สาวเครือฟ้า

สาวเครือฟ้า เป็นภาพยนตร์ไทยที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2496 เป็นภาพยนตร์สี 16 มม. สร้างจากบทละครร้องเรื่อง สาวเครือฟ้า พระนิพนธ์ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ โดยทรงใข้พระนามปากกาว่า ประเสริฐอักษร ซึ่งเคยจัดแสดงที่ โรงละครปรีดาลัย

สาวเครือฟ้า
วิไลวรรณ วัฒนพานิช รับบท เครือฟ้า
กำกับ	มารุต
เขียนบท	บทประพันธ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ บทภาพยนตร์ ทวี ณ บางช้าง
อำนวยการสร้าง	แท้ ประกาศวุฒิสาร
นักแสดงนำ	วิไลวรรณ วัฒนพานิช (เครือฟ้า) ชลิต สุเสวี (ร้อยตรีพร้อม) สอางค์ ทิพยทัศน์ สมพงษ์ พงษ์มิตร สุจิตรา ทิพยทัศน์ (จำปา) รัตนา ทิพยทัศน์ (พี่เลี้ยงเครือฟ้า) ฉัตร โหสุภา (พระรามพลพ่าย) จมื่นมานิตย์นเรศร์ พลอยศรี เมฆขยาย สถิตย์ เลียงมหาราช บุญตา จันทะแก้ว บัวเขียว จันทะแก้ว สนิท เหมือนประสิทธิเวช
กำกับภาพ	แท้ ประกาศวุฒิสาร
ผู้จัดจำหน่าย	มารุตฟิล์ม
วันฉาย	1 มกราคม พ.ศ. 2496 ที่โรงภาพยนตร์นิวโอเดียน รอบปกติ 16 มกราคม พ.ศ. 2496
ประเทศ	ไทย
ภาษา	ไทย

เรื่องสาวเครือฟ้านี้ดัดแปลงมาจากอุปรากร เรื่อง มาดามบัตเตอร์ฟลาย ของจาโกโม ปุชชีนี ซึ่งได้ต้นเค้ามาจากนวนิยายของจอห์น ลูเธอร์ ลอง อีกต่อหนึ่ง เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2450 ทอดพระเนตรอุปรากรเรื่องนี้ เมื่อเสด็จนิวัติพระนคร ได้ทรงเล่าให้กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ฟัง กรมพระนราธิปฯ ทรงดัดแปลงเป็นบทละครร้องแสดงถวายหน้าพระที่นั่ง โดยเปลี่ยนสถานที่จากญี่ปุ่น เป็น เชียงใหม่ เปลี่ยนบทนางเอกจากสาวญี่ปุ่น โจโจซัง เป็น เครือฟ้า เปลี่ยนบทพระเอกจากนายทหารเรืออเมริกัน นายเรือเอกพิงเคอร์ตัน เป็น ร้อยตรีพร้อม

ภาพยนตร์สาวเครือฟ้า ฉบับ พ.ศ. 2495 กำกับโดย มารุต นำแสดงโดย วิไลวรรณ วัฒนพานิช, ชลิต สุเสวี, สอางค์ ทิพยทัศน์, สมพงษ์ พงษ์มิตร ภาพยนตร์เรื่องนี้สร้างชื่อเสียงให้กับวิไลวรรณ จนได้รับฉายาว่า "นางเอกเจ้าน้ำตา" ได้รับรางวัลนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม รางวัลตุ๊กตาทอง ครั้งที่ 1 ประจำปี พ.ศ. 2500 ทำให้มีการสร้างภาคต่ออีกหลายภาค เช่น ลูกเครือฟ้า พ.ศ. 2498 และ ปีศาจเครือฟ้า พ.ศ. 2503 นำแสดงโดย วิไลวรรณ วัฒนพานิช, ชลิต สุเสวี และล้อต๊อก

ครูมารุต ได้นำภาพยนตร์เรื่องนี้มาสร้างใหม่อีกครั้ง เมื่อ พ.ศ. 2508 ถ่ายทำด้วยฟิล์ม 16 มม. นำแสดงโดย พิศมัย วิไลศักดิ์, มิตร ชัยบัญชา ได้รับรางวัลตุ๊กตาทอง 3 รางวัล คือ ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม ออกแบบเครื่องแต่งกายยอดเยี่ยม และพากย์เสียงยอดเยี่ยม

ในปี พ.ศ. 2523 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ ทรงนำเรื่องนี้กลับมาสร้างอีกครั้ง ใช้ชื่อเรื่องว่า เครือฟ้า ถ่ายทำด้วยฟิล์ม 35 มม. นำแสดงโดย สุพรรษา เนื่องภิรมย์, นิรุตต์ ศิริจรรยา และวิยะดา อุมารินทร์ และเรื่องสาวเครือฟ้า สร้างเป็นละครโทรทัศน์หลายครั้ง ครั้งหนึ่งนำแสดงโดย ปาหนัน ณ พัทลุง และรอน บรรจงสร้าง

เรื่องย่อ

ร้อยตรีพร้อม (ชลิต สุเสวี) นายทหารหนุ่มชาวใต้ ย้ายมารับราชการที่เชียงใหม่ เกิดรักใคร่กับ เครือฟ้า (วิไลวรรณ วัฒนพานิช) หญิงช่างฟ้อนชาวเชียงใหม่ เป็นลูกของคนเลี้ยงช้าง แล้วก็ได้ผูกสมัครรักใคร่กันขึ้น เพราะร้อยตรีพร้อมชอบให้เครือฟ้าพาไปเที่ยวป่า จากนั้นทั้งคู่อยู่กินฉันได้เป็นสามีภรรยากันชั่วระยะสั้น ๆ จนให้กำเนิดบุตรชื่อ เครือณรงค์

ต่อมาจนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 ไทยเข้าร่วมรบกับฝ่ายพันธมิตรและมีการระดมทหารอาสาไปรบที่ยุโรป ข่าวมาถึงเชียงใหม่ ร้อยตรีพร้อมได้คำสั่งย้ายกลับกรุงเทพฯ ร้อยตรีพร้อมเลยอาสาไปรบ ก่อนจากได้ร่ำลากันด้วยความรักและอาลัย เครือฟ้าร้องไห้ปิ่มว่า น้ำตาจะเป็นสายเลือด แต่ร้อยตรีพร้อมก็สัญญาว่าจะกลับมาเชียงใหม่อีก ร้อยตรีพร้อมจากไปแล้ว เครือฟ้าก็ตั้งท้อง ร้อยตรีพร้อมไปรบที่ยุโรป ยิงเครื่องบินเยอรมันตกไปหลายลำ แต่ตัวเองก็ประสบเคราะห์กรรมเครื่องบินตกได้รับบาดเจ็บเช่นกัน พอกลับเมืองไทยก็ได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็นพันตรีหลวงณรงรักษ์ศักดิ์สงคราม แต่ก็ไม่สามารถจำอะไรในอดีตแม้แต่เครือฟ้าและเชียงใหม่

ร้อยตรีพร้อมได้ถูกทางญาติบังคับให้แต่งงานกับจำปา (สุจิตรา ทิพยทัศน์) เป็นลูกผู้ดีมีสกุล จนเกิดรักใคร่ชอบพอกันแล้วก็แต่งงานกันถูกต้องตามกฎหมาย จนถึงวันที่คุณหลวงพร้อมต้องเอาเครื่องบินไปแสดงบินที่เชียงใหม่ และพอไปก็คลับคล้ายคลับคลาว่าจะเคยมาอยู่ที่นี่ แต่ก็โดนคอยขัดขวาง ฝ่ายเครือฟ้าเฝ้ารอสามี เมื่อได้ข่าวว่าสามีเดินทางมาเชียงใหม่ ก็ไปคอยต้อนรับด้วยความดีใจ เมื่อพบว่าร้อยตรีพร้อมแต่งงานแล้ว พร้อมกับพาภรรยามาด้วย แต่คุณหลวงจำไม่ได้และยังโดนจำปาไล่กลับและดูหมิ่นดูแคลนต่าง ๆ นานา เครือฟ้าเสียใจมาก จึงใช้มีดแทงตัวตาย ด้วยหัวใจที่แตกสลาย แต่คุณหลวงจำได้ก็สายเกินไปเสียแล้ว

การดัดแปลงสาวเครือฟ้า

ภาพยนตร์

• ในปี พ.ศ. 2477 สร้างเป็นภาพยนตร์ครั้งแรก สร้างโดย บูรพาภาพยนตร์ อำนวยการสร้างโดย สดศรี ภักดีจิตต์ นำแสดงโดย ชื่นจิตต์ แสงวรรณเทศ, ละม้าย สุวรรณพานิช, อุดม วรมิตร, ม.ล. แจ่มจำรัส เข้าฉายเมื่อ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2477 ที่โรงภาพยนตร์วัฒนากร-แก๊ปปิตอล
• ในปี พ.ศ. 2495 สร้างเป็นภาพยนตร์ครั้งที่ 2 กำกับโดย ครูมารุต สร้างโดย มารุตฟิล์ม นำแสดงโดย วิไลวรรณ วัฒนพานิช, ชลิต สุเสวี, สอางค์ ทิพยทัศน์, สุจิตรา ทิพยทัศน์, สมพงษ์ พงษ์มิตร เข้าฉายเมื่อ 1 มกราคม พ.ศ. 2496 ที่โรงภาพยนตร์นิวโอเดียน รอบปกติ 16 มกราคม พ.ศ. 2496 ภาพยนตร์เรื่องนี้สร้างชื่อเสียงให้กับวิไลวรรณ จนได้รับฉายาว่า "นางเอกเจ้าน้ำตา" ได้รับรางวัลนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยม รางวัลตุ๊กตาทอง ครั้งที่ 1 ประจำปี พ.ศ. 2500
• ในปี พ.ศ. 2508 สร้างเป็นภาพยนตร์ครั้งที่ 3 กำกับโดย ครูมารุต เช่นเดิม สร้างโดย มารุตฟิล์ม นำแสดงโดย มิตร ชัยบัญชา (ร้อยตรีพร้อม), พิศมัย วิไลศักดิ์ (เครือฟ้า), ประจวบ ฤกษ์ยามดี (พระรามพลพ่าย), น้ำเงิน บุญหนัก (คำเจิด), เนตร์นภา ดารารัตน์ (จำปา), สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม (พลทหารเขียว), ดิสพงศ์ โอวาทสาร (จ้าวสายน้ำผึ้ง) เข้าฉายเมื่อ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2508 ที่โรงภาพยนตร์เฉลิมกรุง ได้รับรางวัลตุ๊กตาทอง ได้แก่ ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม ออกแบบเครื่องแต่งกายยอดเยี่ยม และพากย์เสียงยอดเยี่ยม
• ในปี พ.ศ. 2523 สร้างเป็นภาพยนตร์ครั้งที่ 4 โดยใช้ชื่อเรื่องว่า เครือฟ้า สร้างโดย ละโว้ภาพยนตร์ และ สหมงคลฟิล์ม อำนวยการสร้างโดย หม่อมอุบล ยุคล ณ อยุธยา กำกับภาพโดย หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล และบทภาพยนตร์, ลำดับภาพ, กำกับภาพยนตร์โดย พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ นำแสดงโดย นิรุตต์ ศิริจรรยา, สุพรรษา เนื่องภิรมย์, วิยะดา อุมารินทร์, ชูศรี มีสมมนต์, เปี๊ยก มีคุณสุต, ม.ล.รุจิรา อิศรางกูร, มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา เข้าฉายเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523 ได้รับรางวัลสุรรณหงส์ทองคำประจำปี 2523 (แต่งกาย-แต่งหน้ายอดเยี่ยม)

ละครโทรทัศน์

• สาวเครือฟ้าสร้างเป็นละครโทรทัศน์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2506 เป็นละครร้องออกอากาศทางช่อง 4 บางขุนพรหม นำแสดงโดย นฤพนธ์ ดุริยพันธุ์, สว่างจิตร กาญจนเสถียร
• ในปี พ.ศ. 2515-2516 สร้างเป็นละครโทรทัศน์ครั้งที่ 2 ทางช่อง 5 เป็นหนังชุดพากษ์เสียงจำนวน 40 ตอน สร้างโดย รัชฟิล์มทีวี กำกับการแสดงโดย จิตติน นำแสดงโดย ชนะ ศรีอุบล, สหัสษา ศักดิ์ภูวดล, เสาวภาคย์ อนันตศัพท์, สิงห์ มิลินทาศัย, ชูศรี มีสมมนต์, ขุนแผน ภุมมารักษ์ และ จีระศักดิ์ ปิ่นสุวรรณ รับบท เครือณรงค์
• ในปี พ.ศ. 2534 สร้างเป็นละครโทรทัศน์ครั้งที่ 3 เป็นละครร้องทางสถานีวิทยุโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง 3 กำกับการแสดงโดย สุประวัติ ปัทมสูต นำแสดงโดย รอน บรรจงสร้าง, ปาหนัน ณ พัทลุง, มณีนุช เสมรสุต, ชรัส เฟื่องอารมณ์, นิศาลักษณ์ ศรีนาคาร
• ในปี พ.ศ. 2539 สร้างเป็นละครโทรทัศน์ครั้งที่ 4 เป็นละครสั้นปากกาทองมินิซีรีส์ทางสถานีโทรทัศน์สีกองทัพบกช่อง 7 นำแสดงโดย นุติ เขมะโยธิน, กมลชนก โกมลฐิติ, ทนงศักดิ์ ศุภการ, เฉลิมพร พุ่มพันธ์วงศ์, เปียเชอร์ คริสเตนเซ่น, น้อย โพธิ์งาม, ทัศน์วรรณ เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา , แรม วรธรรม, รัตนาภรณ์ อินทรกำแหง, บุญส่ง ดวงดารา

เพลงสาวเครือฟ้า

• เพลงประกอบภาพยนตร์สาวเครือฟ้า ฉบับ พ.ศ. 2495 ชื่อเพลงสาวเครือฟ้า แต่งคำร้องและทำนองโดย พยงค์ มุกดา ขับร้องครั้งแรกโดย พรทิพา บูรณกิจบำรุง นำมาขับร้องใหม่โดย บุษยา รังสี

รายชื่อนักแสดงหลัก

ปี	พ.ศ. 2477	พ.ศ. 2496	พ.ศ. 2506	พ.ศ. 2508	พ.ศ. 2515-16	พ.ศ. 2523	พ.ศ. 2534	พ.ศ. 2539
รูปแบบ	ภาพยนตร์ 35 มม. ขาว-ดำ	ภาพยนตร์ 16 มม. สี	ละคร ช่อง 4 บางขุนพรหม	ภาพยนตร์ 16 มม. สี	ภาพยนตร์โทรทัศน์ ช่อง 5	ภาพยนตร์ 35 มม.	ละครร้อง ช่อง 3	ละครสั้น ช่อง 7
ชื่อเรื่อง	สาวเครือฟ้า	สาวเครือฟ้า	สาวเครือฟ้า	สาวเครือฟ้า	สาวเครือฟ้า	เครือฟ้า	สาวเครือฟ้า	สาวเครือฟ้า
ผู้กำกับ / ผู้สร้าง	บูรพาภาพยนตร์ โดย สดศรี ภักดีจิตต์	มารุต		มารุต	รัชฟิล์มทีวี	ละโว้ภาพยนตร์ สหมงคลฟิล์ม	สุประวัติ ปัทมสูต	ดาราวิดีโอ
เครือฟ้า	ชื่นจิตต์ แสงวรรณเทศ	วิไลวรรณ วัฒนพานิช	สว่างจิตร กาญจนเสถียร	พิศมัย วิไลศักดิ์	สหัสษา ศักดิ์ภูวดล	สุพรรษา เนื่องภิรมย์	ปาหนัน ณ พัทลุง	กมลชนก โกมลฐิติ
ร้อยตรีพร้อม	อุดม วรมิตร	ชลิต สุเสวี	นฤพนธ์ ดุริยพันธุ์	มิตร ชัยบัญชา	ชนะ ศรีอุบล	นิรุตติ์ ศิริจรรยา	รอน บรรจงสร้าง	นุติ เขมะโยธิน
จำปา	ละม้าย สุวรรณพานิช	สุจิตรา ทิพยทัศน์		เนตร์นภา ดารารัตน์	เสาวภาคย์ อนันตศัพท์	วิยะดา อุมารินทร์	มณีนุช เสมรสุต	เปียเช่อร์ คริสเตนเซ่น
สาวคำเจิด		รัตนา ทิพยทัศน์		น้ำเงิน บุญหนัก	ชูศรี มีสมมนต์	ชูศรี มีสมมนต์	นิศาลักษณ์ ศรีนาคาร	น้อย โพธิ์งาม
จ้าวสายน้ำผึ้ง		จมื่นมานิตย์นเรศร์		ดิสพงศ์ โอวาทสาร	ขุนแผน ภุมมารักษ์	เปี๊ยก มีคุณสุต	ชรัส เฟื่องอารมย์	ทนงศักดิ์ ศุภการ

อ้างอิง

• ฐานข้อมูลภาพยนตร์เก็บถาวร 2007-09-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ฐานข้อมูลภาพยนตร์เก็บถาวร 2007-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• แท้ ประกาศวุฒิสาร, หนังแท้ - ดีวีดีข่าวภาพยนตร์ เบื้องหลังการสร้างภาพยนตร์ เก็บถาวร 2007-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน