อาณาจักรหริภุญชัย
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง คุณสามารถพัฒนาบทความนี้ได้โดยเพิ่มแหล่งอ้างอิงตามสมควร เนื้อหาที่ขาดแหล่งอ้างอิงอาจถูกลบออก |
อาณาจักรหริภุญชัย หรือ หริภุญไชย เป็นอาณาจักรมอญ[1]ที่ตั้งอยู่บริเวณภาคเหนือของประเทศไทยปัจจุบัน
หริภุญชัย Sarhāsta Asām (บาลี) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| พุทธศตวรรษที่ 14–พ.ศ. 1835 | |||||||||
 พ.ศ. 1543–1643 เขียว: หริภุญชัย ฟ้าอ่อน: อาณาจักรละโว้ แดง: จักรวรรดิเขมร เหลือง: อาณาจักรจามปา ฟ้า: ได่เวียด ชมพู: อาณาจักรพุกาม มะนาว: อาณาจักรศรีวิชัย | |||||||||
| เมืองหลวง | ลำพูน (พ.ศ. 1172-1835) | ||||||||
| การปกครอง | ราชาธิปไตย | ||||||||
| ยุคประวัติศาสตร์ | ยุคกลาง | ||||||||
• ก่อตั้ง | ราว พ.ศ. 1172 | ||||||||
• สิ้นสุด | ราว พ.ศ. 1743 | ||||||||
| |||||||||
| ประวัติศาสตร์ไทย | |
|---|---|
 | |
| ยุคก่อนประวัติศาสตร์ | |
| ประวัติศาสตร์ช่วงต้น | |
| การเข้ามาอยู่อาศัย | |
| แนวคิดถิ่นกำเนิดชนชาติไท | |
| บ้านเชียง (ประมาณ 2500 ปีก่อน พ.ศ.) | |
| บ้านเก่า (ประมาณ 2000 ปีก่อน พ.ศ.) | |
| อาณาจักรมอญ-เขมร | |
| ฟูนาน (611–1093) | |
| ทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 12–16) | |
| ละโว้ (พุทธศตวรรษที่ 12–1630) | |
| เขมร (1345–1974) | |
| หริภุญชัย (พุทธศตวรรษที่ 13–1835) | |
| ตามพรลิงค์ (พุทธศตวรรษที่ 13–14) | |
| อาณาจักรของคนไท | |
| ลพบุรี (1648–1931) | |
| กรุงสุโขทัย (1781–1981) | |
| สุพรรณภูมิ (พุทธศตวรรษที่ 18–1952) | |
| พะเยา (1637–1881) | |
| ล้านนา (1835–2101) | |
| น่าน (พุทธศตวรรษที่ 18–1992) | |
| นครศรีธรรมราช (พุทธศตวรรษที่ 18–2325) | |
| กรุงศรีอยุธยา | |
| กรุงศรีอยุธยา (1893–2310) | |
| ประเทศราชเชียงใหม่ (2101–2317) | |
| นครศรีธรรมราช (พุทธศตวรรษที่ 18–2325) | |
| กรุงธนบุรี | |
| กรุงธนบุรี (2310–2325) | |
| เชียงใหม่ (2317–2437) | |
| กรุงรัตนโกสินทร์ | |
กรุงรัตนโกสินทร์ (2325–2475)
| |
| ประเทศสยาม | |
ประเทศสยาม (2475–2516)
| |
ประเทศสยาม (2516–2544)
| |
| ประเทศไทย | |
ประเทศไทย (2544–ปัจจุบัน)
| |
| ประวัติศาสตร์รายภูมิภาค | |
| ประวัติศาสตร์แบ่งตามหัวข้อ | |
| |
ตำนานจามเทวีวงศ์โบราณได้บันทึกไว้ว่า ฤๅษีวาสุเทพเป็นผู้สร้างเมืองหริภุญชัยขึ้นในปี พ.ศ. 1310 แล้วทูลเชิญพระนางจามเทวี ซึ่งเป็นเจ้าหญิงจากอาณาจักรละโว้ ขึ้นมาครองเมืองหริภุญชัย ในครั้งนั้นพระนางจามเทวีได้นำพระภิกษุ นักปราชญ์ และช่างศิลปะต่าง ๆ จากละโว้ขึ้นไปด้วยเป็นจำนวนมากราวหมื่นคน พระนางได้ทำนุบำรุงและก่อสร้างบ้านเมือง ทำให้เมืองหริภุญชัย (ลำพูน) นั้นเป็นแหล่งศิลปวัฒนธรรมที่เจริญรุ่งเรืองยิ่ง ต่อมาพระนางได้สร้างเขลางค์นคร (ลำปาง) ขึ้นอีกเมืองหนึ่งให้เป็นเมืองสำคัญ สมัยนั้นปรากฏมีการใช้ภาษามอญโบราณในศิลาจารึกของหริภุญชัย มีหนังสือหมานซูของจีนสมัยราชวงศ์ถัง กล่าวถึงนครหริภุญชัยไว้ว่าเป็น “อาณาจักรของสมเด็จพระราชินีนาถ” (女王國 หนี่ว์ หวัง กว๋อ)
ต่อมา พ.ศ. 1824 พญามังรายมหาราชผู้สถาปนาอาณาจักรล้านนา ได้ยกกองทัพเข้ายึดเอาเมืองหริภุญชัยจากพญายีบาได้ ต่อจากนั้นอาณาจักรหริภุญชัยจึงสิ้นสุดลงหลังจากรุ่งเรืองมา 618 ปี มีพระมหากษัตริย์ครองเมือง 49 พระองค์
ปัจจุบัน โบราณสถานสำคัญของอาณาจักรหริภุญชัยคือพระธาตุหริภุญไชย ที่จังหวัดลำพูน ซึ่งเป็นบริเวณที่สันนิษฐานว่าเป็นราชธานีในสมัยนั้น และยังมีเมืองโบราณเวียงมโน ตำบลหนองตอง อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ โบราณสถานที่เวียงเกาะ บ้านสองแคว อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ และเวียงท่ากาน ที่ตำบลบ้านกลาง ต.สันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่
ได้มีการพบจารึกอักษรมอญโบราณ สมัยหริภุญไชย ราวพุทธศตวรรษที่ 17 จำนวน 7 หลัก ที่ลำพูน ปัจจุบันอยู่ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติหริภุญไชย จังหวัดลำพูน[2] บางหมู่บ้านของจังหวัดลำพูนนั้นพบว่า ยังมีคนพูดภาษามอญและอนุรักษ์วัฒนธรรมมอญอยู่
รายพระนามผู้ปกครองแก้ไข
อ้างอิงแก้ไข
- 'Historic Lamphun: Capital of the Mon Kingdom of Haripunchai', in: Forbes, Andrew, and Henley, David, Ancient Chiang Mai Volume 4. Chiang Mai, Cognoscenti Books, 2012. ASIN: B006J541LE
- Swearer, Donald K. and Sommai Premchit. The Legend of Queen Cama: Bodhiramsi's Camadevivamsa, a Translation and Commentary. New York: State University of New York Press, 1998.
- ↑ David K. Wyatt, Thailand: A Short History, Chaing Mai : Silkworm Book, 2004, pg. 21
- ↑ นิทรรศการถาวร/item/การจัดแสดงศิลปะโบราณวัตถุ-ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ-หริภุญไชย[ลิงก์เสีย]