อำเภอท่าวุ้ง

ท่าวุ้ง เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดลพบุรี เป็นที่ตั้งของสถานีรถไฟลพบุรี 2 ในโครงการรถไฟทางคู่เลี่ยงเมืองลพบุรี ซึ่งเป็นสถานีรถไฟยกระดับ แนวทางรถไฟเป็นทางยกระดับขนานไปกับถนนเลี่ยงเมืองลพบุรี

อำเภอท่าวุ้ง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Tha Wung
วัดไลย์
คำขวัญ:  ท่าวุ้งมีมานานโบราณกล่าว เขาได้เอาคลองน้ำมาทำชื่อ คลองวกวนเว้าดุจเขากระบือ แต่คนซื่อไม่คดตามเหมือนน้ำคลอง
แผนที่จังหวัดลพบุรี เน้นอำเภอท่าวุ้ง
พิกัด: 14°48′54″N 100°30′42″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ลพบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	242.8 ตร.กม. (93.7 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	47,590 คน
• ความหนาแน่น	196.01 คน/ตร.กม. (507.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	15150, 15180 (เฉพาะตำบลเขาสมอคอน)
รหัสภูมิศาสตร์	1605
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอท่าวุ้ง ถนนลพบุรี-สิงห์บุรี ตำบลท่าวุ้ง อำเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี 15150
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอท่าวุ้งมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบ้านหมี่
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองลพบุรี
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองลพบุรี และอำเภอไชโย (จังหวัดอ่างทอง)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพรหมบุรีและอำเภอเมืองสิงห์บุรี (จังหวัดสิงห์บุรี)

ประวัติ

อำเภอท่าวุ้งเดิมทีเดียวเรียกว่า อำเภอโพหวี ซึ่งตั้งอยู่หมู่ที่ 1 ตำบลโพตลาดแก้ว อยู่ห่างจากจังหวัดลพบุรี ประมาณ 5–6 กิโลเมตร และที่ว่าการอำเภอสร้างเป็นศาลาตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำลพบุรีทางทิศเหนือ เนื่องจากตัวที่ว่าการอำเภอโพหวีใกล้จังหวัดลพบุรีมากเกินไป ราษฎรที่อยู่ห่างไกลได้รับความเดือดร้อนในการติดต่องานทางราชการอำเภอ ทางราชการจึงพิจารณาย้ายตัวที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่บ้านคลองมะขามเทศ หมู่ที่ 1 ตำบลท่าวุ้ง ซึ่งอยู่ห่างตัวที่ว่าการอำเภอเก่าประมาณ 4 กิโลเมตร และได้ตั้งชื่ออำเภอใหม่แห่งนี้ว่า อำเภอท่าวุ้ง ในปี พ.ศ. 2460 และตรงที่สร้างอำเภอแห่งเดิมนั้นขณะนี้ชาวบ้านเรียกว่า ศาลาตาหลวง เพราะมีศาลาหลังเก่าสร้างอยู่ที่นั่น และได้มีคำเล่าว่าหลวงแพ่งเป็นผู้สร้างและในปัจจุบันได้เป็นวัดโพธิ์แก้ว และมีผู้สันนิษฐานว่าที่แห่งนี้ก็คือตัวที่ว่าการอำเภอโพหวีนั้นเอง ทางราชการเห็นว่าบริเวณที่ว่าการอำเภอปัจจุบันเป็นศูนย์กลางที่จะทำให้ราษฎรได้รับความสะดวกในการสัญจรไปมาและติดต่อกับทางการได้ดียิ่งขึ้นจึงได้พิจารณาย้ายตัวที่ว่าการอำเภอ มาตั้งในหมู่ที่ 1 ตำบลท่าวุ้งตั้งแต่นั้นมา

 คำว่า “ท่าวุ้ง” หมายถึง ท่าน้ำที่เป็นคุ้งหรือเว้าเข้าไปโดยถูกน้ำเซาะเป็นคุ้งเป็นที่ราบตลิ่ง ไม่ชันมากนัก และคำว่าท่าวุ้งเป็นชื่อตำบลท่าวุ้งเมื่อมาตั้งที่ว่าการอำเภอขึ้นใหม่จึงได้เปลี่ยนชื่อจากอำเภอโพหวีมาเป็นอำเภอท่าวุ้งเพื่อให้ตรงกับชื่อตำบลเพื่อเป็นการรักษาประวัติของตำบลไว้

• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอโพหวี จังหวัดลพบุรี เป็น อำเภอท่าวุ้ง
• วันที่ 21 มีนาคม 2480 โอนพื้นที่หมู่ 15 (ในขณะนั้น) ของตำบลบางคู้ ไปขึ้นกับตำบลโพตลาดแก้ว
• วันที่ 1 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลบางงา แยกออกจากตำบลท่าวุ้ง ตั้งตำบลโพตลาดแก้ว แยกออกจากตำบลบางคู้ และตั้งตำบลหัวสำโรง แยกออกจากตำบลลาดสาลี่
• วันที่ 9 มิถุนายน 2496 โอนพื้นที่หมู่ 15,16 (ในขณะนั้น) ของตำบลโคกสลุด ไปขึ้นกับตำบลบางงา
• วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลท่าวุ้ง ในท้องที่หมู่ 2–3 และหมู่ 5–6 ตำบลท่าวุ้ง
• วันที่ 25 มกราคม 2509 จัดตั้งสุขาภิบาลท่าโขลง ในท้องที่หมู่ 8–11 ตำบลเขาสมอคอน
• วันที่ 11 มีนาคม 2518 โอนพื้นที่หมู่ 15 (ในขณะนั้น) ของตำบลโคกสลุด ไปตั้งเป็นหมู่ 13 ตำบลบางงา
• วันที่ 16 มิถุนายน 2524 ตั้งตำบลมุจลินท์ แยกออกจากตำบลโคกสลุด
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลท่าวุ้ง และสุขาภิบาลท่าโขลง เป็นเทศบาลตำบลท่าวุ้ง และเทศบาลตำบลท่าโขลง ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 15 กันยายน 2547 ยุบสภาตำบลลาดสาลี่ รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลบางคู้
• วันที่ 27 มกราคม 2552 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลโคกสลุด ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลโคกสลุด
• วันที 12 ตุลาคม 2552 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลโพตลาดแก้ว ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลโพตลาดแก้ว
• วันที่ 27 ตุลาคม 2552 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลบางงา ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลบางงา

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอท่าวุ้งแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 11 ตำบล 128 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ท่าวุ้ง

(Tha Wung)

12 หมู่บ้าน

7.

เขาสมอคอน

(Khao Samo Khon)

13 หมู่บ้าน

2.

บางคู้

(Bang Khu)

15 หมู่บ้าน

8.

หัวสำโรง

(Hua Samrong)

15 หมู่บ้าน

3.

โพตลาดแก้ว

(Pho Talat Kaeo)

10 หมู่บ้าน

9.

ลาดสาลี่

(Lat Sali)

7 หมู่บ้าน

4.

บางลี่

(Bang Li)

16 หมู่บ้าน

10.

บ้านเบิก

(Ban Boek)

11 หมู่บ้าน

5.

บางงา

(Bang Nga)

13 หมู่บ้าน

11.

มุจลินท์

(Mutchalin)

9 หมู่บ้าน

6.

โคกสลุด

(Khok Salut)

7 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอท่าวุ้งประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลท่าวุ้ง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าวุ้ง
• เทศบาลตำบลท่าโขลง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเขาสมอคอน
• เทศบาลตำบลโคกสลุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกสลุดทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลโพตลาดแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพตลาดแก้วทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบางงา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางงาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าวุ้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าวุ้ง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลท่าวุ้ง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางคู้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางคู้และตำบลลาดสาลี่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางลี่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางลี่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาสมอคอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาสมอคอน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลท่าโขลง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหัวสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวสำโรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเบิก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเบิกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลมุจลินท์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมุจลินท์ทั้งตำบล