ตำบลเกาะหมาก (อำเภอเกาะกูด)

เกาะหมาก เป็น 1 ใน 2 ตำบลของอำเภอเกาะกูด จังหวัดตราด เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สำคัญของจังหวัดตราด ชื่อเกาะหมากได้มาจากคำพ้องเสียงของคำว่า "หมากป่า" ซึ่งเป็นพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่งในอดีตที่มีอยู่เป็นจำนวนมากบนเกาะ มีลักษณะเป็นพื้นที่หมู่เกาะมีทั้งหมด 18 เกาะซึ่งทั้งหมดอยู่ในเขตของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง ปัจจุบันรวมกับหมู่เกาะกูดมีฐานะเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดตราด มีเกาะหลักคือ เกาะหมาก

ตำบลเกาะหมาก
ตำบล
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Tambon Ko Mak
เกาะหมาก
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ตราด
อำเภอ	เกาะกูด
พื้นที่
• ทั้งหมด	28.00 ตร.กม. (10.81 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	544 คน
• ความหนาแน่น	19.42 คน/ตร.กม. (50.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	23120
รหัสภูมิศาสตร์	230601
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะหมาก
องค์การบริหารส่วนตำบล
อบต.เกาะหมาก ที่ตั้งที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลเกาะหมาก
พิกัด: 11°48′53.5″N 102°28′48.9″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ตราด
อำเภอ	เกาะกูด
จัดตั้ง	• 5 กรกฎาคม 2516 (สภาตำบลเกาะหมาก)  • 26 พฤษภาคม 2547 (อบต.เกาะหมาก)
พื้นที่
• ทั้งหมด	28.00 ตร.กม. (10.81 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	544 คน
• ความหนาแน่น	19.42 คน/ตร.กม. (50.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัส อปท.	06230602
ที่อยู่ที่ทำการ	เลขที่ 34/2 หมู่ที่ 1 ถนนวงษ์ศิริ ตำบลเกาะหมาก อำเภอเกาะกูด จังหวัดตราด 23120
เว็บไซต์	www.oic.go.th/INFOCENTER71/7179
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

ตำบลเกาะหมากมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับน่านน้ำของตำบลเกาะช้างใต้ (อำเภอเกาะช้าง)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับน่านน้ำของตำบลไม้รูดและตำบลคลองใหญ่ (อำเภอคลองใหญ่)
• ทิศใต้ ติดต่อกับน่านน้ำของตำบลเกาะกูด (อำเภอเกาะกูด)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอ่าวไทย

ชายหาดในตำบลเกาะหมาก

ประวัติ

เกาะหมากมีความเกี่ยวโยงกับเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของชาติไทย เนื่องด้วยตั้งอยู่ในทะเลตราดฝั่งอ่าวไทย ครั้งหนึ่งในยุคล่าอาณานิคม ฝรั่งเศสพยายามที่จะเข้ามายึดดินแดนประเทศไทย เมื่อ พ.ศ. 2436 ตรงกับรัชสมัยของรัชกาลที่ 5 ฝรั่งเศสได้เข้ามายึดเมืองจันทบุรีและเมืองต่าง ๆ ทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ต่อมาใน พ.ศ. 2446 (ร.ศ. 122) ไทยได้เสียดินแดนให้แก่ฝรั่งเศสเนื่องจากการตกลงทำสนธิสัญญากับฝรั่งเศส ทำให้ไทยจำต้องยกดินแดนตั้งแต่อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี ไปจนถึงเกาะหมาก เกาะกูด และเมืองปัจจันตคีรีเขตร เพื่อแลกเปลี่ยนกับการถอนกองทหารออกจากจันทบุรี และใน พ.ศ. 2449 รัชกาลที่ 5 ทรงตัดสินพระทัยยอมยกดินแดนพระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ เพื่อแลกเอาจังหวัดตราดและหมู่เกาะต่าง ๆ คืนมาเมื่อวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2449

ต่อมาได้มีการใช้พระราชบัญญัติการปกครองท้องที่ พ.ศ. 2440 (ร.ศ. 116) คือจัดตั้งอำเภอ ตำบล กับหมู่บ้านขึ้น ที่ทำงานของรัฐบาลในอำเภอเรียกว่า "ที่ว่าการอำเภอ" ซึ่งมีผลทำให้เกาะช้าง เกาะกูด หมู่เกาะบริเวณข้างเคียง และหมู่บ้านแหลมงอบ (ฝั่งแผ่นดินใหญ่) จัดตั้งขึ้นเป็นอำเภอเกาะช้าง ใน พ.ศ. 2447 (ร.ศ. 123) และเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอแหลมงอบ เมื่อวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2482 ขณะนั้นเกาะหมากขึ้นการปกครองกับตำบลเกาะช้าง ในวันที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2495 ได้แยกท้องที่หมู่ 8–11 ของตำบลเกาะช้าง ตั้งขึ้นเป็นตำบลเกาะหมาก ต่อมาใน พ.ศ. 2523 ท้องที่หมู่ที่ 3 บ้านคลองหินดำ, หมู่ที่ 4 บ้านอ่าวใหญ่–อ่าวสลัด และหมู่ที่ 5 บ้านคลองเจ้า ของตำบลเกาะหมาก ได้แยกไปตั้งเป็นตำบลเกาะกูด เกาะหมากจึงเหลือพื้นที่เพียง 2 หมู่บ้าน

ตัวเกาะหมากมีระยะห่างจากอำเภอคลองใหญ่ 40 กิโลเมตร ประชาชนชาวเกาะหมากมีความยากลำบากในการเดินทางไปติดต่อราชการ ประกอบกับเกาะหมากอยู่ใกล้ดินแดนประเทศกัมพูชาด้านเกาะกงมากกว่าฝั่งไทย ทางราชการจึงมีนโยบายเพื่อความมั่นคงและอำนวยความสะดวกแก่ประชาชน โดยได้ยกฐานะเกาะหมากและเกาะข้างเคียงขึ้นเป็น "กิ่งอำเภอเกาะกูด" ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2533 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน ปีเดียวกัน ต่อมาได้ยกฐานะจากกิ่งอำเภอเกาะกูดเป็น "อำเภอเกาะกูด" ตามราชกิจจานุเบกษาเล่ม 124 ตอนที่ 46ก ลงวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550 โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 8 กันยายน ปีเดียวกัน ตามโครงการเฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธันวาคม พ.ศ. 2550 ตำบลเกาะหมากจึงกลายเป็นตำบลหนึ่งในอำเภอเกาะกูดจนถึงปัจจุบัน

ช้างบนเกาะหมาก

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

ตำบลเกาะหมากแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 2 หมู่บ้าน ได้แก่

หมู่ที่ 1 บ้านอ่าวนิด (Ban Ao Nit) หมู่ที่ 2 บ้านแหลมสน (Ban Laem Son)

พื้นที่ 2 หมู่บ้านในเกาะหมาก

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่ตำบลเกาะหมากมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพียงแห่งเดียว คือ องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะหมาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะหมากทั้งหมด ซึ่งเป็นสภาตำบลเกาะหมากที่จัดตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2516 และยกฐานะขึ้นเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลเกาะหมากในวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2547 เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลที่มีประชากรน้อยที่สุดในประเทศไทย

องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะหมากเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลที่จัดตั้งรูปแบบพิเศษ เนื่องจากมีเงื่อนไขของจำนวนประชากรไม่ถึงเกณฑ์ (2,000 คนขึ้นไป)ซึ่งปกติจะทำให้ต้องยุบเข้ากับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นใกล้เคียง แต่ขณะนั้นสภาตำบลเกาะหมากมีรายได้โดยไม่รวมเงินอุดหนุนในปีงบประมาณที่ล่วงมาแล้วติดต่อกันสามปีเฉลี่ยไม่ต่ำกว่าปีละหนึ่งแสนห้าหมื่นบาท กระทรวงมหาดไทยจึงพิจารณาให้สภาตำบลเกาะหมากอยู่ในเงื่อนไขที่จะจัดตั้งเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลได้

ชายหาดในตำบลเกาะหมาก

ท่าเรือเกาะหมาก

ประชากร

พื้นที่ตำบลเกาะหมากประกอบด้วยหมู่บ้านทั้งสิ้นจำนวน 2 หมู่บ้าน มีจำนวนประชากร 544 คน แบ่งเป็นชาย 269 คน หญิง 275 คน (เดือนธันวาคม 2564) เป็นตำบลที่มีประชากรน้อยที่สุดในอำเภอเกาะกูดและจังหวัดตราด

      หมายถึงจำนวนประชากรได้เพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับปีก่อน

      หมายถึงจำนวนประชากรได้คงเดิมเมื่อเทียบกับปีก่อน

      หมายถึงจำนวนประชากรได้ลดลงเมื่อเทียบกับปีก่อน

* ใน พ.ศ. 2558 มีการรวมผู้ที่ไม่ได้สัญชาติไทยในทะเบียนราษฎร ส่งผลให้ข้อมูลจำนวนประชากรปีดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก

หมู่บ้าน	พ.ศ. 2564	พ.ศ. 2563	พ.ศ. 2562	พ.ศ. 2561	พ.ศ. 2560	พ.ศ. 2559	พ.ศ. 2558
อ่าวนิด	361	375	351	343	341	327	329
แหลมสน	183	184	188	186	195	194	206
รวม	544	559	539	529	536	521	535

รายชื่อเกาะในเขตตำบล

ดูเพิ่ม: รายชื่อเกาะในจังหวัดตราด

ตำบลเกาะหมากมีเกาะหลักคือเกาะหมาก ซึ่งเป็นเกาะขนาดใหญ่อันดับสามของจังหวัดตราด รองลงมาจากเกาะช้างและเกาะกูด มีเนื้อที่ประมาณ 12.398 ตารางกิโลเมตร และเกาะเล็ก ๆ อีก 17 เกาะ ซึ่งอยู่ในความดูแลของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง ทุกเกาะมีพื้นที่รวม 17.833 ตารางกิโลเมตร

ที่	ชื่อเกาะ	ตำบล	พื้นที่ (ตร.กม.)	หน่วยงานรับผิดชอบ
1	เกาะรัง	เกาะหมาก	0.004	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
2	เกาะกระ	เกาะหมาก	0.005	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
3	เกาะเทียน	เกาะหมาก	0.005	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
4	เกาะลอม	เกาะหมาก	0.005	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
5	เกาะนกนอก	เกาะหมาก	0.009	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
6	เกาะนกใน	เกาะหมาก	0.011	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
7	เกาะทองหลาง	เกาะหมาก	0.013	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
8	เกาะมะปริง	เกาะหมาก	0.016	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
9	เกาะเทียน	เกาะหมาก	0.026	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
10	เกาะกลาง	เกาะหมาก	0.026	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
11	เกาะมะปริง	เกาะหมาก	0.046	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
12	เกาะขาม	เกาะหมาก	0.112	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
13	เกาะระยั้งใน	เกาะหมาก	0.133	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
14	เกาะระยั้งนอก	เกาะหมาก	0.142	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
15	เกาะตุ้น	เกาะหมาก	0.346	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
16	เกาะกระดาด	เกาะหมาก	1.937	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
17	เกาะรัง	เกาะหมาก	2.599	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
18	เกาะหมาก	เกาะหมาก	12.398	อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง