อุทยานประวัติศาสตร์สด๊กก๊อกธม

ปราสาทสด๊กก๊อกธม หรือ ปราสาทสด็อกก็อกธม (เขมร: ស្តុកកក់ធំ, Sdŏk Kák Thum) เป็นอุทยานประวัติศาสตร์แห่งหนึ่งของประเทศไทยภายใต้การดูแลของกรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม เป็นปราสาทขอมและโบราณสถานที่ใหญ่และสำคัญของจังหวัดสระแก้ว ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่บ้านหนองหญ้าแก้ว หมู่ที่ 9 ตำบลโคกสูง อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว อยู่ห่างจากอำเภออรัญประเทศไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ 35 กิโลเมตร อยู่ห่างจากอำเภอตาพระยามาทางทิศใต้ประมาณ 15 กิโลเมตร จัดเป็นปราสาทหินขนาดใหญ่ที่สุดในภาคตะวันออกของประเทศไทย

ปราสาทสด๊กก๊อกธม
ศาสนา
ศาสนา	ศาสนาฮินดู
จังหวัด	สระแก้ว
เทพ	พระศิวะ
ที่ตั้ง
ที่ตั้ง	บ้านหนองหญ้าแก้ว หมู่ที่ 9 ตำบลโคกสูง อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว
ประเทศ	ประเทศไทย
ที่ตั้งในประเทศไทย อุทยานประวัติศาสตร์สด๊กก๊อกธม (ประเทศไทย)
พิกัดภูมิศาสตร์	13°50′37.29″N 102°44′14.84″E
สถาปัตยกรรม
ประเภท	ขอม
ผู้สร้าง	พระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2
เสร็จสมบูรณ์	ราวพุทธศตวรรษที่ 16

ปรางประธาน ปราสาทสด๊กก๊อกธม

ระหว่าง พ.ศ. 2539–2553 กรมศิลปากรได้สำรวจโบราณสถาน และอนุรักษ์พัฒนาปราสาทสด๊กก๊อกธม และ พ.ศ. 2560 กรมศิลปากรประกาศจัดตั้งปราสาทสด๊กก๊อกธมขึ้นเป็นอุทยานประวัติศาสตร์แห่งที่ 11 ซึ่ง ปราสาทสด๊กก๊อกธมสร้างขึ้นด้วยหินศิลาแลง ตามลักษณะศิลปะขอมแบบคลัง-บาปวน สร้างเสร็จในคริสต์ศตวรรษที่ 11 ในสมัยพระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 (Udayadityavarman II) ในบริเวณทิศตะวันออกเฉียงเหนือของปราสาท มีคำจารึกเป็นภาษาสันสกฤต ความยาว 340 บรรทัด ระบุความเป็นมาของการก่อสร้างปราสาทแห่งนี้

มีการพบหลักศิลาจารึกสด๊กก๊อกธม (หลักที่ 2) ซึ่งจดบันทึกเรื่องราว ประวัติศาสตร์ของชนชาติขอมเป็นช่วงระยะเวลานานถึง 200 ปี นับจากรัชสมัยของพระเจ้าชัยวรมันที่ 2 (พ.ศ. 1345-1393) กษัตริย์ผู้สถาปนาอาณาจักรเมืองพระนคร (Angkor) และเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบเทวราช ในจารึกได้กล่าวถึงกษัตริย์อีกหลายพระองค์ จนถึงสมัยพระเจ้าอุทยาทิตยวรมันที่ 2

คำว่า "สด๊กก๊อกธม" แปลได้สองความหมาย ความหมายที่หนึ่ง แปลว่า "ปราสาทขนาดใหญ่ที่มีต้นกกขึ้นรกรุงรัง" ความหมายที่สอง แปลว่า "เมืองที่มีต้นกกขึ้นรกในหนองน้ำใหญ่" เพราะมีหนองน้ำเป็นบารายเก่าขนาดใหญ่อยู่ติดกับปราสาททางทิศตะวันออก

บรรณานุกรม

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Prasat Sdok Kok Thom

• Bhattacharya, Kamaleswar. A Selection of Sanskrit Inscriptions from Cambodia. In collab. with Karl-Heinz Golzion. Siem Reap, The Centre for Khmer Studies 2009.
• Briggs, Lawrence Palmer. The Ancient Khmer Empire. Transactions of the American Philosophical Society 1951.
• Burgess, John. Stories in Stone - The Sdok Kok Thom Inscription & the Enigma of Khmer History. Riverbooks 2010.
• Freeman, Michael. A Guide to the Khmer Temples of Thailand and Laos. Weatherhill 1998
• Higham, Charles. The Civilization of Angkor. University of California Press 2001
• Sak-Humphry, Chhany and Jenner, Philip N. The Sdok Kak Thom Inscription With A Grammatical Analysis of the Old Khmer Text.. Phnom Penh, The Buddhist Institute 2005.
• Burgess, John. Stories in Stone - The Sdok Kok Thom Inscription & the Enigma of Khmer History. เก็บถาวร 2010-07-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Riverbooks 2010.
• Sak-Humphry, Chhany and Jenner, Philip N. The Sdok Kak Thom Inscription With A Grammatical Analysis of the Old Khmer Text.. Phnom Penh, The Buddhist Institute 2005.