นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น
นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น (อังกฤษ: Prime Minister of Japan) ภาษาญี่ปุ่นเรียก ไนกากุโซริไดจิง (ญี่ปุ่น: 内閣総理大臣 Naikaku-sōri-daijin) หรือ ชูโช (ญี่ปุ่น: 首相 Shushō) เป็นหัวหน้ารัฐบาลญี่ปุ่นและผู้บัญชาการสูงสุดของกองกำลังป้องกันตนเองญี่ปุ่น จักรพรรดิทรงแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีตามที่สภานิติบัญญัติแห่งชาติถวายชื่อ นายกรัฐมนตรีต้องได้รับความไว้วางใจจากสภาผู้แทนราษฎรให้ดำรงตำแหน่ง นายกรัฐมนตรีเป็นหัวหน้าคณะรัฐมนตรี และรัฐมนตรีคนอื่น ๆ จะดำรงตำแหน่งตามอัธยาศัยของนายกรัฐมนตรี
| นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น | |
|---|---|
 ตราประจำตำแหน่ง | |
| การเรียกขาน | ฯพณฯ |
| ที่พำนัก | คันเต, ญี่ปุ่น |
| ผู้เสนอชื่อ | รัฐสภาญี่ปุ่น |
| ผู้แต่งตั้ง | จักรพรรดิ |
| วาระ | 4 ปีหรือน้อยกว่านั้น ดำรงตำแหน่งซ้ำได้ไม่จำกัดวาระ |
| ผู้ประเดิมตำแหน่ง | อิโต ฮิโรบูมิ |
| สถาปนา | 22 ธันวาคม 1885 |
| เว็บไซต์ | www.kantei.go.jp |
นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบัน คือ ชินโซ อาเบะ ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ 26 ธันวาคม ค.ศ. 2012
ความเป็นมาแก้ไข
ก่อนใช้รัฐธรรมนูญเมจิ ญี่ปุ่นไม่มีรัฐธรรมนูญเป็นลายลักษณ์อักษร มีแต่ระบบกฎหมายริตสึเรียวที่ได้อิทธิพลจากจีนและตราขึ้นในช่วงปลายยุคอาซูกะต่อต้นยุคนาระ ที่กำหนดให้มีระบบข้าราชการประจำอันซับซ้อนซึ่งปฏิบัติหน้าที่ภายใต้การบังคับบัญชาของจักรพรรดิตามระบบคุณธรรม แต่ในทางปฏิบัติแล้ว อำนาจที่แท้จริงไม่ได้อยู่ที่จักรพรรดิ แต่อยู่ที่อื่น เช่น ในเงื้อมมือของตระกูลฟูจิวาระที่เข้ามาสมรสกับราชวงศ์ในยุคเฮอัง หรืออยู่ในเงื้อมมือของโชกุน เป็นเช่นนี้เรื่อยมาจนกระทั่งมีการปฏิรูปเมจิ กฎหมายแบบริตสึเรียวฉบับสุดท้าย คือ ประมวลกฎหมายโยโร ตราขึ้นใน ค.ศ. 752 ซึ่งเมื่อมีการปฏิรูปเมจิก็ยังใช้บังคับอยู่
ภายใต้ระบบกฎหมายข้างต้น ไดโจไดจิง (อัครมหาเสนาบดี) เป็นหัวหน้าของคณะเสนาบดีที่เรียก "ไดโจกัง" อันเป็นหน่วยงานสูงสุดในระบบราชการตั้งแต่ยุคเฮอังเรื่อยมา ตำแหน่งนี้ยุบเลิกไปช่วงหนึ่ง แล้วรื้อฟื้นขึ้นใหม่เพื่อมอบให้แก่ซันโจ ซาเนโตมิ ใน ค.ศ. 1871 จนกระทั่ง ค.ศ. 1885 ก็ยุบเลิกตำแหน่งนี้ไปใช้ตำแหน่งนายกรัฐมนตรี โดยแต่งตั้งอิโต ฮิโรบูมิ เป็นบุคคลแรก[1] แต่รูปแบบนายกรัฐมนตรีในปัจจุบันนั้นเกิดขึ้นเมื่อมีการตรารัฐธรรมนูญฉบับใหม่ใน ค.ศ. 1947
ปัจจุบัน ญี่ปุ่นมีนายกรัฐมนตรีแล้ว 61 คน คนปัจจุบัน คือ ชินโซ อาเบะ ซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นวาระที่สองตั้งแต่วันที่ 26 ธันวาคม ค.ศ. 2012 นับเป็นบุคคลแรกตั้งแต่ ค.ศ. 1948 ที่ได้ดำรงตำแหน่งนี้ซ้ำ ทั้งยังอยู่ในตำแหน่งนี้ยาวนานที่สุดเป็นอันดับสาม
คุณสมบัติแก้ไข
- นายกรัฐมนตรีต้องเป็นสมาชิกสภาหนึ่งสภาใดในสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ซึ่งหมายความว่า ต้องมีอายุอย่างน้อย 25 ปี และมีสัญชาติญี่ปุ่น
- นายกรัฐมนตรีต้องเป็นพลเรือน ซึ่งหมายความว่า เป็นสมาชิกกองกำลังป้องกันตนเองไม่ได้ แต่เป็นอดีตทหารได้ เช่น กรณีของยาซูฮิโระ นากาโซเนะ
การแต่งตั้งแก้ไข
นายกรัฐมนตรีมาจากการกำหนดของสภาทั้งสองของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในการนี้ สภาจะออกเสียงเลือกบุคคลตามระบบสองรอบ ถ้าปรากฏว่า แต่ละสภากำหนดบุคคลต่างกัน จะมีการแต่งตั้งคณะกรรมาธิการร่วมมาตกลงเรื่องตัวบุคคลกัน ถ้าตกลงกันไม่ได้ใน 10 วัน จะถือมติของสภาผู้แทนราษฎรเป็นมติของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ[2] จากนั้น ผู้ได้รับการกำหนดจะได้รับมอบตราตั้ง และจะได้รับการถวายชื่อต่อจักรพรรดิเพื่อทรงแต่งตั้งอย่างเป็นทางการ[3]
ในทางปฏิบัติ นายกรัฐมนตรีมักเป็นหัวหน้าพรรคการเมืองที่ได้เสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎร หรือเป็นหัวหน้าของกลุ่มที่เป็นใหญ่กว่าใครเพื่อนในบรรดาพรรคร่วมรัฐบาล
เครื่องหมายแก้ไข
ธงประจำตำแหน่ง
ตราประจำตำแหน่ง
ธงรัฐบาล
ดูเพิ่มแก้ไข
อ้างอิงแก้ไข
- ↑ Legal framework for Prime Minister and Cabinet in the Empire: Dajōkan proclamation No. 69 of December 22, 1885 (内閣職権, naikaku shokken), later replaced by Imperial edict No. 135 of 1889 (内閣官制, naikaku kansei) in effect until 1947
- ↑ รัฐธรรมนูญญี่ปุ่น มาตรา 67
- ↑ รัฐธรรมนูญญี่ปุ่น มาตรา 6
- Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary, Kenkyusha Limited, Tokyo 1991, ISBN 4-7674-2015-6
แหล่งข้อมูลอื่นแก้ไข
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น |
- นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นและคณะรัฐมนตรี เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ
- List of Japanese cabinets 1885 to 1989 (ญี่ปุ่น)
