พระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร)

พระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร) เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองคณะกลาง และอดีตเจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร

พระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร)
ส่วนบุคคล
เกิด	28 สิงหาคม พ.ศ. 2380 (63 ปี 35 วัน ปี)
มรณภาพ	2 ตุลาคม พ.ศ. 2443
นิกาย	ธรรมยุติกนิกาย
การศึกษา	เปรียญธรรม 7 ประโยค
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยาราม

ประวัติ

ชาติกำเนิด

พระพรหมมุนี มีนามเดิมว่าแฟง เกิดเมื่อวันจันทร์ที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2380 ตรงกับแรม 12 ค่ำ เดือน 9 ปีระกา เป็นบุตรนายคงกับนางปาน บ้านอยู่คลองสามเสนฝั่งเหนือ ตรงข้ามวัดอภัยทายาราม เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร อยู่ในสังกัดพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร

อุปสมบท

เมื่ออายุเกือบครบอุปสมบท ได้มาฝากตัวเป็นศิษย์พระครูจันทรโคจรคุณ (ยิ้ม จนฺทรํสี) ถึงปีมะแม พ.ศ. 2402 ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ ณ วัดโสมนัสราชวรวิหาร โดยมีพระพรหมมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระครูจันทรโคจรคุณ (ยิ้ม จนฺทรํสี) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ได้นามฉายาว่า กิตฺติสาโร

การศึกษา

หลังจากอุปสมบทแล้วได้ศึกษาพระปริยัติธรรมในสำนักพระอริยมุนี (เหมือน สุมิตฺโต) และสำนักอาจารย์ทอง วัดบวรนิเวศราชวรวิหารและวัดโสมนัสวิหาร แล้วเข้าสอบพระปริยัติธรรมซึ่งจัดขึ้น ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เมื่อปีมะเมีย พ.ศ. 2413 ได้เปรียญธรรม 3 ประโยค ต่อมาในปีชวด พ.ศ. 2419 ได้เข้าสอบอีกครั้ง ณ พระที่นั่งสุทไธสวรรยปราสาท ได้เพิ่มอีก 4 ประโยค รวมเป็นเปรียญธรรม 7 ประโยค

ศาสนกิจ

เมื่อพระจันทรโคจคุณได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยาราม ท่านก็ได้รับแต่งตั้งเป็นพระฐานานุกรมย้ายตามไปอยู่ด้วย เมื่อพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าพระมนุษยนาคมานพ มาประทับที่วัดมกุฏกษัตริยาราม ท่านได้รับมอบหมายให้เป็นพระอาจารย์สอนภาษาบาลีถวาย จนพระองค์เจ้าพระมนุษยนาคมานพสามารถสอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยคในปี พ.ศ. 2424 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพอพระทัยอย่างยิ่งจึงถวายรางวัลไตรแพร 1 สำรับ และย่ามโหมดเทศ 1 ใบแก่ท่าน และยังโปรดให้เลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะในปีนั้นด้วย ต่อมาท่านยังช่วยสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส นิพนธ์วรรณกรรมทางพระพุทธศาสนาขึ้นหลายเล่ม เช่น อบายมุขกถา เวฬุทธาเนยยกสูตร มงคลคาถาที่ 3 มิลินทปัญหา เป็นต้น สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ จึงยกย่องท่านว่า เปนผู้มีความรู้ในทางแปลหนังสือแตกฉาน พระผู้ใหญ่ในวัดยังกล่าวถึงท่านว่าอ่านคัมภีร์ใบลานได้ชำนาญมากถึงขนาด ดูคัมภีร์ใบลานเห็นสัมพันธ์กินกันเป็นแถว

ในด้านการปกครอง ท่านได้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยารามสืบแทนพระจันทรโคจรคุณที่มรณภาพในปี พ.ศ. 2425 ต่อมาวันที่ 8 มกราคม ร.ศ. 114 ได้รับพระราชทานตราตั้งเป็นกรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัยฝ่ายบรรพชิต และในปี ร.ศ. 115 ได้รับแต่งตั้งเป็นกรรมการเถรสมาคมคณะธรรมยุตชุดแรก

ท่านมีความรู้แตกฉานในภาษาบาลีอย่างยิ่ง ในการจัดพิมพ์พระไตรปิฎกฉบับ ร.ศ. 112 ท่านจึงได้รับแต่งตั้งเป็นผู้ตรวจชำระจูฬวรรค เล่ม 1-2 กถาวัตถุ และมหาปัฏฐานบางส่วน จนเสร็จทันพระราชประสงค์ และได้รับพระราชทานพระไตรปิฎก 1 ชุด และนาฬิกาตู้อย่างดี 1 เรือนเป็นรางวัล

นอกจากนี้ ท่านยังเคร่งครัดในพระวินัยอย่างยิ่ง ถึงขนาดไม่รับเป็นพระกรรมวาจารย์เมื่อฟันหลุด เพราะเกรงจะออกเสียงพยัยชนะวรรคทันตชะไม่ได้ ทำให้เป็นอักขรวิบัติ

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2411 ได้รับแต่งตั้งเป็นพระสมุห์ ฐานานุกรมในพระจันทรโคจรคุณ
• พ.ศ. 2424 เป็นพระราชาคณะที่ พระกิตติสารมุนี
• พ.ศ. 2435 เป็นพระราชาคณะชั้นผู้ใหญ่ที่ พระเทพโมฬี ตรีปิฎกธรา มหาธรรมกถึกคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี
• พ.ศ. 2437 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมปาโมกข์ ยุตโยคยตินายก ไตรปิฎกธารี ธรรมวาทีคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี
• พ.ศ. 2442 เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองในคณะกลางที่ พระพรหมมุนี ศรีวิสุทธิญาณนายก ตรีปิฎกธรรมาลงกรณ์ มัชฌิมคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี

มรณภาพ

พระพรหมมุนี อาพาธเป็นวัณโรค และเป็นโรคเหน็บชามาตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ร.ศ. 117 และมีอาการตกโลหิตในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 119 แม้ต่อมาจะทุเลาลงบ้าง แต่กลับทรุดลงอีกในเดือนสิงหาคม จนถึงแก่มรณภาพเมื่อวันอังคารที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2443 ขึ้น 9 ค่ำ เดือน 11 ปีชวด ร.ศ. 119 เวลา 01:30 น. ได้รับพระราชทานโกศโถเป็นเกียรติยศ

ศิษย์ที่มีชื่อเสียง

• สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
• สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์
• พระรัตนธัชมุนี (ม่วง รตนทฺธโช)
• พระธรรมปาโมกข์ (ถม วราสโย)
• พระศาสนโศภน (แจ่ม จตฺตสลฺโล)

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• ประวัติคณะธรรมยุต. กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2547. 219 หน้า. ISBN 974-399-612-5
• ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกสังฆการี (ประวัติพระพรหมมุนี (แฟง), เล่ม ๑๘, ตอน ๒, ๑๔ เมษายน ๑๒๐, หน้า ๒๐-๓
• วชิรญาณวโรรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยา. พระประวัติตรัสเล่า. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2544. 107 หน้า. ISBN 974-399-407-6
• วัดมกุฏกษัตริยาราม. จดหมายเหตุวัดมกุฏกษัตริยาราม. กรุงเทพฯ : วัดมกุฏกษัตริยาราม, 2553. 400 หน้า. หน้า 64-72. ISBN 978-974-225-185-7
• ประวัติคณะธรรมยุต. กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2547. 219 หน้า. ISBN 974-399-612-5
• สมมอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 428 หน้า. ISBN 974-417-530-3

ก่อนหน้า		พระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร)		ถัดไป
พระพรหมมุนี (เหมือน สุมิตฺโต)		เจ้าคณะรองคณะกลาง (พ.ศ. 2442 - พ.ศ. 2443)		พระพรหมมุนี (เขียว จนฺทสิริ)