กรมการปกครอง (อังกฤษ: Department of Provincial Administration) เป็นหน่วยงานสังกัดกระทรวงมหาดไทย ดำเนินงานเกี่ยวกับการรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายใน การบริหารการปกครองท้องที่ในระดับอำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน การดำเนินการและพัฒนาระบบงานทะเบียนราษฎร และการขออนุญาตต่าง ๆ กฎหมาย

กรมการปกครอง
Department of Provincial Administration
เครื่องหมายราชการ
ภาพรวมกรม
ก่อตั้ง1 เมษายน พ.ศ. 2435; 132 ปีก่อน (2435-04-01)
กรมก่อนหน้า
  • กรมพลำภัง
  • กรมมหาดไทย
ประเภทส่วนราชการ
เขตอำนาจทั่วราชอาณาจักร
สำนักงานใหญ่เลขที่ 93 ถนนอัษฎางค์ แขวงวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
บุคลากร17,198 คน (พ.ศ. 2566)[1]
งบประมาณต่อปี50,638,715,300 บาท
(พ.ศ. 2568)[2]
ฝ่ายบริหารกรม
  • ไชยวัฒน์ จุนถิระพงศ์, อธิบดี
  • ร้อยตำรวจโท ภพชนก ชลานุเคราะห์, รองอธิบดี
  • สมชัย เลิศประสิทธิพันธ์, รองอธิบดี
  • ศรัณย์ศักด์ ศรีเครือเนตร, รองอธิบดี
  • ว่าง, รองอธิบดี
ต้นสังกัดกรมกระทรวงมหาดไทย
เว็บไซต์เว็บไซต์ของกรม

ประวัติ

แก้

กรมการปกครองเป็นหน่วยงานในสังกัดของกระทรวงมหาดไทย ที่ก่อตั้งมาพร้อมกับกระทรวงมหาดไทยในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2435 โดยกรมการปกครองในสมัยนั้นมีชื่อว่า "กรมพลำภัง"

หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยแล้วในปี พ.ศ. 2476 กรมพลำภังได้เปลี่ยนชื่อเป็น กรมมหาดไทย[3] ต่อมาในปี พ.ศ. 2505 จึงเปลี่ยนมาใช้ชื่อ "กรมการปกครอง"[4] จนถึงปัจจุบัน

กรมการปกครองตั้งอยู่ที่ ถนนอัษฎางค์ แขวงวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200

อำนาจและหน้าที่

แก้
  1. เสนอแนะนโยบายและจัดทำแผน มาตรการ ติดตาม และประเมินผลด้านการรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายใน
  2. ดำเนินการเกี่ยวกับการรักษาความสงบเรียบร้อย สืบสวนสอบสวนคดีอาญาในหน้าที่พนักงานฝ่ายปกครอง และอำนวยความเป็นธรรมให้แก่ประชาชน
  3. ดำเนินการเกี่ยวกับการรักษาความมั่นคงภายใน งานการข่าว งานกิจการชายแดน งานควบคุมดูแลชาวเขาและชนกลุ่มน้อย ผู้อพยพและผู้หลบหนีเข้าเมือง งานสัญชาติ และงานกิจการมวลชน
  4. สนับสนุน ส่งเสริมการปกครองในระบอบประชาธิปไตย และการเลือกตั้งทุกระดับ
  5. ดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยกองอาสารักษาดินแดน
  6. ดำเนินการพัฒนาและบริหารการปกครองท้องที่ในระดับอำเภอ กิ่งอำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน ตามกฎหมาย ว่าด้วยลักษณะปกครองท้องที่
  7. ดำเนินการและพัฒนาระบบงานทะเบียนราษฎร งานบัตรประจำตัวประชาชน และงานทะเบียนอื่น รวมทั้ง การบริหารจัดการฐานข้อมูลกลางเพื่อการใช้ประโยชน์ร่วมกันทั้งภาครัฐและภาคเอกชน
  8. ดำเนินการพัฒนาบุคลากรในด้านการรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายใน
  9. ดำเนินการสื่อสารเพื่อการบริหารงาน การรักษาความสงบเรียบร้อย และความมั่นคงภายในประเทศ
  10. อำนวยการและสนับสนุนการปฏิบัติงานตามอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบของนายอำเภอ
  11. ปฏิบัติการอื่นใดตามที่กฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ของกรมหรือตามที่กระทรวงหรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย

หน่วยงานภายใน

แก้

ราชการบริหารส่วนกลาง

แก้

ราชการบริหารส่วนภูมิภาค

แก้
  • ที่ทำการปกครองจังหวัด มีปลัดจังหวัด (ผู้อำนวยการ ระดับสูง) เป็นหัวหน้าส่วนราชการ มีสำนักงานตั้งอยู่ภายในศาลากลางจังหวัด โดยแบ่งส่วนราชการออกเป็น 3 กลุ่มงาน ได้แก่
    • กลุ่มงานบริหารงานปกครอง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (จ่าจังหวัด) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
    • กลุ่มงานความมั่นคง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (ป้องกันจังหวัด) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
    • กลุ่มงานการเงินและบัญชี มีนักวิชาการเงินและบัญชีชำนาญการพิเศษ (เสมียนตราจังหวัด) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
  • ที่ทำการปกครองอำเภอ มีนายอำเภอ (ผู้อำนวยการ ระดับสูง) เป็นหัวหน้าส่วนราชการ มีสำนักงานตั้งอยู่ภายในที่ว่าการอำเภอ โดยแบ่งงานออกเป็น 3 กลุ่มงาน/ฝ่าย ได้แก่
    • กลุ่มงานบริหารงานปกครอง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (ปลัดอาวุโส) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
    • กลุ่มงานทะเบียนและบัตร มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (ปลัดอำเภอ) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
    • งานความมั่นคง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการ (ป้องกันอำเภอ) เป็นหัวหน้างาน

ชุดปฏิบัติการพิเศษ

แก้

เนื่องจากกรมการปกครองเป็นอีกหน่วยงานหนึ่งที่มีหน้าที่บังคับใช้กฎหมายในฐานะพนักงานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง[6] ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรักษาความสงบเรียบร้อย ปราบปรามอาชญากรรมในพื้นที่ที่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมการปกครอง[7] และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง[7] จึงได้มีการจัดตั้งชุดปฏิบัติการพิเศษ กรมการปกครองขึ้นมา เพื่อปฏิบัติหน้าที่ตามความจำเป็นดังกล่าว สังกัด ศูนย์ปฏิบัติการบังคับใช้กฎหมายพนักงานฝ่ายปกครอง สำนักการสอบสวนและนิติการ กรมการปกครอง[8]

สำหรับภารกิจหลักของศูนย์ปฏิบัติการบังคับใช้กฎหมายพนักงานฝ่ายปกครอง ประกอบไปด้วยงานที่ได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติงานร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ ปราบปรามการค้ามนุษย์[9] ปราบปรามผู้มีอิทธิพล การจัดระเบียบและควบคุมสถานบริการ[8] การปราบปรามยาเสพติด เป็นต้น

ชุดปฏิบัติการพิเศษ กรมการปกครอง มีอักษรย่อภาษาอังกฤษว่า DOPA S.W.A.T. ซึ่งปรากฏบนเครื่องแบบและเสื้อเกราะกันกระสุนในการปฏิบัติการ[10] โดย DOPA ย่อมากจาก Department Of Provincial Administration คือชื่อหน่วยงานในภาษาอังกฤษ และ S.W.A.T. ย่อมากจาก Special Wisdom And Tactics[11][12] ซึ่งแตกต่างจากความหมายปกติที่ย่อมาจาก Special Weapon And Tactics ที่แปลว่าหน่วยอาวุธและยุทธวิธีพิเศษในหน่วยตำรวจและทหาร เนื่องจากหน่วยงานให้ความสำคัญของไหวพริบความรู้มากกว่าการใช้อาวุธ นอกจากนี้ยังนิยามคำว่า S.W.A.T. ในอีกความหมายหนึ่งด้วยคือ Spirit Wisdom Ability Team[12]

เครื่องหมายวิทยฐานะ

แก้

ชุดปฏิบัติการพิเศษ กรมการปกครอง จะมีเครื่องหมายวิทยฐานะเช่นเดียวกับเครื่องหมายความสามารถของทหารและตำรวจ โดยเป็นเข็มพื้นหลังสีน้ำเงิน มีอักษรสีทองเขียนว่า DOPA S.W.A.T.[13] ซึ่งผู้มีสิทธิประดับได้นั้นจะต้องผ่านการฝึกหลักสูตรชุดปฏิบัติการพิเศษฝ่ายปกครองฯ ตามระเบียบกรมการปกครองว่าด้วยเครื่องหมายวิทยฐานะหลักสูตรชุดปฏิบัติการพิเศษฝ่ายปกครอง ศูนย์ปฏิบัติการบังคับใช้กฎหมายพนักงานฝ่ายปกครอง สำนักการสอบสวนและนิติการ กรมการปกครอง พ.ศ. 2564[13]

อ้างอิง

แก้
  1. กรมการปกครอง, รายงานประจำปี 2566 กรมการปกครอง, สืบค้นเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2567
  2. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๘, เล่ม ๑๔๑ ตอนที่ ๕๙ ก หน้า ๖๓, ๓๐ กันยายน ๒๕๖๗
  3. "พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พุทธศักราช ๒๔๗๖" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-15. สืบค้นเมื่อ 2010-09-03.
  4. พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๐๕
  5. "ราชการบริหารส่วนกลาง" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-01-06. สืบค้นเมื่อ 2016-06-02.
  6. "อำนาจหน้าที่". multi.dopa.go.th.[ลิงก์เสีย]
  7. 7.0 7.1 "ประวัติสำนัก/กอง". multi.dopa.go.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-07-07. สืบค้นเมื่อ 2022-07-07.
  8. 8.0 8.1 Thailand, BECi Corporation Ltd. "สุดระทึก !! ชุดเฉพาะกิจกรมการปกครอง บุกรวบด.ต.ท่องเที่ยว ตระเวนเก็บส่วยสถานบันเทิง". CH3Plus.com.
  9. ThaiLand, Kwanjai (2019-11-28). "กรมการปกครองบุกรวบแม่เล้า ช่วยสาวลาวเหยื่อคาราโอเกะค้ามนุษย์ (มีคลิป)". เดอะ พัทยานิวส์ The Pattaya News (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-05-21. สืบค้นเมื่อ 2022-07-07.
  10. "ชุดฉก.ฝ่ายปกครอง รวบดต.ท่องเที่ยวเก็บส่วยสถานบันเทิงย่านบางใหญ่ นนทบุรี". จส.100.
  11. "'DOPA S.W.A.T.'ชุดปฏิบัติการพิเศษกรมการปกครอง". คมชัดลึกออนไลน์. 2019-04-17.
  12. 12.0 12.1 "รู้จักชุดปฏิบัติการพิเศษกรมการปกครอง "DOPA S.W.A.T.W" คือใคร ทำหน้าที่อะไร". NationTV. 2022-07-08.
  13. 13.0 13.1 "ข่าวประชาสัมพันธ์". multi.dopa.go.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-07-10. สืบค้นเมื่อ 2022-07-10.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้