ยุทธนาวีที่อ่าวเลย์เต

ยุทธนาวีอ่าวเลย์เต หรือในอดีตรู้จักกันในชื่อ ยุทธนาวีทะเลฟิลิปปินครั้งที่สอง เป็นยุทธนาวีครั้งใหญ่ที่สุดในสงครามโลกครั้งที่สองและใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์

ยุทธนาวีอ่าวเลย์เต
เป็นส่วนหนึ่งของ สงครามมหาสมุทรแปซิฟิกในสงครามโลกครั้งที่สอง
เรือบรรทุกอากาศยานเบา ยูเอสเอส ปรินสตัน กำลังเกิดเพลิงไหม้ ทางตะวันออกของเกาะลูซอน 24 ตุลาคม ค.ศ. 1944
วันที่ 23–26 ตุลาคม ค.ศ. 1944 สถานที่ อ่าวเลย์เต ประเทศฟิลิปปินส์ ผลลัพธ์ สัมพันธมิตรได้ชัยชนะอย่างเด็ดขาด
คู่ขัดแย้ง
สหรัฐ ออสเตรเลีย	จักรวรรดิญี่ปุ่น
ผู้บัญชาการหรือผู้นำ
วิลเลียม ฮอลซี จูเนียร์ (กองเรือที่ 3) โทมัส ซี. คินเคด (กองเรือที่ 7)	ทะเกะโอะ คุริตะ (กองกำลังภาคกลาง) โชจิ นิชิมุระ  † (กองกำลังภาคใต้) คิโยะฮิเดะ ชิมะ (กองกำลังภาคใต้) จิซะบุโร โอซะวะ (กองกำลังภาคเหนือ) ยุกิโอะ ซะกิ  † (คะมิกะเซะ)
กำลัง
• เรือบรรทุกอากาศยานเคลื่อนที่เร็ว 8 ลำ • เรือบรรทุกอากาศยานเบา 8 ลำ • เรือบรรทุกอากาศยานคุ้มกัน 18 ลำ • เรือประจัญบาน 12 ลำ • เรือลาดตระเวน 24 ลำ • เรือพิฆาตและเรือพิฆาตคุ้มกัน 141 ลำ • เรือตอร์ปิโด เรือดำน้ำ และเรือสนับสนุนเคลื่อนที่เร็ว จำนวนมาก • เครื่องบิน ประมาณ 1,500 เครื่อง	• เรือบรรทุกอากาศยานเคลื่อนที่เร็ว 1 ลำ • เรือบรรทุกอากาศยานเบา 3 ลำ • เรือประจัญบาน 9 ลำ • เรือลาดตระเวนหนัก 14 ลำ • เรือลาดตระเวนเบา 6 ลำ • เรือพิฆาต 35+ ลำ • เครื่องบิน 300+ เครื่อง (รวมอากาศยานจากฐานทัพบนแผ่นดิน)
กำลังพลสูญเสีย
• ตาย 1,500+ นาย • เรือบรรทุกอากาศยานเบา 1 ลำ • เรือบรรทุกอากาศยานคุ้มกัน 2 ลำ • เรือพิฆาต 2 ลำ • เรือพิฆาตคุ้มกัน 1 ลำ	• ตาย 10,000+ นาย • เรือบรรทุกอากาศยานเคลื่อนที่เร็ว 1 ลำ • เรือบรรทุกอากาศยานเบา 3 ลำ • เรือประจัญบาน 3 ลำ • เรือลาดตระเวน 8 • เรือพิฆาต 12 ลำ

สมรภูมิอยู่ในทะเลบริเวณใกล้กับเกาะเลย์เต ซามาร์ และลูซอนของประเทศฟิลิปปินส์ ในวันที่ 23-26 ตุลาคม ค.ศ. 1944 ระหว่างฝ่ายสัมพันธมิตรซึ่งประกอบไปด้วยสหรัฐอเมริกาและออสเตรเลียกับจักรวรรดิญี่ปุ่น เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม กองกำลังสหรัฐอเมริกาได้เข้าบุกจู่โจมเกาะเลย์เตซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ที่มีวัตถุประสงค์ที่จะโดดเดี่ยวญี่ปุ่นออกจากบรรดาประเทศที่ญี่ปุ่นทำการยึดครองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และยึดครองแหล่งน้ำมันซึ่งเป็นสิ่งสำคัญยิ่งในกองทัพและอุตสาหกรรม กองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่น (IJN) ได้ระดมเรือรบที่เหลือทั้งหมดในบริเวณนั้นเข้าต่อสู้เพื่อยับยั้งการบุกของฝ่ายสัมพันธมิตร แต่ถูกขับให้ล่าถอยโดยกองเรือที่ 3 และกองเรือที่ 7 ของกองทัพเรือสหรัฐ กองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่นประสบความล้มเหลวและสูญเสียอย่างใหญ่หลวงจนไม่สามารถฟื้นตัวได้อีกในภายหลัง เรือรบขนาดใหญ่ที่เหลือรอดก็ปราศจากน้ำมันเชื้อเพลิงต้องจอดทิ้งอยู่ในฐานทัพจนสงครามมหาสมุทรแปซิฟิกสงบลง

ยุทธการอ่าวเลย์เตประกอบไปด้วยยุทธนาวีหลัก ๆ 4 ยุทธการ: ยุทธการทะเลซิบูยัน, ยุทธการช่องแคบซูริกาโอ, ยุทธการแหลมเอ็นกาโน และยุทธการซามาร์ นอกจากนี้ยุทธการอ่าวเลย์เตยังถือว่าเป็นการรบครั้งแรกที่เรือบรรทุกเครื่องบินของญี่ปุ่นจัดให้มีการใช้การโจมตีแบบคะมิกะเซะ

บรรณานุกรม

• Cutler, Thomas (1994). The Battle of Leyte Gulf: 23–26 October 1944. Annapolis, Maryland, U.S.: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-243-9.
• D'Albas, Andrieu (1965). Death of a Navy: Japanese Naval Action in World War II. Devin-Adair Pub. ISBN 0-8159-5302-X.
• Drea, Edward J. (1998). "Leyte: Unanswered Questions". In the Service of the Emperor: Essays on the Imperial Japanese Army. Nebraska: University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-1708-0.
• Dull, Paul S. (1978). A Battle History of the Imperial Japanese Navy, 1941–1945. Naval Institute Press. ISBN 0-87021-097-1.
• Field, James A. (1947). The Japanese at Leyte Gulf;: The Sho operation. Princeton University Press. ASIN B0006AR6LA.
• Friedman, Kenneth (2001). Afternoon of the Rising Sun: The Battle of Leyte Gulf. Presidio Press. ISBN 0-89141-756-7.
• Fuller, J.F.C. (1956). The Decisive Battles of the Western World – Volume III. London: Eyre & Spottiswoode. ISBN 1135317909.
• Hornfischer, James D. (2004). The Last Stand of the Tin Can Sailors. Bantam. ISBN 0-553-80257-7.
• Hoyt, Edwin P. (2003). The Men of the Gambier Bay: The Amazing True Story of the Battle of Leyte Gulf. The Lyons Press. ISBN 1-58574-643-6.
• Lacroix, Eric (1997). Japanese Cruisers of the Pacific War. Naval Institute Press. ISBN 0-87021-311-3.
• Morison, Samuel Eliot (1956 (reissue 2004)). Leyte, June 1944 – January 1945, vol. 12 of History of United States Naval Operations in World War II. Champaign, Illinois, U.S.A.: University of Illinois Press; Reprint edition. ISBN 0-252-07063-1.
• Potter, E. B. (2005). Admiral Arleigh Burke. Naval Institute Press. ISBN 1-59114-692-5.
• Potter, E. B. (2003). Bull Halsey. Naval Institute Press. ISBN 1-59114-691-7.
• Sauer, Howard (1999). The Last Big-Gun Naval Battle: The Battle of Surigao Strait. Glencannon Press. ISBN 1-889901-08-3.
• Stewart, Adrian (1979). The Battle of Leyte Gulf. Hale. ISBN 0709175442.
• Thomas, Evan (2006). Sea of Thunder: Four Commanders and the Last Great Naval Campaign 1941–1945. Simon & Schuster. ISBN 0-7432-5221-7.
• Vego, Milan N. (2006). Battle for Leyte, 1944: Allied And Japanese Plans, Preparations, And Execution. US Naval Institute Press. ISBN 1557508852.
• Willmott, H. P. (2005). The Battle Of Leyte Gulf: The Last Fleet Action. Indiana University Press. ISBN 0253345286.
• Woodward, C. Vann (1947 (reissue 2007)). The Battle for Leyte Gulf. Skyhorse Publishing. ISBN 1602391947.

สื่อ

• Lost Evidence of the Pacific: The Battle of Leyte Gulf. History Channel TV
• Dogfights: Death of the Japanese Navy. History Channel. TV
• Battle 360: Battle of Leyte Gulf. History Channel. TV
• Animated History of The Battle of Leyte Gulf
• Victory At Sea: The Battle For Leyte Gulf, (1952). Episode 19 from a 26-episode film series about naval combat during World War II.

แหล่งข้อมูลอื่น

• United States Strategic Bombing Survey (Pacific) – Interrogations of Japanese Officials
• Battle Experience: Battle for Leyte Gulf [Cominch Secret Information Bulletin No. 22]
• Task Force 34 Action Report: 6 October 1944 – 3 November 1944 (VAdm Lee)
• Task Force 77 Action Report: Battle of Leyte Gulf (VAdm Kinkaid)
• Orders of battle: Sibuyan Sea, Surigao Strait, Cape Engaño, Samar.
• 'Glorious Death: The Battle of Leyte Gulf' by Tim Lanzendörfer
• battle-of-leyte-gulf.com
• The Battle Off Samar — Taffy III at Leyte Gulf by Robert Jon Cox
• Return to the Philippines: public domain documents from ibiblio.org
• The Battle for Leyte Gulf Revisited by Irwin J. Kappes
• Japan's TA-Operation: A Blueprint for Disaster by Irwin J. Kappes
• 'Loss of the USS Princeton (CVL-23), 24 October 1944' – United States' Naval Historical Center
• http://combinedfleet.com/battles/Layte_Campaign
• USS Bergall vs IJN Myoko: A Tale of Two Cripples by A.P. Tully
• Oral history interview with Edward Gilbert, a member of the Army Boat Regiment during the Battle of Leyte Gulf from the Veterans History Project at Central Connecticut State University