สมเด็จพระเอกาทศรถ
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง คุณสามารถพัฒนาบทความนี้ได้โดยเพิ่มแหล่งอ้างอิงตามสมควร เนื้อหาที่ขาดแหล่งอ้างอิงอาจถูกลบออก |
สมเด็จพระเอกาทศรถ[1] หรือ สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 3 มีพระนามเดิมว่าพระเอกา หรือ "พระองค์ขาว" เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชและพระวิสุทธิกษัตรีย์ เป็นพระมหากษัตริย์ไทย รัชกาลที่ 19 แห่งอาณาจักรอยุธยาสมัยราชวงศ์สุโขทัย
สมเด็จพระเอกาทศรถ | |
---|---|
![]() พระบรมราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระเอกาทศรถ | |
พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา | |
ครองราชย์ | 25 เมษายน พ.ศ. 2148 - พ.ศ. 2153 (5 ปี) |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระนเรศวรมหาราช |
ถัดไป | สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์ |
พระมหาอุปราช | เจ้าฟ้าสุทัศน์ |
พระราชบุตร | เจ้าฟ้าสุทัศน์ สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์ สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม |
ราชวงศ์ | ราชวงศ์สุโขทัย |
พระราชบิดา | สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช |
พระราชมารดา | พระวิสุทธิกษัตรีย์ |
พระราชสมภพ | พ.ศ. 2103 พิษณุโลก |
สวรรคต | พ.ศ. 2153 (50 พรรษา) กรุงศรีอยุธยา |
ช่วงเวลา | ![]() |
เหตุการณ์สำคัญ |
|
พระราชประวัติแก้ไข
สมเด็จพระเอกาทศรถ หรือที่ชาวตะวันตกเรียกว่า พระองค์ขาว ตามสีพระวรกาย[2] เสด็จพระราชสมภพที่เมืองพิษณุโลกในปี พ.ศ. 2103[3] เป็นพระราชโอรสพระองค์เล็กในสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชกับพระวิสุทธิกษัตรีย์ เป็นพระโสทรานุชาในพระสุพรรณกัลยาและสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
สมเด็จพระเอกาทศรถได้ตามเสด็จสมเด็จพระนเรศวรมหาราชออกรบอยู่เสมอจนเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเสวยราชสมบัติกรุงศรีอยุธยา จึงทรงสถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 2[2] เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเสด็จสวรรคตในปี พ.ศ. 2148 โดยไม่มีพระราชโอรส[4] บรรดาเสนาอำมาตย์จึงอัญเชิญพระองค์ขึ้นครองราชย์แต่เพียงพระองค์เดียว ทรงพระนามว่า พระศรีสรรเพชญ์ สมเด็จบรมราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสินทรมหาจักรพรรดิสร บวรราชาธิบดินทร์ ธรณินทราธิราช รัตนากาษภาษกรวงศ์ องค์ปรมาธิเบศ ตรีภูวเนศวรวรนาถนายก ดิลกรัตนราชชาติอาชาวศัย สมุทยตโรมนต์ สากฬจักรพาฬาธิเบนทร์ สุริเยนทราธิบดินทร์ หริหรินทรา ธาดาธิบดีวิบุลย์ คุณรุจิตฤทธิราเมศวร ธรรมิกราชเดโชชัย พรหมเทพาดิเทพ ตรีภูวนาธิเบศ โลกเชษฐวิสุทธ์ มกุฎประเทศคตามหาพุทธางกูร บรมบพิตร[5]
กรุงศรีอยุธยาในรัชสมัยของพระองค์ไม่มีข้าศึกเข้าประชิดพระนคร แต่มีต่างชาติเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารมากยิ่งกว่าแต่ก่อน เช่น พระเจ้าเชียงใหม่นรธาเมงสอ พญาตองอู พญาล้านช้าง นอกจากนี้ยังมีพระราชสาส์นติดต่อกับอุปราชโปรตุเกสประจำเมืองกัวด้วย[3]
สมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จสวรรคตเมื่อปี พ.ศ. 2153 ขณะพระชนมพรรษา 50 พรรษา อยู่ในราชสมบัติได้ 5 ปี สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์ซึ่งเป็นพระราชโอรสจึงได้สืบเสวยราชสมบัติต่อ
พระราชกรณียกิจแก้ไข
สมเด็จพระเอกาทศรถทรงสร้างวัดวรเชษฐารามขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2136 เพื่อเป็นพระราชานุสรณ์ถวายแด่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระบรมเชษฐาธิราช[6]
สมเด็จพระเอกาทศรถ ได้ส่งเอกอัครราชทูตพร้อมด้วยทูตานุทูตไปยังฮอลันดาจำนวน 20 คน ไปในเรือลำเดียวกันกับพ่อค้าชาวฮอลันดา ในแบบอย่างเต็มยศ คือมีพระราชสาส์น ตลอดจนเครื่องราชบรรณาการต่าง ๆ ที่มีค่า ถูกต้องตามแบบแผนประเพณีของการเจริญพระราชไมตรีสมัยกรุงศรีอยุธยา ได้เดินทางไปถึงกรุงเฮก เมื่อวันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2151 คณะทูตานุทูตที่ได้ส่งไปประเทศฮอลันดา ถือเป็นการส่งคณะทูตครั้งแรกไปเจริญทางสัมพันธไมตรีกับประเทศในยุโรป
อย่างไรก็ตาม จดหมายเหตุของฮอลันดาไม่ได้ระบุชื่อราชทูตหรือบุคคลใด ๆ ในคณะทูต ทราบเพียงแต่จำนวนว่ามีหัวหน้าสองท่าน (ราชทูตและอุปทูต) พนักงานรักษาเครื่องราชบรรณาการ เจ้าพนักงานพระราชสาส์น และอื่น ๆ ซึ่งได้เข้าเฝ้าเจ้าชายมอร์ริส เจ้าชายแห่งออเรนจ์ในวันถัดจากที่เดินทางมาถึง[7]
พระราชโอรสแก้ไข
- เจ้าฟ้าสุทัศน์ ได้เป็นพระมหาอุปราช แล้วเสวยยาพิษสิ้นพระชนม์
- สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์ ครองราชย์เพียง 1 ปี 2 เดือน ก็ถูกถอดจากราชสมบัติแล้วสำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์
- สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม
พงศาวลีแก้ไข
พระราชตระกูลในสมเด็จพระเอกาทศรถ
เจ้าในราชวงศ์พระร่วง | ||||||||||||||||
สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช | ||||||||||||||||
เจ้าในราชวงศ์สุพรรณภูมิ | ||||||||||||||||
สมเด็จพระเอกาทศรถ | ||||||||||||||||
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ | ||||||||||||||||
สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 | ||||||||||||||||
พระธิดาในราชวงศ์พระร่วง | ||||||||||||||||
สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ | ||||||||||||||||
พระสนม ไม่ปรากฏพระนาม | ||||||||||||||||
พระวิสุทธิกษัตรีย์ | ||||||||||||||||
พระสุริโยทัย | ||||||||||||||||
อ้างอิงแก้ไข
- เชิงอรรถ
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, รายนามแลพระนาม ผู้ที่ทำลับแลไฟ ถวายพระราชอุทิศในพระเจ้าแผ่นดิน ในการพระราชกุศลบรรจบรอบเถลิงถวัลยราชสมบัติ ครบ ๒๕ ปี, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๓๐ หน้า ๓๑๙, ๒๒ ตุลาคม ๑๑๒
- ↑ 2.0 2.1 นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 121
- ↑ 3.0 3.1 นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 126
- ↑ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 123
- ↑ พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม), หน้า 251
- ↑ "วัดวรเชษฐาราม". ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศมรดกศิลปวัฒนธรรม กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม.
- ↑ ประวัติสัมพันธไมตรีสยาม-เนเธอร์แลนด์ รัชกาลสมเด็จพระเอกาทศรถ (1)
- บรรณานุกรม
- มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา, 2554. 264 หน้า. ISBN 978-616-7308-25-8
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. หน้า 126-127. ISBN 978-616-7146-08-9
ดูเพิ่มแก้ไข
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: สมเด็จพระเอกาทศรถ |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระเอกาทศรถ | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระนเรศวรมหาราช | พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา (พ.ศ. 2148 — พ.ศ. 2153) |
สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์ | ||
สมเด็จพระนเรศวร | พระมหาอุปราชกรุงศรีอยุธยา (ราชวงศ์สุโขทัย) |
เจ้าฟ้าสุทัศน์ |
บทความเกี่ยวกับชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |