องค์การสุรา กรมสรรพสามิต

องค์การสุรา กรมสรรพสามิต (อังกฤษ: The Liquor Distillery Organization) เป็นหน่วยงานในสังกัดกรมสรรพสามิต กระทรวงการคลัง ก่อตั้งเมื่อวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2506 ในรัฐบาลสมัย จอมพลถนอม กิตติขจร เพื่อดำเนินการตามนโยบายพิเศษ ทางด้านพาณิยชกรรมและอุตสาหกรรมแอลกอฮอล์ เดิมมีทั้งหมด 6 สาขา คือ พระนครศรีอยุธยา ชัยนาท สระบุรี นครราชสีมา ลพบุรี และกรุงเทพมหานครซึ่งเป็นสำนักงานใหญ่

องค์การสุรา กรมสรรพสามิต

The Liquor Distillery Organization
ตราสัญลักษณ์
เครื่องหมายการค้า
ภาพรวมองค์การ
ก่อตั้ง	25 กันยายน พ.ศ. 2506 (2506-09-25)
ประเภท	รัฐวิสาหกิจ (ประเภท 2)
สำนักงานใหญ่	67 หมู่ที่ 4 ตำบลปากน้ำ อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา 24110
บุคลากร	176 คน (พ.ศ. 2562)
งบประมาณต่อปี	83,039,426,960 บาท (พ.ศ. 2562)
ฝ่ายบริหารองค์การ	ณัฐกร อุเทนสุต, ประธานกรรมการ สัญชัย ชาสมบัติ, ผู้อำนวยการ สุริยา วงทะนี, รองผู้อำนวยการ สมควร จารุสมบัติ, รองผู้อำนวยการ
ต้นสังกัดองค์การ	กรมสรรพสามิต กระทรวงการคลัง
เว็บไซต์	เว็บไซต์ขององค์การ

ประวัติ

องค์การสุรา กรมสรรพสามิต ได้จัดตั้งโรงงานผลิตสุราและผลิตภัณฑ์จากวัตถุพลอยได้จากการผลิตสุรา หรือผลิตภัณฑ์อันเป็นอุปกรณ์ในการผลิตสุรา เพื่อหารายได้ให้รัฐ ประกอบธุรกิจที่เกี่ยวกันหรือต่อเนื่องกับการผลิต รวมถึงเป็นตัวแทนจำหน่าย

องค์การสุรา กรมสรรพสามิต ได้จัดตั้งขึ้นตามคำสั่งที่ 24367/2506 ลงวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2506 ให้จัดตั้งองค์การสุรา กรมสรรพสามิต กระทรวงการคลัง เป็นรัฐวิสาหกิจ ประเภท 2 ซึ่งไม่เป็นนิติบุคคล มีคณะกรรมการบริหารกิจการซึ่งประกอบด้วย อธิบดีกรมสรรพสามิต เป็นประธานกรรมการและรองอธิบดีกรมสรรพสามิต เป็นรองประธานกรรมการโดยตำแหน่ง และกรรมการอื่น ๆ อีกไม่น้อยกว่า 3 คน แต่ไม่เกิน 11 คน รวมทั้งผู้แทนกระทรวงการคลัง 1 คน ผู้อำนวยการองค์การสุราเป็นกรรมการ และเลขานุการในตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังเป็นผู้แต่งตั้งคณะกรรมการให้ดำรงตำแหน่งคราวละ 4 ปี ต่อมาเหลือเพียง 3 ปี ตามพระราชบัญญัติคุณสมบัติมาตรฐานสำหรับกรรมการและพนักงานรัฐวิสาหกิจ พ.ศ. 2518

คณะกรรมการบริหารกิจการองค์การสุรา มีหน้าที่ควบคุมดูแลทั่วไปซึ่งกิจการขององค์การสุรา กำหนดนโยบายและวิจัย ของพนักงานองค์การสุรา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง มีอำนาจควบคุมกิจการทั่วไปขององค์การสุรา และมีอำนาจแต่งตั้ง ถอดถอนและกำหนดเงินเดือนของผู้อำนวยการ ผู้อำนวยการมีอำนาจหน้าที่ในการจัดการและดำเนินกิจการขององค์การสุราให้เป็นไปตามนโยบาย ข้อบังคับและระเบียบแบบแผนที่คณะกรรมการบริการกิจการกำหนดไว้ และมีอำนาจบังคับบัญชาพนักงานทุกตำแหน่ง

องค์การสุรา มีสำนักงานอยู่เลขที่ 1488 ถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร ซึ่งอยู่ในบริเวณกรมสรรพสามิต มีโรงงานดำเนินการผลิตสุราและแอลกอฮอล์ อยู่ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยได้เริ่มย้ายไปผลิต ณ โรงงานสุรา จังหวัดฉะเชิงเทรา ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2540 และยังมีโรงงานสาขาอีก 4 โรงคือ โรงงานสาขานครราชสีมา โรงงานสาขาสระบุรี โรงงานสาขาลพบุรี และโรงงานสาขาชัยนาท

การส่งมอบโรงงานสุราจังหวัดพระนครศรีอยุธยาคืนแก่กรมธนารักษ์

โรงงานสุราขององค์การสุรา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีเนื้อที่ประมาณ 199 ไร่ได้ดำเนินการผลิตสุราขาว-ผสม ต่อมาจึงดำเนินการผลิตแต่เพียง แอลกอฮอล์ หรือสุราสามทับเพียงอย่างเดียว สุราสามทับนี้เป็นสุรากลั่นที่ปราศจากเครื่องย้อมหรือสิ่งผสมปรุงแต่ง มีแอลกอฮอล์ตั้งแต่ 80 ดีกรีขึ้นไป ทั้งนี้องค์การสุรา เป็นผู้ได้สิทธิพิเศษในการผูกขาดการผลิต และจำหน่ายแอลกอฮอล์ในประเทศแต่เพียงผู้เดียว เพราะถือว่าเป็นสินค้ายุทธปัจจัยตามกฎหมาย

โรงงานสุราจังหวัดพระนครศรีอยุธยามีกำลังการผลิต 40,000 ลิตรต่อวัน ใช้วัตถุดิบจากกากน้ำตาลเป็นหลัก ผลิตเพื่อจำหน่ายให้แก่อุตสาหกรรมภายในประเทศ ที่ต้องใช้แอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม เช่น อุตสาหกรรมการผลิตสี และการใช้ในธุรกิจสถานพยาบาลต่าง ๆ ปัจจุบันความต้องการใช้แอลกอฮอล์ภายในประเทศมีประมาณ 50,000 ลิตรต่อวัน ซึ่งการผลิตในปัจจุบันยังไม่เพียงพอต่อการจำหน่ายสุราที่องค์การสุรามีข้อผูกพันจำหน่ายให้กับ ผู้ขายส่งในเขต 8 จังหวัด กรมสรรพสามิตจึงจัดทำข้อตกลงให้กลุ่มบริษัทสุราทิพย์ จำกัด ทำการผลิตสุราขาวบรรจุขวดจำหน่ายแทนโดยมอบผลประโยชน์เป็นรายเดือน เป็นจำนวนเงินที่แน่นอนให้กับองค์การสุรา

โรงงานสุราที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้เริ่มหยุดผลิตมาตั้งแต่เดือนธันวาคม พ.ศ. 2539 เป็นต้นมา ทั้งนี้เนื่องจากคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2536 ให้เความเห็นชอบกับแผนแม่บท นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา โรงงานสุราอยุธยาซึ่งถูกกำหนดให้เป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ ที่เป็นนครประวัติศาสตร์ ต้องดำเนินการย้ายออกจากพื้นที่เดิมภายในปี พ.ศ. 2539 องค์การสุราได้เสนอขออนุมัติสร้างโรงงานผลิตสุราแห่งใหม่ที่อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา แต่รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลังในขณะนั้นมีนโยบายไม่ให้ก่อสร้างโรงงานแห่งใหม่ แต่ให้ขอโรงงานสุรากรมสรรพสามิตบางแห่งคืน จากกลุ่มสุราทิพย์ จำกัด โดยมอบหมายให้กรมสรรพสามิตเป็นผู้ดำเนินการเจรจา ในที่สุดองค์การสุราได้รับมอบโรงงานสุรา กรมสรรพสามิต จังหวัดฉะเชิงเทรา เพื่อทดแทนโรงงานเดิมโดยแลกเปลี่ยนกับโรงานสาขาขององค์การสุรา ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2540 เป็นต้นมา ขณะเดียวกันก็ได้ทำการเคลื่อนย้ายบางส่วนของโรงงานเดิม และปรับปรุงพื้นที่เพื่อส่งมอบคืนให้แก่กรมธนารักษ์ และองค์การมรดกโลก

โรงงานแห่งใหม่จังหวัดฉะเชิงเทรา

โรงงานสุรา กรมสรรพสามิต จังหวัดฉะเชิงเทรา ตั้งอยู่ ณ อำเภอบางคล้า มีเนื้อที่ประมาณ 164 ไร่ มีกำลังการผลิตประมาณ 40,000 ลิตรต่อวัน เดิมเป็นโรงงานผลิตสุราขาวหนึ่งในจำนวน 12 โรง ของกลุ่มสุราทิพย์ (มหาชน) จำกัด ซึ่งได้สร้างไว้ตามเงื่อนไขของการได้รับสัมปทาน ทางองค์การสุราพยายามปรับปรุงเพื่อเพิ่มกำลังการผลิตสุราสามทับ หรือแอลกอฮอล์ให้เป็น 60,000 ลิตรและ 100,000 ลิตรต่อวันตามลำดับ ทั้งนี้เพื่อเป็นการสนองตอบต่อความต้องการใช้ภายในประเทศ และเป็นการเตรียมพร้อมในการขยายตลาดทั้งในประเทศ และต่างประเทศในอนาคต

องค์การสุรามีแผนงานหลายด้านในการปรับปรุง และพัฒนาการผลิตแอลกอฮอล์ในอนาคต เช่น การเปลี่ยนการใช้วัตถุดิบ จากกากน้ำตาลมาเป็นมันสำปะหลัง การเปลี่ยนระบบการผลิตให้ดีขึ้น และที่สำคัญที่สุดคือ การแปรสภาพองค์การสุราให้เป็นนิติบุคคล

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์ขององค์การสุรา เก็บถาวร 2005-12-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน