โรเดียม (อังกฤษ: Rhodium) คือธาตุที่มีหมายเลขอะตอม 45 และสัญลักษณ์คือ Rh โรเดียมเป็นโลหะทรานซิชันสีขาวเงินมันวาวที่หายากอยู่ในกลุ่มของแพลทินัม และพบในแร่แพลทินัม ปัจจุบันเป็นโลหะมีค่าที่มีมูลค่าด้านเศรษฐกิจสูงที่สุดหรือราคาแพงที่สุด ซึ่งราคาสูงกว่าทองคำประมาณ 10 เท่า

โรเดียม
ไฮโดรเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ฮีเลียม (แก๊สมีตระกูล)
ลิเทียม (โลหะแอลคาไล)
เบริลเลียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
โบรอน (ธาตุกึ่งโลหะ)
คาร์บอน (อโลหะหลายวาเลนซ์)
ไนโตรเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ออกซิเจน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ฟลูออรีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
นีออน (แก๊สมีตระกูล)
โซเดียม (โลหะแอลคาไล)
แมกนีเซียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
อะลูมิเนียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ซิลิกอน (ธาตุกึ่งโลหะ)
ฟอสฟอรัส (อโลหะหลายวาเลนซ์)
กำมะถัน (อโลหะหลายวาเลนซ์)
คลอรีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
อาร์กอน (แก๊สมีตระกูล)
โพแทสเซียม (โลหะแอลคาไล)
แคลเซียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
สแกนเดียม (โลหะทรานซิชัน)
ไทเทเนียม (โลหะทรานซิชัน)
วาเนเดียม (โลหะทรานซิชัน)
โครเมียม (โลหะทรานซิชัน)
แมงกานีส (โลหะทรานซิชัน)
เหล็ก (โลหะทรานซิชัน)
โคบอลต์ (โลหะทรานซิชัน)
นิกเกิล (โลหะทรานซิชัน)
ทองแดง (โลหะทรานซิชัน)
สังกะสี (โลหะทรานซิชัน)
แกลเลียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
เจอร์เมเนียม (ธาตุกึ่งโลหะ)
สารหนู (ธาตุกึ่งโลหะ)
ซีลีเนียม (อโลหะหลายวาเลนซ์)
โบรมีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
คริปทอน (แก๊สมีตระกูล)
รูบิเดียม (โลหะแอลคาไล)
สตรอนเชียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
อิตเทรียม (โลหะทรานซิชัน)
เซอร์โคเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ไนโอเบียม (โลหะทรานซิชัน)
โมลิบดีนัม (โลหะทรานซิชัน)
เทคนีเชียม (โลหะทรานซิชัน)
รูทีเนียม (โลหะทรานซิชัน)
โรเดียม (โลหะทรานซิชัน)
แพลเลเดียม (โลหะทรานซิชัน)
เงิน (โลหะทรานซิชัน)
แคดเมียม (โลหะทรานซิชัน)
อินเดียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ดีบุก (โลหะหลังทรานซิชัน)
พลวง (ธาตุกึ่งโลหะ)
เทลลูเรียม (ธาตุกึ่งโลหะ)
ไอโอดีน (อโลหะวาเลนซ์เดียว)
ซีนอน (แก๊สมีตระกูล)
ซีเซียม (โลหะแอลคาไล)
แบเรียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
แลนทานัม (แลนทานอยด์)
ซีเรียม (แลนทานอยด์)
เพรซีโอดิเมียม (แลนทานอยด์)
นีโอดิเมียม (แลนทานอยด์)
โพรมีเทียม (แลนทานอยด์)
ซาแมเรียม (แลนทานอยด์)
ยูโรเพียม (แลนทานอยด์)
แกโดลิเนียม (แลนทานอยด์)
เทอร์เบียม (แลนทานอยด์)
ดิสโพรเซียม (แลนทานอยด์)
โฮลเมียม (แลนทานอยด์)
เออร์เบียม (แลนทานอยด์)
ทูเลียม (แลนทานอยด์)
อิตเทอร์เบียม (แลนทานอยด์)
ลูทีเทียม (แลนทานอยด์)
ฮาฟเนียม (โลหะทรานซิชัน)
แทนทาลัม (โลหะทรานซิชัน)
ทังสเตน (โลหะทรานซิชัน)
รีเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ออสเมียม (โลหะทรานซิชัน)
อิริเดียม (โลหะทรานซิชัน)
แพลตทินัม (โลหะทรานซิชัน)
ทองคำ (โลหะทรานซิชัน)
ปรอท (โลหะทรานซิชัน)
แทลเลียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
ตะกั่ว (โลหะหลังทรานซิชัน)
บิสมัท (โลหะหลังทรานซิชัน)
พอโลเนียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
แอสทาทีน (ธาตุกึ่งโลหะ)
เรดอน (แก๊สมีตระกูล)
แฟรนเซียม (โลหะแอลคาไล)
เรเดียม (โลหะแอลคาไลน์เอิร์ท)
แอกทิเนียม (แอกทินอยด์)
ทอเรียม (แอกทินอยด์)
โพรแทกทิเนียม (แอกทินอยด์)
ยูเรเนียม (แอกทินอยด์)
เนปทูเนียม (แอกทินอยด์)
พลูโทเนียม (แอกทินอยด์)
อะเมริเซียม (แอกทินอยด์)
คูเรียม (แอกทินอยด์)
เบอร์คีเลียม (แอกทินอยด์)
แคลิฟอร์เนียม (แอกทินอยด์)
ไอน์สไตเนียม (แอกทินอยด์)
เฟอร์เมียม (แอกทินอยด์)
เมนเดลีเวียม (แอกทินอยด์)
โนเบเลียม (แอกทินอยด์)
ลอว์เรนเซียม (แอกทินอยด์)
รัทเทอร์ฟอร์เดียม (โลหะทรานซิชัน)
ดุบเนียม (โลหะทรานซิชัน)
ซีบอร์เกียม (โลหะทรานซิชัน)
โบห์เรียม (โลหะทรานซิชัน)
ฮัสเซียม (โลหะทรานซิชัน)
ไมต์เนเรียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ดาร์มสตัดเทียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
เรินต์เกเนียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
โคเปอร์นิเซียม (โลหะทรานซิชัน)
นิโฮเนียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ฟลีโรเวียม (โลหะหลังทรานซิชัน)
มอสโกเวียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ลิเวอร์มอเรียม (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
เทนเนสซีน (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ออกาเนสซอน (ไม่มีกลุ่มตามสมบัติทางเคมี)
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของโรเดียม (2, 8, 18, 16, 1)
45Rh
Co

Rh

Ir
รูทีเนียมโรเดียมแพลเลเดียม
โรเดียมในตารางธาตุ
ลักษณะปรากฏ
สีขาวเงินมันวาว
คุณสมบัติทั่วไป
ชื่อ สัญลักษณ์ และเลขอะตอม โรเดียม, Rh, 45
หมู่ คาบและบล็อก 9, 5, d
มวลอะตอมมาตรฐาน 102.90549±0.00002
การจัดเรียงอิเล็กตรอน [Kr] 4d8 5s1
2, 8, 18, 16, 1
ชั้นพลังงานอิเล็กตรอนของโรเดียม (2, 8, 18, 16, 1)
ประวัติ
การค้นพบ 1804
คุณสมบัติกายภาพ
ความหนาแน่น (ใกล้ r.t.) 12.41 g·cm−3
ความหนาแน่นของเหลวที่จุดหลอมเหลว 10.7 g·cm−3
จุดหลอมเหลว 2237 K, 1964 °C, 3567 °F
จุดเดือด 3968 K, 3695 °C, 6683 °F
ความร้อนของการหลอมเหลว 26.59 kJ·mol−1
ความร้อนของการกลายเป็นไอ 493 kJ·mol−1
ความจุความร้อนโมลาร์ 24.98 J·mol−1·K−1
ความดันไอ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
ที่ T (K) 2288 2496 2749 3063 3405 3997
คุณสมบัติอะตอม
อิเล็กโตรเนกาติวิตี 2.28 (Pauling scale)
พลังงานไอออไนเซชัน ค่าที่ 1: 719.7 kJ·mol−1
ค่าที่ 2: 1740 kJ·mol−1
ค่าที่ 3: 2997 kJ·mol−1
รัศมีอะตอม 134 pm
รัศมีโควาเลนต์ 142±7 pm
จิปาถะ
โครงสร้างผลึก cubic face-centered
ความเป็นแม่เหล็ก พาราแมกเนติก
สภาพนำไฟฟ้า (0 °C) 43.3Ω·m
สภาพนำความร้อน 150 W·m−1·K−1
การขยายตัวจากความร้อน (25 °C) 8.2 µm·m−1·K−1
ความเร็วเสียง (thin rod) (ที่ 20 °C) 4700 m·s−1
มอดุลัสของยัง 380 GPa
โมดูลัสของแรงเฉือน 150 GPa
โมดูลัสของแรงบีบอัด 275 GPa
อัตราส่วนปัวซอง 0.26
ความแข็งของโมส์ 6.0
ความแข็งวิกเกอร์ส 1100–8000 MPa
ความแข็งของบริเนลล์ 980–1350 MPa
เลขทะเบียน CAS 7440-16-6
ไอโซโทปเสถียรที่สุด
บทความหลัก: ไอโซโทปของโรเดียม
ไอโซโทป NA ครึ่งชีวิต DM DE (MeV) DP
99Rh syn 16.1 d ε 99Ru
γ 0.089, 0.353,
0.528
101mRh syn 4.34 d ε 101Ru
IT 0.157 101Rh
γ 0.306, 0.545
101Rh syn 3.3 y ε 101Ru
γ 0.127, 0.198,
0.325
102mRh syn 3.7 y ε 102Ru
γ 0.475, 0.631,
0.697, 1.046
102Rh syn 207 d ε 102Ru
β+ 0.826, 1.301 102Ru
β 1.151 102Pd
γ 0.475, 0.628
103Rh 100% 103Rh is stable with 58 neutrons
105Rh syn 35.36 h β 0.247, 0.260,
0.566
105Pd
γ 0.306, 0.318
อ้างอิง

การใช้งานแก้ไข

 
แหวนที่เคลือบด้วยโลหะโรเดียม
  • ใช้เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาโลหะผสมแพลทินัม
  • ใช้เคลือบเครื่องประดับเพื่อให้มีความแวววาว
  • ใช้เป็นสารป้องกันการกัดกร่อนและเป็นตัวนำไฟฟ้า



แหล่งข้อมูลแก้ไข

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ โรเดียม