโนนแดง อำเภอบ้านหลวง อำเภอกะพ้อ อำเภอศรีบรรพต อำเภอแก่งกระจาน อำเภอหนองสูง อำเภอสบเมย อำเภอเมยวดี อำเภอโคกเจริญ อำเภอทุ่งหัวช้าง อำเภอผาขาว อำเภอวังหิน อำเภอดอนพุด อำเภอบึงโขงหลง และอำเภอห้วยคต พ.ศ. 2536" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (พิเศษ 179 ง): 1–3. 3 พฤศจิกายน 2536. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-02-24. สืบค้นเมื่อ 2010-05-09.
  18. 18.0 18.1 [1] กรมการปกครอง