อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์

บ้านใหม่ไชยพจน์ [–ไช-ยะ-พด] เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดบุรีรัมย์ แยกเป็นกิ่งอำเภอออกจากอำเภอพุทไธสงในปี พ.ศ. 2535 และยกฐานะเป็นอำเภอในปี พ.ศ. 2540 มีชื่อเสียงในเรื่องการทอผ้าไหมมัดหมี่ และมีงานประจำปีที่จัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่เป็นประจำทุกปี คือ ประเพณีปรางค์กู่สวนแตง และบุญบั้งไฟบ้านใหมไชยพจน์

อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Ban Mai Chaiyaphot
ปราสาทกู่สวนแตง
คำขวัญ:  กู่สวนแตงเด่นสง่า ล้ำค่ากู่ฤๅษี ผ้าไหมมัดหมี่ ประเพณีบุญบั้งไฟ
แผนที่จังหวัดบุรีรัมย์ เน้นอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์
พิกัด: 15°34′22″N 102°50′0″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	บุรีรัมย์
พื้นที่
• ทั้งหมด	175.0 ตร.กม. (67.6 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	26,393 คน
• ความหนาแน่น	150.82 คน/ตร.กม. (390.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	31120
รหัสภูมิศาสตร์	3119
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ หมู่ที่ 1 บ้านใหม่ไชยพจน์ ถนนเจนจบทิศ ตำบลหนองแวง อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ จังหวัดบุรีรัมย์ 31120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหนองสองห้อง (จังหวัดขอนแก่น)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพุทไธสง
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองยาง (จังหวัดนครราชสีมา)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอประทาย (จังหวัดนครราชสีมา)

ประวัติ

เดิมพื้นที่บริเวณ กม.ศูนย์ (ที่ตั้งอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์) มีลักษณะเป็นป่าทึบ จึงเป็นที่ซ่องสุ่มของโจรผู้ร้าย เมื่อปี พ.ศ. 2497 นายไชยพจน์ ภู่กำชัย นายอำเภอพุทไธสงในขณะนั้น มีแนวความคิดขอจัดตั้งหมู่บ้านในบริเวณดังกล่าวโดยใช้ชื่อว่า บ้าน กม.ศูนย์ เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2499 และได้รับอนุมัติเมื่อวันที่ 19 มีนาคม พ.ศ. 2500 โดยนายไชยพจน์เป็นผู้วางผังหมู่บ้านและเปิดให้จับจองที่ดิน

ต่อมามีการปรับปรุงถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 202 ขยายช่องทางการจราจร ทำให้การคมนาคมสะดวกขึ้น ประกอบกับท้องที่ของอำเภอพุทไธสงในขณะนั้น มีอาณาเขตกว้างขวาง ประชาชนบางส่วนอยู่ห่างไกลจากตัวอำเภอ เจ้าหน้าที่ออกตรวจตราดูแลความทุกข์สุขไม่ทั่วถึง ทำให้ในปี พ.ศ. 2521 ชาวบ้าน กม.ศูนย์ และประชาชนราว 10,000 คน ของทั้ง 5 ตำบล จึงได้เสนอขอแบ่งท้องที่อำเภอพุทไธสงตั้งเป็นกิ่งอำเภอ ชื่อว่า กิ่งอำเภอกู่สวนแตง แต่ไม่ได้รับการอนุมัติจากกระทรวงมหาดไทย

จนกระทั่งถึงปี พ.ศ. 2535 ชุมชนบ้าน กม.ศูนย์ ขยายใหญ่ขึ้น คณะกรรมการหมู่บ้านสภาตำบลหนองแวงจึงได้เสนอขอจัดตั้งกิ่งอำเภอใหม่อีกครั้งในนาม กิ่งอำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ เพื่อเป็นเกียรติแก่นายไชยพจน์ ภู่กำชัย ผู้เสนอจัดตั้งหมู่บ้าน กม.ศูนย์ อันเป็นที่ตั้งของอำเภอใหม่ และกิ่งอำเภอนี้ได้รับการอนุมัติจัดตั้งจากกระทรวงมหาดไทยเมื่อ พ.ศ. 2535 โดยรวมตำบลทองหลาง ตำบลหนองแวง ตำบลกู่สวนแตง ตำบลแดงใหญ่ และตำบลหนองเยือง รวม 46 หมู่บ้าน ประชากร 23,970 คน ตั้งกิ่งอำเภอ ณ บ้าน กม.ศูนย์ ตำบลหนองแวง

มีการจัดตั้งสุขาภิบาลบ้านใหม่ไชยพจน์ ตามการขยายตัวของชุมชน มีบ้านเรือนราษฎรตั้งอยู่เป็นปึกแผ่น มีการคมนาคมและการค้าขายเจริญขึ้นมาก และได้ยกฐานะเป็น อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ เมื่อ พ.ศ. 2540

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์แบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 55 หมู่บ้าน

1.	หนองแวง		(Nong Waeng)			15 หมู่บ้าน
2.	ทองหลาง		(Thonglang)			10 หมู่บ้าน
3.	แดงใหญ่		(Daeng Yai)			09 หมู่บ้าน
4.	กู่สวนแตง		(Ku Suan Taeng)			12 หมู่บ้าน
5.	หนองเยือง		(Nong Yueang)			09 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบ้านใหม่ไชยพจน์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลบ้านใหม่ไชยพจน์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแวง (เฉพาะพื้นที่หมู่ที่ 1–6, 8,12) และตำบลทองหลาง (เฉพาะพื้นที่บางส่วนของหมู่ที่ 8)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองแวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแวง (เฉพาะพื้นที่หมู่ที่ 7, 13-15)
• องค์การบริหารส่วนตำบลทองหลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทองหลาง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านใหม่ไชยพจน์)
• องค์การบริหารส่วนตำบลกู่สวนแตง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกู่สวนแตงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแดงใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแดงใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเยือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเยืองทั้งตำบล