พระมหาธรรมราชาที่ 4
พระมหาธรรมราชาที่ 4[1] (สวรรคต พ.ศ. 1981) พระนามเดิมว่า พระยาบาลเมือง หรือ บรมปาล[1] เป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรสุโขทัยในราชวงศ์พระร่วง[1] ครองราชย์ พ.ศ. 1962–1981[1]
พระมหาธรรมราชาที่ 4 | |
---|---|
พระมหากษัตริย์สุโขทัย[1] | |
ครองราชย์ | พ.ศ. 1962–1981[1] |
ก่อนหน้า | พระมหาธรรมราชาที่ 3 |
ถัดไป | สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (อุปราชแห่งกรุงศรีอยุธยา) |
ผู้ครองเมืองพิษณุโลก | |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 |
ถัดไป | สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ |
พระราชสมภพ | ไม่ปรากฏ |
สวรรคต | พ.ศ. 1981 |
พระราชบุตร | พระยายุทธิษเฐียร |
ราชวงศ์ | พระร่วง |
พระราชบิดา | พระมหาธรรมราชาที่ 2 |
พระราชมารดา | แม่นางษาขา |
พระราชประวัติ
แก้พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พระร่วง | |
---|---|
พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ | |
พ่อขุนบานเมือง | |
พ่อขุนรามคำแหงมหาราช | |
พระยาเลอไทย | |
พระยางั่วนำถุม | |
พระมหาธรรมราชาที่ 1 | |
พระมหาธรรมราชาที่ 2 | |
พระมหาธรรมราชาที่ 3 | |
พระมหาธรรมราชาที่ 4 | |
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่า พระยาบาลเมืองเป็นพระราชโอรสของพระมหาธรรมราชาที่ 3[2] แต่นักประวัติศาสตร์สมัยใหม่ เช่น ประเสริฐ ณ นคร แย้งว่า พระยาบาลเมืองควรเป็นพระราชโอรสของพระมหาธรรมราชาที่ 2 เพราะธรรมเนียมการนำชื่อปู่มาตั้งชื่อหลาน แสดงว่า พระมหาธรรมราชาที่ 3 และที่ 4 (พระยาบาลเมือง) เป็นพี่น้องกัน[3] โดยมีพระราชบิดาคือพระมหาธรรมราชาที่ 2[4]
พระยาบาลเมืองมีพระราชมารดาคือแม่นางษาขา และมีพระเชษฐภคินีพระองค์หนึ่งเป็นพระราชเทวีในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2[5]
พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ระบุว่าเมื่อพระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าเมืองพิษณุโลก (พระมหาธรรมราชาที่ 3) สวรรคตในปี พ.ศ. 1962 หัวเมืองเหนือเกิดจลาจล เพราะพระยาบาลเมืองและพระยารามแห่งสุโขทัยแย่งชิงอำนาจกัน สมเด็จพระอินทราชาแห่งกรุงศรีอยุธยาจึงเสด็จมาเมืองพระบาง (นครสวรรค์) ทั้งพระยาบาลเมืองและพระยารามทรงทราบก็เสด็จออกมาถวายบังคม เมื่อสมเด็จพระอินทราชาเสด็จกลับกรุงศรีอยุธยาแล้วจึงโปรดให้เจ้าสามพระยามาครองกรุงพิษณุโลก[6]
พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับปลีก หมายเลข 2/ก 104 ระบุว่าเมื่อเจ้าสามพระยาได้ครองราชย์เป็นสมเด็จพระบรมราชาธิราช ขณะนั้นพระยาบาลเมืองเจ้าเมืองพิษณุโลกได้ลงมาเข้าเฝ้า จึงพระราชทานสุพรรณบัฏเครื่องราชูปโภคและเฉลิมพระนามเป็นมหาธรรมราชาธิราช มีการมหรสพเฉลิมฉลองที่เมืองพิษณุโลก และโปรดให้พระยารามราช พระยาเชลียง และพระยาแสนสอยดาว มาช่วยงานด้วย[5]
การสวรรคตและสิ้นสุดอาณาจักรสุโขทัย
แก้พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ระบุว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราชโปรดให้สมเด็จพระราเมศวรเจ้าพระราชโอรสไปครองเมืองพิษณุโลกในปี พ.ศ. 1981[7] จึงสันนิษฐานว่าพระมหาธรรมราชาที่ 4 อาจสวรรคตในปีนี้ นับแต่นั้นราชวงศ์สุพรรณภูมิก็ปกครองเมืองพิษณุโลกต่อมาอีกหลายสมัยและอาณาจักรสุโขทัยกับอาณาจักรอยุธยาก็รวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน[8]
พงศาวลี
แก้พงศาวลีของพระมหาธรรมราชาที่ 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
แก้- เชิงอรรถ
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา (2011, p. 43)
- ↑ พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1, หน้า 214
- ↑ มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา (2011, p. 40)
- ↑ มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา (2011, p. 45)
- ↑ 5.0 5.1 ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์, หน้า 175-176
- ↑ พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 50
- ↑ พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 395
- ↑ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 69
- บรรณานุกรม
- วินัย พงศ์ศรีเพียร, บรรณาธิการ. ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทย, 2539. 329 หน้า. ISBN 978-777-1-97-7 ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{ISBN}}: checksum
- มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา (2011). นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. ISBN 9786167308258.
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9
- พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2534. 370 หน้า. ISBN 978-417-144-8 ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{ISBN}}: checksum
ดูเพิ่ม
แก้ก่อนหน้า | พระมหาธรรมราชาที่ 4 | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
เจ้าสามพระยา | ผู้ครองเมืองพิษณุโลก (พ.ศ. 1962–1981) |
สมเด็จพระราเมศวรเจ้า |